پوست به طور طبیعی بوسیله یاخته های شاخی شکلی که به طور فشرده‌ای کنار هم قرار دارند با بهره‌گیری از خاصیت ارتجاعی از آسیب‌های گوناگون محافظت می‌شود . خاصیت ارتجاعی لایه شاخی با میزان آب آن فرق می‌کند ، یعنی با تبخیر آب و همچنین برداشت چربی روی آن ( که رطوبت پوست را نگه می‌دارد ) این خاصیت کاهش می‌یابد.
مواد چربی‌زدا مانند صابون اگر در مدت کوتاه و به طور زیاد بکار روند سبب پدید آمدن خشکی، قرمزی، تحریک و شکاف روی پوست می‌شوند . موادی را که با پاره کردن یا از بین بردن لایه شاخی سبب التهاب و آماس پوست می‌شوند مواد محرک می‌نامند.
چنانچه حساسیت پوستی به دنبال عوامل بیرونی باشد ( مانند حساسیت به سیمان ) آن را درماتیت می‌گویند و اگر عامل بیرونی نقشی در ایجاد آن نداشته و آماس، ناشی از عوامل درونی و زمینه‌ای باشد آن را اگزما می‌نامند.
دانشمندان ایرانی در دوران گذشته نیز با این دو بیماری آشنایی داشته و به آن سودا می‌گفتند.
واکنش‌های پوستی در این بیماری سبب باد کردن و پاره شدن یاخته‌های پوستی می‌شود . به دنبال آن پوست دچار قرمزی و تورم شده و بر روی محل دلمه و کبره می‌بندد . سرانجام محل التهاب، دچار پوسته ریزی شده و ضایعه بهبود می‌یابد.درماتیت تماسی (ِContact Dermatitis):
این نوع التهاب پوست در نتیجه حساسیت به موادی که از بیرون با پوست در تماس قرار می‌گیرند پدید می‌آید . ماده حساسیت‌زا، از راه مجاری عرق و ریشه‌های مو به درون لایه شاخی پوست نفوذ کرده و در آنجا با مواد درونی ویژه‌ای ترکیب شده و تشکیل یک پادژن فعال می‌دهد که سبب آشکارشدن حساسیت می‌شود . در تماس‌های بعدی با ماده حساسیت‌زا ، آماس شدیدتری رخ می‌دهد . همیشه زمان نهفته‌ای بین نخستین تماس با آخرین ماده حساسیت‌زا و پیشرفت بعدی حساسیت وجود دارد . این زمان نهفته می‌تواند کوتاه مدت ( چند روز ) یا درازمدت ( چندین سال ) باشد . پس از این زمان، تمام پوست فرد نسبت به ماده حساس می‌گردد.
مواد گوناگونی توانایی ایجاد حساسیت با درجات متفاوتی را دارند . البته حساسیت افراد به این مواد هم فرق می‌کند . پیش از بلوغ ، درماتیت تماسی کمیاب است ، البته پوست تن نوزادان و شیرخوران و همچنین افراد پیر بسیار حساس بوده و پس از برخورد با مواد حساسیت‌زا ، آماس پوستی ، بیشتری روی می‌دهد . لازم به یادآوری است که هیجان و فشارهای روانی در نمایان شدن درماتیت نقش بسزایی دارند .
مواد مستعد کننده :
صابون و دیگر مواد شوینده ( مایع ظرفشویی ، گرد لباسشویی ) با زدودن چربی از روی لایه شاخی پوست ، باعث خشکیدگی بیش از حد و آسیب به پوست می‌شوند . در این مرحله پوست خشن و شکافدار بوده که نشانه یک درماتیت خفیف میباشد . آهک و سیمان هم بدین روش عمل می کنند . عامل دیگری که نقش مهمی دارد، صدمات خفیف و مداوم است . در نواحی از بدن انسان که فشار یا مالش بیش از حد است مانند چین زیر بغل و کشاله ران، درماتیت بیشتری روی می‌دهد.
مواد حساسیت زا:
برخی فلزات مانند نیکل و کروم که در بند ساعت و سگگ کمربند بکار می‌رود توانایی حساسیت آفرینی دارند . مواد آرایشی مانند : رنگ مو ، پودر صورت ، کرم ، روژ گونه و لب نیز قادر به ایجاد حساسیت درمحدوده چهره می باشند . اگرچه ممکن است بیمار سال ها انها را به کار برده باشد و نشانه ای از حساسیت نبیند زیرا ممکن است چندین سال طول بکشد تا بیمار به آن حساس گردد . لاک ناخن نیز یکی دیگر از این مواد میباشد . البته ناخن از یاخته های مرده تشکیل شده و واکنشی نشان نمی دهد. اما در کناره گردن، چانه و پلک ها که ممکن است به طور اتفاقی در تماس با ناخن لاک زده قرار بگیرد واکنش آماسی دیده می‌شود.
حساسیت نسبت به مواد گوناگون موجود در پوشاک بویژه لباس‌هایی که از الیاف مصنوعی تهیه شده‌اند و نیز مواد رنگی بکار رفته در انها سبب درماتیت می گردد . گرد و غبار از دیگر موادی است که توانایی حساسیت زایی دارد . این مورد بویژه در کارمندانی که در کتابخانه یا بایگانی کار می‌کنند و با کتاب ها و پرونده‌های پر از گرد و خاک سر و کار دارند دیده می‌شود.
حساسیت متقاطع (Cross sensitisation):
حساسیت نسبت به مواد شیمیایی اختصاصی بوده اما گاهی مواقع بدن توانایی تشخیص بین مواد شیمایی که ساختمان نزدیکی با هم دارند را ندارد؛ بدین ترتیب ممکن است خانمی که نسبت به رنگ مو حساسیت دارد، هنگامی که از پمادها و داروهای سولفانامیدی استفاده می کند (این دو ماده از نظر ساختمان شیمیایی به یکدیگر شباهت دارند) التهاب پوستی رخ دهد . در صورتی که در گذشته هیچ سابقه استفاده از این پمادها را نداشته است. این گونه حساسیت را حساسیت متقاطع می گویند .
