جهت گیری تحقیقاتی و پژوهشی۱۶

 تدبیر ش۷۲ پیشرفت علمی را دست‌کم نگیرید
نقطه قوّت دیگر، پیشرفت علمی است. عزیزان من! این پیشرفت علمی را دست‌کم نگیرید. این پیشرفت‌ها خیلی مهم است. علم، پایه پیشرفت همه‌جانبه یک کشور است. این حدیث را من یک وقتی خواندم: «العلم سلطان»؛(شرح نهج‌البلاغه، ج ۲۰، ص ۳۱۹) علم، اقتدار است. هر کس این اقتدار را داشته باشد، می‌تواند به همه مقاصد خود دست پیدا کند. این مستکبران جهانی به برکت علمی که به آن دست پیدا کردند، توانستند به همه دنیا زور بگویند. البته ما هرگز زور نخواهیم گفت؛ اما علم برای ما به عنوان یک پیشرفت حتماً لازم است.
پیشرفت‌های علمی ما در این مدت سی و چند سال، پیشرفت‌های حیرت‌آوری است. حالا فناوری هسته‌ای تصادفاً معروف شده است و همه توجه دارند – هم در کشور، هم در دنیا – لیکن فقط این نیست: فناوری هسته‌ای هست؛ علوم هوافضا هست؛ علوم پزشکی هست – خوشبختانه امروز کشور ما حائز رشته‌های بسیار مهم و دست‌نیافتنی پزشکی است و کارهای بزرگ پزشکی در این کشور انجام می‌گیرد – زیست‌فناوری هست، نانوفناوری که از علوم جدید و دانش‌های نوِ دنیاست، هست؛ سلول‌های بنیادی که یکی از بزرگ‌ترین کار‌ها در عرصه علم است، هست؛ شبیه‌سازی، ساخت ابررایانه‌‌ها، فناوری انرژی‌‌های نو، رادیودارو‌های مهم و دارو‌های ضد سرطان هست؛ و این فهرست ادامه دارد.
اینهایی که من عرض می‌کنم، رجزخوانی نیست؛ این گواهی مراکز علمی معتبر دنیاست. آنها می‌گویند سریع‌ترین رشد علمی در همه دنیا در این سال‌ها، در ایران اتفاق افتاده است. این گزارش سال ۲۰۱۱ است که می‌گوید: سریع‌ترین رشد علمی در همه دنیا در ایران اتفاق افتاده است. طبق گزارشی که مراکز علمی معتبر دنیا داده‌اند، رتبه علمی اول منطقه، ایران است. ما این رتبه اول علمی را برای سال ۱۴۰۴ در نظر گرفتیم؛ هنوز چهارده سال باقی است. همین سال میلادی گذشته گفتند: ایران از لحاظ رتبه علمی در منطقه اول است؛ در دنیا هفدهم. در سطح دنیا رتبه علمی کشور ما هفدهم است؛ اینها خیلی مهم است.۵ تدبیر ش ۷۷   مرداد ۹۱لزوم فعالیت در عرصه‌های مختلف
شرکت‌های دانش‌‌‌بنیان در عرصه‌‌‌‌های مختلف کشور می‌توانند فعال شوند؛ چند عرصه محدود را برای این کار نگذارند؛ در همه مواردی که نیاز وجود دارد، این استعداد‌ها به کار بیفتد و ان‌‌‌شاءالله این شرکت‌ها بتوانند نقش ایفاء کنند.
آنچه که من به‌طور خلاصه … می‌خواهم عرض کنم، این است که: هم دانشگاه‌‌‌‌ها، هم دستگاه‌‌‌‌های دولتی، هم آحاد مردمی که خوشبختانه توانایی و استعداد این کار را دارند، چه از لحاظ علمی، چه از لحاظ توانایی‌‌‌‌های مالی، باید تلاش کنند مسئولیت زمان خود و مقطع تاریخی حساس خود را بشناسند و به آن عمل کنند.۲  ۲.   ۹۱/۰۵/۰۸ بیانات در دیدار جمعی از پژوهشگران و مسئولان شرکت‌های دانش‌بنیانضرورت تشکیل بانک اطلاعات نخبگان
یکی از چیز‌های مهمی که وجود دارد، بانک اطلاعات است. … کسانی می‌‌‌آیند اطلاعاتی را در اختیار جمعی از نخبگان و زبدگان و مسئولان می‌گذارند؛ این کار بایستی عمومیت پیدا کند. باید بانک اطلاعات وجود داشته باشد؛ ما داشته‌‌‌‌های خودمان را بدانیم، نداشته‌‌‌‌ها را هم بدانیم؛ چیز‌هایی کـه مـورد نیاز مـاست. بخصوص بعضی از بخش‌هـای دولتی … – مثل نفت، مثل دفاع، مثل کشاورزی – اینها نیازهای بسیار زیادی دارند؛ که اگر چنانچه این نیازها برای تشکیل دهندگان شرکت‌های دانش‌‌‌بنیان معلوم بشود، کسانی که از لحاظ سرمایه‌‌‌گذاری علمی و سرمایه‌‌‌گذاری پولی آماده هستند، می‌توانند سراغ این نیاز‌ها بیایند و این نیاز‌ها را برطرف کنند. پس تشکیل بانک اطلاعات و در معرض گذاشتن اطلاعات لازم برای همه، چیز بسیار لازمی است.۲
