امیرالمؤمنین (علیه السلام) در روایتی سه خصلت را لازمه رفتار یک مرد در خانواده معرفی کردند.
مدیریت سالم مرد در خانواده بستگی به خصلت هایی دارد که آن شخص واجدش است. هر اندازه این خصلت ها نیکو باشد، میزان اثرگذاری او در محیط خانواده بیشتر خواهد بود؛ بنابراین نباید نوع مدیریت اداری را حاکم بر منزل کرد بلکه باید گشاده روتر و با تواضع بیشتر با اهل منزل برخورد کرد. امیرالمؤمنین (علیه السلام) در روایتی سه خصلت را لازمه رفتار یک مرد در خانواده معرفی کردند و فرمود: مرد در خانه و نسبت به خانواده اش نیازمند رعایت سه صفت است هر چند در طبیعت او نباشد (اگر در طبیعتش هم نباشد باید بر خود تحمیل کند): خوش رفتار بودن، گشاده دستى به اندازه و غیرت به جا همراه با خویشتنداری: إنَّ المَرءَ یَحتاجُ فى مَنزِلِهِ و َعِیالِهِ إِلى ثَلاثِ خِلالٍ یَتَکَلَّفُها و َإن لَم یَکُن فى طَبعِهِ ذلِکَ : مُعاشَرَهٌ جَمیلَهٌ و َسَعَهٌ بِتَقدیرٍ و َغَیرَهٌ بِتَحَصُّنٍ.» (تحف العقول، ص ۳۲۲)
در ادامه به تبیین کوتاه و ارزش یکی از این خصلت ها، یعین خوش رفتاری در خانه از لسان دین می پردازیم…
بی اخلاقی که خانواده را درگیر خود کرده
متأسفانه وقتی پای درد و دل بسیاری از خانم ها که می نشینیم، بسیاری از آن ها از بداخلاقی های همسرانشان ناله دارند؛ شوهرم خیلی اخلاقش بده، فحش می دهد، دست بزن دارد و امثال این بی اخلاقی ها که متأسفانه مردان زیادی را به خود گرفتار کرده …
در این جا چند کلمه ای با آقایان آن هم نه از جانب خود بلکه از لسان دین صحبتی داریم … مرد خانه اگر بداند که بالاخره این دنیا تمام شدنی است و روزی باید عذاب این بداخلاقی ها را تحمل کند، در نوع رفتارش با اهل خانه بسیار توجه بیشتری خواهد کرد … در ادامه به این داستان توجه کنید؛
از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمودند: بـه پـیـامـبـر اکـرم (صلی الله و علیه وآله) خـبر رسید که (سعدبن معاذ) از دنیا رفت. پیامبر (صلی الله و علیه وآله) به همراه اصـحـاب بـرخـاسـتـه و بـه طـرف خـانـه او حـرکـت کـرد. حـضـرت امـر فرمود تا بدن سعد را غـسـل داده ، کـفـن نـمـایـنـد. سپس به طرف قبرستان حرکت کردند. پیامبر(صلی الله و علیه وآله) با پاى برهنه و بـدون عـبـا در تـشییع جنازه او شرکت نمود. گاهى طرف راست و گاهى طرف چپ تابوت را به دوش مـى گـرفـت، تـا بـه کـنـار قـبـر رسـیـدنـد. حـضـرت خـود داخـل قـبر رفته ، جسد سعد را در قبر گذاشت و با دست خود سنگ قبر را چید و آن را هموار و محکم نمود… پس از دفن سعد، مادرش که در کنار قبر ایستاده بود، با صداى بلند گفت: (یا سَعْدُ! هنَیئاً لَکَ الْجَنَّهُ «اى سعد! بهشت، بر تو گوارا باد.»
در ایـن هـنـگـام، پـیـامـبـر(صلی الله و علیه وآله) که صداى او را شنید، به او فرمود: ساکت باش، در امرى که به پروردگار مربوط است با قاطعیت، سخن مگو، زیرا هم اکنون سعد به فشار قبر مبتلا است .
پس از بازگشت از قبرستان، مردم به حضرت، عرض کردند: شما نسبت به جنازه سعد، بسیار احـتـرام کـردیـد و درباره او رفتارى نمودید که با هیچ کس دیگر چنین رفتارى نکردید. حضرت فرمود: آنـچـه مـن در تـشـیـیـع جـنـازه سـعـد، انـجـام دادم بـه پـیـروى از فـرشـتـگـان و حـضـرت جبرئیل بود، که در این تشییع حضور داشتند.
اصحاب عرض کردند، با این وصف، چگونه فرمودید: سعد دچار فشار است؟! حضرت در جواب فرمود:(نَعَمْ، إِنَّهُ کانَ فى خُلْقِهِ مَعَ اءَهْلِهِ سُوءٌ) (بحارالانوار، ج ۷۳، ص ۲۹۸) آرى ، زیرا سعد با اهل خانه اش، بداخلاق بود.
ای آقایان محترم بدانید که؛ مردی که همه خوبی ها را داشته باشد ولی در اهل خانه و با خانواده اش بداخلاق باشد به عذاب قبر گرفتار می شود .
چنانچه از حضرت رسول (صلی الله علیه وآله) روایت شده است که فرمود: بدترین مردم، سختگیر بر خانواده است. شخصی پرسید: ای رسول خدا! مراد از سختگیری بر خانواده چیست؟ فرمود: مرد هرگاه وارد خانه شد همسرش بترسد و فرزندش بهراسد و بگریزد و هرگاه از خانه بیرون رفت همسرش بخندد.
مژده ای به خانم هایی که شوهرانشان بداخلاق هستند
زندگی کردن و همراهی با شوهر بداخلاق برای همسرانشان بالاترین عبادت و جهاد است و ان شاالله مزد این صبر و پایداری را در جهان آخرت خواهند دید همان گونه که در روایتی از امام صادق علیه السلام نقل شده است که می فرماید: سه گروه از زنانند که خداوند عذاب قبر را از آنان برطرف کرده و با فاطمه‌زهرا (سلام الله علیها) در قیامت محشور خواهند شد؛ یکی از آن سه گروه زنانی هستند که بر بداخلاقی همسرشان صبر می کنند. (وسائل الشیعه ج ۲۱، ص ۲۸۵)
و یا در روایت دیگری از پیامبر اکرم (صلی الله و علیه وآله) می خوانیم که حضرت می فرماید: هـر زنى که در بـرابر بـداخلاقى شـوهـرش صبر و شکیبایى ورزد، خداوند همانند (ثواب) آسیه (همسر فرعون) به او عطا کند. (بحار الأنوار : ۱۰۳ / ۲۴۷ / ۳۰ . منتخب میزان الحکمه : ۲۵۴)
