سؤال: هر سال مبلغی را به سیدی فقیر می دهیم × آیا این مبلغ را می توانیم خمس حساب کنیم ؟
جواب: اگر بدانید سید فقیر است ، پرداخت سهم سادات به او اشکال ندارد، در این مورداز مرجع تقلید خود نیز اجازه بگیرید.
سؤال: شخص از چه زمانی باید سال خمسی داشته باشد؟
جواب: از اولین حقوق و درآمدی که پیدا کرده اید باید حساب کنیدبعد از گذشت یک سال هر مقدار از آن که از مخارج ضروری زندگی یعنی خوراک ، پوشاک و خرید وسایل ضروری و امثال اینها زیاد آمده باید خمس آن را بدهید.
سؤال: آیا از مراجع کسی هست که صریح فتوا بدهد که مال بخشیده شده خمس ندارد؟
جواب: فتوای آیت الله خامنه ای عدم لزوم پرداخت خمس هبه است و احتیاط مستحب را در پرداخت خمس آن در صورت زیاد آمدن از موونه سال می دانند .
سؤال: اگر طوری خرج کنیم که از مخارج سال چیزی زیاد نیاید، به این منظور که خمس ندهیم ، آیا باز هم خمس دارد؟
جواب: اگر به اندازه شان خود مصرف کند و خارج از حد نباشد و مصرف حلال داشته باشد خمس به آن تعلق نمی گیرد و اشکالی نیز ندارد.
سؤال: آیا خمس به حقوق کارمندی که کفایت مخارج را نمی کند و زیورآلات و پارچه هایی که از طریق کادو و هدیه رسیده ، تعلق می گیرد؟
جواب: خمس در صورتی واجب می شود که درآمد از مجموع هزینه سال افزون تر باشد× یعنی اینکه در پایان یک سال مالی فرد اندوخته ای زاید بر مخارج داشته باشد .حال این اندوخته بهر شکل که می خواهد باشد : پول نقد، طلا، فرش و …از این رو حقوق شما اگر تماما هزینه می شود خمس ندارد .سکه ها و همچنین پارچه و کادوهای دیگر اگر هدیه باشد به فتوای حضرت امام ( ره ) و مقام معظم رهبری خمس ندارد و به نظر برخی دیگر از مراجع پرداخت خمس آن لازم است. به نظر مرجع تقلید خود مراجعه کنید.
سؤال: اگر هدیه از راه حرام باشد یا قبلا به آن خمس تعلق گرفته باشد، حکمش چیست ؟
جواب: در مورد هدیه ای که به شما می دهند اگر یقین دارید که خود آن مال از راه حرام به دست آمده نمی توانید در آن تصرف کنید ولی اگر مشکوک است اشکالی ندارد .هم چنین اگر می دانید به آن چیزی که به شما هدیه داده اند خمس تعلق گرفته با پرداخت خمس آن می توانید در آن تصرف کنید× ولی اگر تردید در تعلق خمس دارید تصرف در آن جایز است .
سؤال: آیا خمس مال بخشیده شده بربخشنده واجب است ؟
جواب: اگر قبل از فرا رسیدن سال خمسی بخشیده است خمس ندارد× ولی اگر خمس به آن تعلق گرفت و بخشید× هبه کننده باید خمس آن را بپردازد.
سؤال: دادن خمس یا زکات برای کسی که مالش مخلوط به حرام است ( مثلا رشوه می گیرد و …) آیا لازم است ؟
جواب: یکی از موارد وجوب خمس ، مال حلال مخلوط به حرام است و مشروط به سالگشت خمسی هم نمی باشد .البته این در صورتی است که مقدار حرام و این که از چه کسی گرفته روشن نباشد ولی در صورت معلوم بودن باید مقدار حرام را به صاحبانش برگرداند و خمس مازاد اموال حلال خود را در سر سال حساب کند و بپردازد .
سؤال: آیا طلا یا پولی که یک بار خمس آن داده شده دوباره خمس دارد؟
جواب: اگر یک بار خمس چیزی داده شده دیگر به آن خمس تعلق نمی گیرد.
سؤال: آیا وکلای مراجع می توانند مقداری از وجوهات شرعی را در رفع مشکلات مردم مانند اصلاح ذات البین و غیره مصرف کنند؟
جواب: جواز این گونه مخارج وابسته به محدوده اجازه ای است که از مرجع تقلید دارند بنابراین هر اندازه که مرجع تقلید به آن شخص اجازه داده می تواند در امور مذکور صرف نماید و در صورت نداشتن اجازه حق تصرف در وجوه شرعیه را ندارد .
سؤال: خانواده ای که کودکشان را تنبیه بدنی کرده اند و موجب سرخی و کبودی بدنش شده آیا باید دیه بدهند و آیا خداوند آنها را خواهد بخشید؟
جواب: اگر یقین دارند که با زدن وی دیه تحقق یافته – مثلا بدنش کبود شده و … – باید دیه بدهند و میزان آن متناسب با آسیب های بدنی وارد شده مذکور در رساله های عملیه است . بلی اگر پس از بلوغ رضایت بدهد با استغفار ان شاالله مورد بخشش قرار خواهند گرفت .
سؤال: با توجه به فقر خانواده به خرمای باغ ما زکات تعلق می گیرد؟
جواب: اگر به حد نصاب برسد پرداخت زکات آن واجب است هرچند خودتان فقیر باشید.البته اگر خود شما فقیر هستید برای جبران کسری درآمد می توانید از دیگران زکات بگیرید.
سؤال: زکات گرفتن از اسبان در دوره حکومت حضرت علی ( ع ) تا چه اندازه صحت تاریخی و حدیثی دارد، آیا موارد مشابهی دارد؟
جواب: مساله زکات گرفتن از اسبانی که از مراتع و چراگاه ها استفاده می کردند توسط حضرت علی ( ع ) اسناد معتبری دارد .این مساله اختصاص به اسب هم نداشته × چنان که در روایت زیر – که سندا از اعتبار بالایی برخوردار است – گاوهای شخم زننده نیز با تفاوت در مقدار تحت همین حکم در آمده است . ( ( عن محمد بن مسلم و زراره عنهما جمیعا قالا وضع امیرالمومنین ( ع ) علی الخیل العتاق الراعیه و فی کل فرس فی کل عام دینارین و جعل علی البراذین دینارا ) ) ( کافی ج ۳ ص ۵۳۰ ح ۲ و نیز : استبصار ج ۲ ص ۱۲۰ ) حکم فوق از احکام ولایی و مالیاتهای دولت اسلامی بوده و می توان آن را از مصادیق مالیات بر ثروت و مالیات بر استفاده از ثروت های عمومی مانند مراتع به حساب آورد .
