اسلام، حقوق کودک را از زمان تشکیل اولین هسته وجود او به رسمیت میشناسد.
موجودی که نطفهاش تشکیل شده است، ذرهای از عالم هستی محسوب میشود و حق به دنیا آمدن دارد. ابتداییترین حق یک جنین و نوزاد، حق حیات است؛ یعنی سالم به دنیا آمدن و زنده ماندن.
وظیفه مراقبت از حیات نوزاد، بر عهده پدر و مادر قرار داده شده است.
مادر بایستی با رعایت اصول بهداشت جسمی و روانی خود، اعم از تغذیه، نرمش، حفظ آرامش، استراحت، دوری از مواد مضر برای جنین، مراقبتهای بارداری، مراقبتهای شیردهی، مراقبتهای اخلاقی و … به حیات سالم فرزندش کمک کند.
پدر نیز بایستی به همراهی همسرش شرایط و بستر به دنیا آمدن این موجود شگفتانگیز و بینظیر خداوند هستی را پدید آورد. پدری که مسئول تغذیه خانواده خویش است با کسب حلال و روزی پاک به نطفه خویش سلامت اولیه میبخشد. در مراحل بعدی نیز با احترام به موقعیت مقدس همسرش بستر آرامش وی و فرزندان را فراهم میسازد.
پدر و مادر حق ندارند اقدام به سقط جنین کنند با بهانه فقر و یا اینکه آمادگی لازم برای ورود عضو جدید را نداشتهاند و فرزندشان به اصطلاح ناخواسته بوده است!
خداوند متعال نیز در قرآن کریم با بلاغت و ظرافت درباره کشتن فرزندان بحث کرده است:
«فرزندانتان را از ترس تنگدستی مکُشید. ما آنها و شما را روزی میدهیم. کشتن آنها خطای بزرگی است.» (۱)
آیه دیگری هم در این خصوص هست که با آیه قبل، اندکی متفاوت است:
«فرزندان خود را از سر تنگدستی مکُشید. ما شما را و آنها را روزی میدهیم.» (۲)
تفاوت در این دو آیه (که یک جا میگوید: از ترس تنگدستی و در جای دیگر: از سر تنگدستی)، به روشنی نشان میدهد که اعراب به دو دلیل مرتکب قتل فرزندان خود میشدند:
نخست آنکه میترسیدند مبادا این طفل به عرصه جوانی برسد و دچار تنگدستی شود و زندگی زجرآوری بیابد، دوم آنکه اعراب به علت فقر دست به فرزندکشی میزدند.
لذا خداوند در آیه مربوط به سوره اسراء، نخست، روزی فرزندان را متکفل شده است. و در آیه مربوطه به سوره انعام، نخست، روزی دادن پدران را تضمین کرده است. در اینجا خداوند ضمیر راجع به پدران را مقدم بر ضمیر راجع به فرزندان آورده است.
وجود فرزند صالح نه تنها ضرری برای پدر و مادر ندارد بلکه میتواند مایه فخر و عزت آنان باشد. همانطور که رسول خدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم فرمودند:
«در هیچ خانهای فرزندی به دنیا نیامد مگر آن که اهل آن خانه، عزتی پیدا کردند که قبل از آن نداشتند.» (۳)
این تعبیر به صراحت نقش فرزند را در ایجاد و تقویت عزتنفس و حرمت خود والدین نشان میدهد.