نام‌گذاری در روایات ما بسیار جدی و پر اهمیت تلقی شده است. در برخی روایات، همان‌طور که برای واجبات سفارش شده، برای نام‌گذاری فرزندان نیز سفارش شده است. ما فقط با آوردن برخی از این روایات توجه شما را به اهمیت این مهم، معطوف می‌داریم.
همان‌گونه که در فصل اول بیان شد، قرآن نام‌گذاری اولیای خدا را، حق و وظیفه‌ی خود خداوند معرفی می‌نماید. احادیث معصومین نیز این سخن را تأیید نموده و نام‌گذاری را یکی از سنت‌های الهی برمی‌شمارد.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در نام‌گذاری حسنین و حضرت زینب علیهم‌السلام هیچ‌گاه بر خداوند پیشی نمی‌گیرد و تصریح می‌کند که نام‌گذاری این اشخاص، مهم‌تر از آن است که من به آن اقدام نمایم.
در نام‌گذاری امام حسن علیه‌السلام، پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم بر خداوند متعال پیشی نمی‌گیرد و این عمل را آن‌قدر مهم تلقی می‌کند که آن را به حضرت حق واگذار می‌نماید. خداوند نیز با ارسال جبرئیل نام منتخب خود را «شبر» (که برگردان آن به عربی «حسن» است) معرفی می‌فرماید. و در نام‌گذاری امام حسین علیه‌السلام نیز همین واقعه رخ می‌دهد و پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به بزرگی امر نام‌گذاری اشاره می‌کند. در این نوبت نیز جبرئیل نازل می‌شود و نام «شُبِیر» که معادل عربی آن «حسین» است را نام برگزیده‌ی خداوند معرفی می‌نماید. (۱)
در نام‌گذاری زینب علیهاالسلام نیز همین عمل تکرار می‌شود و خداوند نام زینب را برای آن مخدره انتخاب می‌نماید. (۲)
خداوند گاهی به صورت مستقیم از طریق وحی، اسم برگزیده‌ی عبد صالح خود را شخصاً اعلان می‌نماید و در پاره‌ای موارد با الهام به افراد و جاری نمودن نام برگزیده‌ی خود بر زبان آنان، اسامی منتخب خود را به انسان‌ها می‌شناساند. چنانچه در روایتی از امام باقر علیه‌السلام رسیده است که: «وقتی فاطمه علیهاالسلام به دنیا آمد، خداوند به ملکی وحی کرد تا نام فاطمه را بر زبان محمد صلی الله علیه و آله و سلم جاری کند». (۳)
بچه‌های سقط شده را نیز نام بگذارید:
امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرماید: «برای فرزندان خود (حتی برای جنین‌های سقط شده) نام زیبا برگزینید. اگر نمی‌دانید فرزندِ سقط شده شما، پسر است یا دختر، یک نام مشترکِ بین پسر و دختر، برای او انتخاب نمایید، زیرا در روز قیامت فرزندانتان، با شما ملاقات می‌کنند و شما را مواخذه می‌نمایند، چرا اسمی برای ما انتخاب نکردید. مگر ندیدید که رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم برای «محسن علیه‌السلام»، قبل از آنکه به دنیا بیاید نام برگزیده بود». (۴)
و پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نیز فرمودند: «برای فرزندان سقط شده نام زیبا برگزینید. سؤال شد: فرزندانی را که نمی‌دانیم پسر است یا دختر چه بنامیم؟ فرمودند: از اسامی مشترک استفاده کنید. یعنی آن دسته از اسامی که هم برای پسر می‌توان برگزید و هم برای دختران، مانند طلحه، حمزه». (۵)
البته در عربی این سخن بسیار روشن است، اما در زبان فارسی برگزیدن نام مشترک کمی دشوار است. (۶) برای رفع این مشکل، می‌توان دو اسم برگزید، تا اگر دختر بود اسم دخترانه و اگر پسر بود اسم پسرانه داشته باشد.
پی‌نوشت‌ها:
۱. بحارالانوار، ج ۴، ص ۲۴۰ و علل الشرایع و معانی الاخبار
۲. زینب الکبری، جعفر الربعی المعروف بالنقدی، موسسه امام حسین، ۱۴۱۱ ه.ق، ص ۳۲
۳. بحارالانوار، ج ۴۳، ص ۱۳
۴. فروع کافی، ج ۶، ص ۱۸ و بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص ۱۲۸
۵. بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص ۱۲۷
۶. مثلاً در بعضی شهرها نام «عزت» یا «حشمت» را برای دختر و پسر انتخاب می‌کنند. اما این‌گونه نام‌گذاری متداول نمی‌باشد. ناگفته نماند که انتخاب نام‌های خلاف جنس (یعنی نام دختر برای پس و بالعکس) در قانون ممنوع اعلام شده است. لذا سازمان ثبت‌احوال کشور، طی بخشنامه‌هایی، اسامی مشترک متداول را به جنس خاصی اختصاص داده است و هیچ‌کس نمی‌تواند خلاف آن عمل کند.
