حضانت پسر تا دو سال و دختر تا ۷ سال با مادر است. ۹-۷ سالگی با پدر و پس از ۹ سالگی، دختر مخیر خواهد بود با پدر یا مادر زندگی کند ، هر کدام را پذیرفت قانون حضانت را به او می دهد. زیرا دختران تا ۷ سالگی نیازمند یادگیری امور زنانه و مادرانه هستند و با تماس خاص مادر، قادر به یادگیری این وظایف خواهند بود.
جابه جایی طفل حتی پس از سنی که حضانت به دیگری منتقل می شود باید با اجازه والددیگر باشد و محل نگهداری طفل آخرین محل اقامت طفل قبل از طلاق است.
*سقوط حضانت
سقوط حضانت در موارد زیر رخ می دهد:
۱) جنون
۲) فوت
۳) ازدواج زوجه
۴) عدم لیاقت هر یک از والدین
۵) توافق طرفین مبنی بر واگذاری حضانت به دیگری
۶) بیماری شخصی
۷) انحطاط اخلاقی
یکی از موارد انحطاط اخلاقی، اعتیاد است. زیرا فرد معتاد به حاشیه جامعه رانده می شود و نمی تواند شغل شرافتمندانه ای داشته باشد در نتیجه به انواع و اقسام بزهکاری ای اجتماعی روی می آورد ،وبخصوص اگر طفل دختر باشد ،ممکن است پیامد نامطلوب دیگری را برای دختر به همراه داشته باشد.
در صورتی که پدر و مادر هر دو معتاد باشند. حضانت طفل را به ولی قهری (جد پدری) می دهند. در غیر این صورت به شخص ثالثی که دادگاه تشخیص بدهد، واگذار می شود و هزینه آن را از پدر دریافت می کنند.
در رابطه با مسأله حضانت، آنچه اهمیت دارد ،مصلحت طفل است نه خود پدر و مادر و حق حضانت پدر یا مادر، زیرا مصلحت طفل بالاتر از حق است. اگر مصلحت طفل ایجاب کند که فرزند پیش هیچیک از آنها نباشد، دادگاه به شخص ثالث رأی می دهد. زیرا عدم حمایت اطفال ممکن است مسائل جانبی دیگری را ایجاد کند. به عبارت دیگر خانواده سالم، نوید جامعه سالم را می دهد و فرزندان ارزش های خود را از خانواده می گیرند و بعدها می توانند آنها را به جامعه انتقال دهند. به این ترتیب، نقش پدر و مادر در شکل گیری شخصیت فرزندان بسیار مهم است و دخالت دادگاه می تواند زمینه ساز آزادی و آرامش کودک در این گونه موارد باشد.
*شرایط حضانت در قانون مدنی
۱) عقل
۲) توانایی عملی
۳) شایستگی اخلاقی
۴) عدم ابتلا به بیماری واگیردار
۵) اسلام
۶) عدم ازدواج مادر
-عقل: انجام هر کاری، به ویژه تربیت فرزند نیاز به برخورداری از عقل دارد.
-توانایی عملی: حتماً باید توانایی عملی وجود داشته باشد. اگر پدری معتاد باشد و فاقد توانایی عملی برای تربیت فرزند باشد حق حضانت از او سلب می شود .
-شایستگی اخلاقی: اگر خدای ناخواسته از فرزندان خود سوء استفاده کند مثلاً آنها را به تکدّی گری وادار کند، شایستگی اخلاقی ندارد. شایستگی اخلاقی در چار چوب بند دوم گفته شد .
-عدم ابتلا به بیماری واگیردار: افرادی که دارای بیماری مسری و واگیردار هستند باید قرنطینه شوند، چه رسد به اینکه در ارتباط با دیگران باشند و سرپرستی دیگران را عهده دار شوند.
-عدم ازدواج مادر: اگر مادری ازدواج کند هر چند طفل شیرخوار هم داشته باشد حضانت طفل از او گرفته می شود.
*ضمانت اجرایی قانون حضانت
۱) عدم تسلیم طفل ( ۳ تا ۶ ماه حبس و تا ۳ میلیون ریال جریمه )
۲) عدم مواظبت موجب سقوط حضانت می شود.
۳) ممانعت از استرداد طفل
۴) منع ملاقات، موجب جریمه فرد و سلب حضانت می شود.
۵) حضانت بعد از سن بلوغ
– زمانی که زن و شوهر از هم طلاق می گیرند، هر کدام قصد انتقام گیری از طرف مقابل را دارد و بچه ها را بازیچه دست خود قرار می دهند که قانونگذار، ضمانت اجرایی آن را، بیان کرده است.
– اگر والدی که حضانت طفل بر عهده اوست ،از طفل نگهداری نکند ،این امر موجب سقوط حضانت می شود.
– استرداد کننده، حبس می شود ( تا عمل استرداد، حبس می شود) .اگر کسی مانع دادن طفل به مادر بشود فرد مانع را حبس می کنند تا عمل استرداد انجام گیرد و پس از استرداد طفل توسط مادر از زندان آزاد می شود.
– چنانچه یکی از والدین، دیگری را از ملاقات منع کند، بار اول و دوم جریمه نقدی می شود و برای بار سوم حضانت از وی سلب و به طرف مقابل داده می شود.
– سن بلوغ در دختران ۹ سال است. دختر پس از ۹ سالگی مخیر است تا یکی از والدین را انتخاب کند و بعد از انتخاب به دادگاه مراجعه می کند و به آن کس که خود انتخاب کرده تحویل داده می شود.
– توجه کنید که فساد اخلاقی مادر، مانع ملاقات مادر از طفل نمی شود زیرا ملاقات فرزند، حق طبیعی مادر است.
حضانت چه بر عهده پدر باشد یا مادر، نفقه بر عهده پدر است. بنابراین با توجه به اینکه، خانواده در شکل گیری شخصیت فرزندان نقش عمده ای را داراست، باید از اعمالی که به شکل گیری شخصیت کودک لطمه وارد می کند، خودداری کنیم. شخصیت آینده فرزندان ما ترازوی اعمال پدران و مادران خواهد بود.
