حیات برزخی

پرسش . کیفیت حیات برزخی چگونه می‏باشد؟ 

پاسخ: از مجموع آیات قرآن کریم درباره عالم برزخ که حدود پانزده آیه می‏باشد(المیزان ج ۱ ذیل آیه ۱۵۴ سوره بقره. ) و روایات که در این باب زیاد است چند مطلب به دست می‏آید:
۱. حیات برزخی: انسان در فاصله بین مرگ و قیامت از نوعی حیات برخوردار است. این حیات برتر از حیات مادی و دنیوی است؛ طوریکه انسان لذت و سرور و یا رنج و الم و اندوه را با شدّت و قدرت بیشتری ادراک می‏کند و یا از یک زندگی سعادت آمیز و سرشار از انواع لذائذ و نعمات برخوردار است و یا به یک زندگانی شقاوت آمیز و آمیخته با انواع دردها و رنجها و غمهای جانکاه فرو می‏رود.
روح انسان پس از جدایی از بدن در قالبی شبیه قالب دنیوی قرار می‏گیرد که به آن «بدن مثالی» یا «بدن برزخی» گفته می‏شود. این قالب با قالب مادی انسان تفاوتهایی دارد.

برای اثبات و آشنایی با حیات برزخی روایاتی نقل می‏شود: در کتاب اصول کافی از امام صادق علیه السلام نقل شده است که یکی از یاران حضرت گفت: برخی عقیده دارند که ارواح مومنین در چینه‏دان پرندگان سبز رنگی در اطراف عرش قرار می‏گیرند. امام علیه السلام فرمود: «  لا، المومن اکرم علی اللّه من أن یجعل روحه فی حوصله طیر و لکن فی ابدان کابدانهم» (کافی ج ۳ ص ۲۴۴. باب آخرفی ارواح المومنین حدیث ۱.) خیر، چنین نیست. مومن نزد خدا گرامی‏تر از آن است که روحش را در چینه‏دان پرنده‏ای قرار دهد.  
در حدیث دیگری مفید از یونس بن ضبیان از امام صادق نقل کرده است که در پایان آن آمده است:..فإذا قبضه اللّه الیه صیر تلک الروح إلی الجنّه فی صوره کصورته فیاکلون و یشربون فاذا قدم علیهم القادم عرفهم بتلک الصور التی کانت فی الدنیا. امام فرمود: هنگامی که خداوند آن روح را قبض می‏کند، او را در بهشت در صورتی همانند صورت خود قرار می‏دهد؛ پس در آنها می‏خورند و می‏آشامند و هرگاه کسی بر آنها وارد شود با همان صورتهایی که در دنیا داشتند شناخته می‏شوند.    (همچنین نگاه کنید کافی ج ۳ ص ۲۴۴ حدیث ۶ .)    در حدیث دیگری آمده است که ابراهیم بن اسحاق گفت: از امام صادق علیه السلام پرسیدم: ارواح مومنین کجا هستند؟ فقال: «ارواح المومنین فی حجرات فی الجنه، یأکلون من طعامها و یشربون من شرابها، و یتزاورون فیها و یقولون: ربّنا أقم لنا الساعه لتنجز لنا ما وعدتنا» امام(ع) فرمود: ارواح مومنین در اتاقهایی در بهشت ساکن می‏شوند. از طعام آن می‏خورند و از نوشیدنی آن می‏نوشند. همدیگر را در آنجا زیارت می‏کنند و می‏گویند: پروردگارا! قیامت را برای ما برپای دار تا آنچه به ما وعده فرموده‏ای تحقق یابد. راوی می‏گوید: پرسیدم: ارواح کفار کجا هستند؟ فقال: «فی حجرات النار، یأکلون من طعامها و یشربون من شرابها و یتزاورون فیها و یقولون: ربّنا لا تقم لنا الساعه لتنجز لنا ما  وعدتنا»  (بحار ج ۶ ص ۲۳۴ حدیث ۴۹.)    امام علیه السلام فرمود: کفار در اتاقهایی از آتش جای داده می‏شوند. از طعام جهنم می‏خورند و از نوشیدنی های آن می‏آشامند. همدیگر را در آنجا می‏بینند و می‏گویند: پروردگارا قیامت را برای ما برپای مدار تا آنچه به ما وعده داده‏ای تحقق یابد. روایات در این مورد زیاد است و از این چند روایت کیفیت زندگی برزخی آشکار می‏شود.