خوش رفتاری با مردم، وظیفه مسلمان
أحسِنْ مُصاحَبَهَ مَن صاحَبَکَ تَکُن مُسلِماً.(۸/۳۷۷۴؛ امالی صدوق: ۱۶۸)
با کسی که همنشین توست خوش رفتار باش، تا مسلمان باشی.
حسن خلق، نصف دین
حُسنُ الخُلق نِصْفُ ا لدِّینِ.(۴/۱۵۱۸؛ خصال: ۳۰/۱۰۶)
خوی نیکو، نصف دین است.
میوه خوش اخلاقی
انّ العَبدَ لَیَبلُغُ بحُسنِ خُلقِهِ عَظیمَ دَرَجاتِ الآخِرَهِ وشَرَفِ المَنازِل، و انَّهُ لَضَعیفُ العِبادَهِ.(۴/۱۵۲۰؛ المحجه البیضاء: ۵/۹۳)
بنده، هر چند در عبادت ضعیف باشد، با اخلاق نیک خود در آخرت به درجات بزرگ و منزلتهای والا دست مییابد.
پاداش خوش خو
انّ صاحِبَ الخُلقِ الحَسنِ لَهُ مِثلُ أجْرِ الصّائمِ القائمِ.(۴/۱۵۲۰؛ کافی: ۲/۱۰۰)
همانا انسان خوش خو پاداش روزه گیرِ شب زنده دار دارد.
خوش خلقی، سنگین ترین عمل
ما مِن شیءٍ أثقَلُ فی المیزانِ مِن حُسنِ الخُلقِ.(۴/۱۵۲۲؛ عیون اخبارالرضا(ع): ۲/۳۷)
در ترازوی اعمال چیزی سنگین تر از خوشخویی نیست.
خوشخو، محبوب خداوند
انّ أحَبّکُم الَیَّ وأقرَبَکُم مِنّی یَومَ القِیامَهِ مَجلِساً أحْسَنُکُم خُلقاً، وأشَدُّکُم تَواضُعاً. (۴/۱۵۲۲؛ بحار: ۷۱/۳۸۵)
محبوب ترین و نزدیک ترین شما به من در روز قیامت، خوشخوترین و متواضع ترین شماست.
خوشخویی و کمال دین
أکمَلُ المؤمنینَ ایماناً أحْسَنُهُم خُلقاً.(۴/۱۵۲۲؛ امالی طوسی: ۱۴۰)
ایمان آن مؤمن کامل تر است که اخلاقش نیکوتر باشد.
خداوند دوستدار خوی های والا
انّ اللَّهَ یُحِبُّ مَعالِیَ الأخْلاقِ ویَکْرَهُ سَفْسافَها.(۴/۱۵۲۸؛ کنزالعمال: ۵۱۸۰)
خداوند خویهای والا را دوست میدارد و خویهای پست را ناخوش میدارد.
مکارم اخلاقی و بعثت
انّما بُعِثْتُ لاُتَمِّمَ مَکارِمَ الأخْلاقِ.(۴/۱۵۳۰؛ کنزالعمال: ۵۲۱۷)
همانا من برانگیخته شدهام تا مکارم اخلاق را به کمال رسانم.
اخلاق خوش، استوارکننده دوستی
حُسنُ الخُلقِ یُثْبِتُ المَودَّهَ.(۴/۱۵۳۴؛ بحار: ۷۷/۱۴)
حُسن خلق رشته دوستی را استوار میکند.
بدخویی
سُوءُ الخُلقِ ذَنبٌ لا یُغْفَرُ.(۴/۱۵۳۴؛ المحجه البیضاء: ۵/۹۳)
بد خویی، گناهی نابخشودنی است.
بداخلاق و سقوط به جهنم
انّ العَبدَ لَیَبلُغُ من سُوءِ خُلقِهِ أسْفَلَ دَرَکِ جَهنَّمَ.(۴/۱۵۳۶؛ المحجه البیضاء: ۵/۹۳)
همانا بنده به سبب بد اخلاقی اش، به پایینترین درجات دوزخ سقوط میکند.
دوزخ، جایگاه بد اخلاق
وقد قیلَ لَهُ: انّ فُلانَهَ تَصومُ النّهارَ وتَقومُ اللّیلَ، وهِی سَیِّئهُ الخُلقِ تُؤْذی جِیرانَها بلِسانِها * (قال): لا خَیرَ فیها، هِی مِن أهْلِ النّارِ. (۴/۱۵۳۶؛ بحار: ۷۱/۳۹۴)
به پیامبر خدا صلی الله علیه وآله عرض شد: فلان زن روزها را روزه میگیرد و شبها را به عبادت میگذراند امّا بداخلاق است و همسایگانش را با زبان خود میآزارد، حضرت فرمود: خیری در او نیست، او دوزخی است.
خوشرویی و کینه
حُسْنُ البِشْرِ یَذهَبُ بالسَّخِیمهِ.(۱/۴۹۶؛ کافی: ۲/۱۰۳)
خوشرویی، کینه را می برد.
خوشرویی با برادران مؤمن
اِلْقَ أخاکَ بِوَجْهٍ مُنْبَسِطٍ.(۱/۴۹۶؛ کافی: ۲/۱۰۳)
با روی گشاده با برادرت ملاقات کن.
خوشرویی با مردم
انَّکُم لَن تَسَعُوا النّاسَ بأموالِکُم، فالْقُوهُم بِطَلاقهِ الوَجهِ وحُسْنِ البِشرِ.(۱/۴۹۶؛ کافی: ۲/۱۰۳)
شما هرگز نمیتوانید با اموال خود همه مردم را بهرهمند سازید، پس با آنان با گشادهرویی و خوشرویی برخورد کنید.