۲.   ۹۱/۰۵/۰۸ بیانات در دیدار جمعی از پژوهشگران و مسئولان شرکت‌های دانش‌بنیانلزوم ارائه طرح‌های اجرایی برای ایده‌های عالی
من خرسندم از اینکه می‌بینم جریان فکری در دانشگاه‌های کشور به سمت دغدغه‌های اصولی است. مسئله برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری بر روی پژوهش، بر روی کارهای اساسی و بنیانی، چه در علوم انسانی، چه در علوم تجربی، … جزو دغدغه‌های ماست و باید حتماً انجام بگیرد. مسئله ارتباط صنعت و دانشگاه جزو توصیه‌های ماست؛ … کارهای خوبی هم انجام گرفته؛ این تشکیل گروه صنایع عمده، تبیین ارزش کار – بما هو کار – … نکات لازمی است. … مسئله مقاله‌های علمی … مسئله مرجعیت I.S.I … جزو دغدغه‌های ماست؛ حتماً باید مدیران و برنامه‌ریزان و طراحان اصلی مسائل علمی کشور بنشینند روی این مسئله فکر کنند و راه‌های درست را … پیدا کنند. لزوم طرح‌های اجرایی برای ایده‌های عالی، از جمله چیزهایی است که بنده رویش تکیه می‌کنم. … ارائه طرح‌های اجرایی، یکی از کارهایی که باید در دانشگاه‌ها انجام بگیرد. … حالا مثلاً فرض بفرمایید «اقتصاد اخلاقی» که یکی از دوستان اینجا بیان کردند؛ خیلی خوب، این فکر بسیار خوبی است، ایده بسیار درستی است؛ راهکار اجرایی‌اش چیست؟ یا مثلاً در همین زمینه ارتباط دانشگاه و صنعت که درباره آن در طول این سال‌ها بحث‌های متعددی شده و خوشبختانه راهکارهایی هم در این موردِ بالخصوص در پیش گرفته شده، ولی در عین حال نقص‌هایی وجود دارد؛ خب! برای رفع این نقص‌ها راهکارهای اجرایی چیست؟ این از جمله نیازهای ماست. من خواهش می‌کنم در این زمینه اساتید محترم و صاحبان فکر و اندیشه کار کنند. … از دوستان خـودمـان، چـه در دفتر، چـه در وزارت‌هـا، وزارت علوم و وزارت بهداشت و همچنین معاونت محترم رئیس جمهور و همچنین دوستان نمایندگی، درخواست می‌کنم روی این مطالبی که اساتید محترم در اینجا بیان کردند، کار بشود؛ بنشینند فکر کنند، جمع‌بندی کنند؛ از این جلسه برای یک حرکت رو به جلو بهره کامل  برده شود.۵  ۵.   ۲۲/۰۵/۹۱ بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌هامسئولیت سنگین دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه در وضعیت تحولی جهان
وضع دنیا که در آستانه یک تحول یا در حال یک تحول است، قابل انکار نیست؛ موقعیت ویژه کشور هم قابل انکار نیست. حالا اینجا یک سؤالی مطرح می‌شود.
سؤال این است که: آیا دانشگاه کشور – و نیز البته حوزه علمیه – در قبال این حوادثی که در دنیا دارد اتفاق می‌افتد، مسئولیتی دارد یا نه؟ من می‌خواهم شما اساتید محترم، دانشمندان محترم، نخبگان بزرگ کشور، این را مورد توجه قرار دهید. آیـا در یک چنین شـرایـط بـه ایـن اهمیت و حساسیت، دانشگاه یـا حـوزه مـی‌تـوانند بـرای خـودشـان یک مسئولیتی تعریف نکنند و نقش تماشاچی داشته باشند؟ چه برسد به اینکه خدای ناکرده بخواهند نقشی در حمایت از جبهه مقابلِ جبهه حق به عهده بگیرند!
آنچه که به نظرم می‌رسد لازم است این است که دانشگاه‌های کشور و حوزه‌های علمیه کشور در این شرایط، مسئولیت سنگینی دارند. کار توفیق ملت ایران و کشور ایران در این برهه بسیار مهم و حساس تاریخی، در درجه اول بر دوش دانشمندان است. اگر در درجه اول هم نگوییم، یقیناً یکی از عناصر رتبه اول و صف اول برای تأثیرگذاری در این تحولات، دانشگاه‌ها هستند. دانشگاه می‌تواند کاری کند که کشور و ملت و تاریخ ما در این تحول برنده باشد؛ می‌تواند هم خدای ناکرده کاری کند که نه، برنده نباشد! به نظر من دانشگاه در این زمینه مسئولیت بسیار حساس و بزرگی دارد.۵  ۵.   ۲۲/۰۵/۹۱ بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها