خوش اخلاق باش

ضعف اعصاب و بیماریهای روانی مبتلانمیشود،برمشکلات و دشواریهای زندگی پیروز میگردد،از زندگی لذت میبرد،و برمعاشرانشخوش میگذرد.
امام صادق علیه السلام فرمود:«هیچ زندگانی گواراتر از خوش‏اخلاقی نیست.» (۱)
اما کسیکه بد اخلاق باشد،با صورت درهم کشیده با مردم ملاقات‏کند،در مقابل حوادث وناملایمات داد و فریادش بلند شود،بیخود داد وقال راه بیندازد،تند خو و بد زبان باشد زندگیتلخ و ناگواری خواهدداشت،خودش همیشه ناراحت و معاشرینش در عذابند،مردم از او متنفرواز معاشرتش گریزانند،آب خوش از گلوی خودش و معاشرانش پائین‏نمیرود،خواب و خوراکدرستی ندارد.برای انواع بیماریها مخصوصاضعف اعصاب کاملا آمادگی دارد،همیشه اوقاتشتلخ و آه و ناله‏اش بلند است،دوستانش کم‏اند،محبوب کسی نیست.
پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمود:«آدم بد اخلاق نفس خودش‏را در رنج و عذاب دائمقرار میدهد.» (۲)
خوش اخلاقی برای همه لازم است مخصوصا برای زن و شوهرضرورت دارد،زیرا همیشه با همهستند و ناچارند با هم زندگی کنند.
خانم محترم،اگر میخواهی به خودت و شوهر و بچه‏هایت‏خوش‏بگذرد اخلاقت را اصلاح کن،همیشه شاد و خندان باش،اوقات تلخی ودعوا نکن،خوش برخورد و شیرین زبان باش،بااخلاق خوش میتوانی‏خانه‏ات را بصورت بهشت‏برین درآوری،حیف نیست‏با بداخلاقی آنرابه‏صورت جهنم سوزانی تبدیل کنی و خودت و شوهر و فرزندانت در آن‏معذب باشید؟تومیتوانی فرشته رحمت‏باشی،محیط خانه را با صفا ونورانی گردانی،چرا آنرا به صورت زندانتاریکی در میآوری؟لب خندان وشیرین زبانی تو دل شوهر و فرزندانت را غرق سرور وشادمانی میگرداند،غم و اندوه را از دلشان بر طرف میسازد.آیا میدانی:بامداد کهرزندانت‏به‏مدرسه یا سر کار میروند اگر با تبسم و گرمی از آنها بدرقه کنی چه تاثیرنیکوئی درروح و اعصابشان خواهی گذاشت.
اگر به زندگی و شوهرت علاقه داری بد اخلاقی نکن،زیرا اخلاق‏خوب بهترین پشتوانه پیمانزناشویی است.
اکثر طلاقها در اثر بد رفتاری زن و شوهر و عدم توافق اخلاقی پیدامیشود.آمار طلاقها اینمطلب را تایید میکند.عدم توافق اخلاقی نخستین‏علت‏بروز اختلافات خانوادگی است.
به عنوان نمونه به آمار سالهای ۴۷ و ۴۸ و ۴۹ اشاره میکنیم:«درسال ۱۳۴۷ از ۱۶۰۳۹ پروندهشکایت که به دادگاه خانواده رسیده است،۱۲۷۶۰ پرونده بر اساس عدم توافق اخلاقی بودهاست.در سال ۱۳۴۸ ازمیان ۱۶۰۵۸ پرونده اختلافات زناشویی ۱۱۲۴۶ پرونده به عدمتوافق‏میان زن و شوهر اختصاص داده شده است.یعنی با یک آمار خیلی ساده‏می‏بینیم کهبیش از هفتاد درصد اختلافات زناشویی به واسطه عدم توافق‏اخلاقی بروز میکند. (۳) »
خانم محترم،با خوش اخلاقی عشق و محبت‏شوهرت را جلب کن‏تا به زندگی و خانوادهعلاقه‏مند شود،با شوق و ذوق کار کند و اسباب رفاه‏شما را فراهم سازد،اگر خوش اخلاقیکردی دنبال شب نشینی و عیاشی‏نمی‏رود و زودتر به خانه میآید.
زنی به شورای داوری شکایت کرد که:«شوهرم همیشه ناهار و شام‏را بیرون خانه میخورد.
شوهر جواب داد:علت اینست که زنم اصلا سازگاری ندارد وبد اخلاق‏ترین زن دنیاست.
زن ناگهان خیز برداشت و در حضور اعضای داوری شوهرش راکتک زد. (۴) »
این خانم نادان خیال میکرد با شکایت و فحش و کتک میتوان‏شوهر را به خانه جلب کرد،درصورتی که یک راه عقلی و ساده داشت وآن خوشرفتاری و خوش اخلاقی بود.
زنی در شورای داوری گفت:شوهرم ۱۵ ماه است که با من حرف‏نمیزند و مخارج ما را بهوسیله مادرش می‏فرستد.
مرد در جواب گفت:چون از دست‏بد اخلاقیهای زنم بتنگ آمده‏بودم تصمیم گرفتم صحبتنکنم و مدت ۱۵ ماه است‏باینکار ادامه‏میدهم. (۵) »
اکثر مشکلات زناشویی را با هوشیاری و اخلاق خوش میتوان حل‏کرد.اگر شوهرت کممحبت است،اگر به خانه و زندگی علاقه ندارد،اگردنبال عیاشی میرود،اگر دیر به خانه میآید،اگر شام و ناهار را بیرون صرف‏میکند،اگر بد رفتاری میکند،اگر تندخویی و دعوا میکند،اگرثروتش رابباد میدهد،اگر دم از طلاق و جدایی میزند همه اینها و صدها مانند اینها رابوسیلهخوشرفتاری و اخلاق خوش میتوان حل کرد.تو اخلاق و رفتارت‏را عوض کن و نتیجه اعجازآمیز اخلاق خوب را تماشا کن.
امام صادق علیه السلام فرمود:«خدا به آدم خوش اخلاق ثواب‏جهاد میدهد،صبح و شببرایش ثواب نازل میشود. (۶) »
حضرت صادق علیه السلام فرمود:هر زنیکه شوهرش را اذیت کندو اندوهگینش سازد و ازرحمت‏خدا دور است.و هر زنیکه به شوهرش‏احترام بگذارد و آزارش نرساند و فرمانبردارشباشد خوشبخت ورستگار است‏». (۷)
به رسول خدا صلی الله علیه و آله عرض شد:«فلان شخص زن خوبی است.روزها روزه دارد وشبها عبادت میکند.لیکن بد اخلاق است‏همسایگانش را آزار میرساند».
فرمود:«هیچ خیر و خوبی ندارد.و از اهل دوزخ میباشد (۸) ». توقعات بیجا
امکانات مالی و درآمد همه افراد یکسان نیست.همه نمیتوانند دریک سطح زندگی کنند.هرخانواده‏ای باید حساب دخل و خرج خودشان‏را بکنند و بر طبق درآمدشان خرج کنند.انسانهمه طور میتواند زندگی‏کند.عاقلانه نیست که برای تهیه امور غیر ضروری دست‏به قرض ونسیه‏بزند.
خانم محترم،تو کدبانوی خانه هستی،عاقل و فهمیده باش،حساب‏خرج و دخلتان را بکن.ببین چطور میتوانید خرج کنید که آبرویتان محفوظبماند و همیشه پولدار باشید،عاقبت‏اندیش باش،چشم و همچشمیهای‏بیجا را کنار بگذار،اگر فلان مد لباس را در تنخانمی دیدی و وضع‏اقتصادی شما اقتضای خرید آنرا ندارد،شوهرت را به تهیه آن وادار نکن،اگر چیز لوکس و قشنگی را در منزل همسایه مشاهده نمودی به شوهرت‏اصرار نکن که بایدآنرا تهیه کنی،اگر فلان دوست‏یا خویش و قوم شماخانه‏اش را با فرشهای زیبا و گرانقیمت واسباب لوکس زینت کرده لازم‏نیست‏خودتان را بسختی بیندازید تا از او تقلید کنید،تو کهمیدانی وضع‏اقتصادی و در آمد شما ایجاب نمیکند چرا شوهرت را به وام گرفتن ونسیه‏گرفتن و قسطی خریدن و کارهای غیر مشروع وادار میکنی؟
آیا عقلائی است که برای رقابت‏با دیگران از بانک وام بگیرید وفلان جنس غیر ضروری ولوکس را بخرید و در خانه بگذارید،آیا صلاح‏است که زندگی خودتان را بر وام گرفتن و نسیهکردن و قسطی خریدن‏پایه‏گذاری کنید و یک سری اشیاء غیر ضروری را در خانهجمع‏آوری‏نمائید.
آیا بهتر نیست قدری صبر کنید تا اوضاع مالی شما بهتر شود؟هرماه مقداری از درآمدتان راپس‏انداز کنید،وقتی وضع اقتصادی شما خوب‏شد و توانستید جنس مورد نظرتان را تهیهنمائید با پول نقد آنرا خریداری‏کنید.
بیشتر این رقابتها و ولخرجیها از خانمهای نادان و خودخواه‏سرچشمه میگیرد.با دیدن یکچیز لوکس فورا بهوس افتاده و سر به جان‏شوهر بیچاره گرفته که باید آنرا تهیه کنی.به قدرینق نق و پافشاری نموده‏که ناچار میشود وام بگیرد یا قسطی بخرد و خودش را بیچاره کند وهمیشه‏قرضدار باشد.
گاهی ناچار میشود زندگی زناشویی را بر هم بزند و زن‏خودخواهش را طلاق بدهد تا از شرتقاضاهای بیجا و سرزنشها وزخمزبانهای او خلاص شود یا خودکشی کند تا از این زندگی پر ازایراد وبهانه نجات پیدا کند.به داستانهای زیر توجه فرمائید:
«مردی در دادگاه میگفت:مدتی است زنم به واسطه القاآت زن‏همسایه پایش را توی یککفش کرده که باید یا برایش تلویزیون بخرم یاطلاقش بدهم.در ماه فقط ۳۰۰ تومان حقوقمیگیرم،صد تومانش اجاره‏خانه است‏با دویست تومان دیگر باید یکماه تمام مخارج خانوادهسه نفریمان را تامین کنم،کجا میتوانم تلویزیون بخرم؟ (۹) ».
مردی در دادگاه میگوید:«خانم دلش لباسهای آخرین مدل‏میخواهد.خانم میخواهد خودشرا عین یک زن مرد پولدار در بیاورد،آخربه خدا به دین به مذهب تمام حقوق من ۹۰۰ توماناست،۳۰۰ تومان آنراکرایه خانه میدهم.شما بگوئید من با ۶۰۰ تومان شام و ناهار تهیه کنمیابرای خانم پوستیژ و کفش و کلاه بخرم؟»در آخر به مادر زنش میگوید:دختر مال شما.چشم،طلاقش میدهم ودور هر چه زن است‏خط میکشم (۱۰) ».
مردی که خودکشی کرده بود وقتی بهوش آمد گفت:«من شاگردراننده‏ام،سه سال استازدواج کرده‏ام،زنم توقعات خارج از حد دارد،چون نمیتوانم توقعاتش را برآورده کنم مرتبامرا سرزنش میکند،سرزنشهای او بالاخره مرا بستوه آورد و تصمیم بخودکشی گرفتم (۱۱) ».
زنی به شوهرش میگوید:«یا سیگار خارجی بکش یا طلاقم بده (۱۲) ».
اینگونه زنها اصلا معنا و هدف ازدواج را درک نکرده‏اند.
زناشویی را یک نوع برده‏گیری تصور نموده‏اند.بدین منظور شوهرکرده‏اند که به خواسته‏ها وهوسهای کودکانه خویش جامه عمل بپوشند.
شوهری را میخواهند که مانند یک نوکر بی‏اجر و مزد بلکه یک اسیربرایشان زحمت‏بکشد وحاصل دسترنج‏خویش را دو دستی تقدیم خانم کند تا در راه بلند پروازیها و هوسهای خامخویش به مصرف برساند.
کاش باین مقدار قناعت میکردند و توقعات بیش از حد نداشتند.
گاهی توقعاتشان به قدری زیاد است که مجموع درآمد شوهر کفایت‏نمیکند،اصولا کاری بادرآمد شوهر ندارند،چیزی را که هوس کردندحتما باید تهیه شود،هر چه بشود بشود،گر چهشوهر ورشکست‏شود یادست‏بکارهای غیر مشروع بزند،خانم خواسته و باید تهیه شود.
یکی از عوامل بزرگ ورشکست مردها همین توقعات بیجای‏خانمها و چشم و همچشمیهاست،سرزنشها و نق نق‏های زن است که مردرا به کارهای غیر مشروع وادار میکند،اینگونه زنهای ازخود راضی وخودخواه ننگ بانوان بشمار میروند.گیرم با این توقعات و ایرادها طلاق‏گرفتیآنوقت کارت اصلاح میشود،نه،مطمئن باش هرگز بآرزوهایت‏نخواهی رسید،میروی در خانهسر بار پدر و مادرت خواهی شد و تا آخرعمر باید از نعمت انس و محبت و بچه‏داری محرومشوی،خیال میکنی‏مردها برای خواستگاری تو صف کشیده‏اند،نه،چنین نیست،زنهائیکه‏طلاق میگیرند کمتر شانس ازدواج دارند،بر فرض اینکه شوهر دیگری‏پیدا کردی ازکجا که بهتر از شوهر اولت‏باشد؟
آیا بهتر نیست عاقبت‏اندیش باشی؟حساب دخل و خرجتان رابکنید و به مقدار درآمدتانخرج کنید؟مگر خوشی و آسایش فقط با کفش‏و لباس و تلویزیون و یخچال فراهم میشود؟بهجای این بلند پروازیها وهوسهای خام به زندگی و خانه‏داری و شوهرداری بکوش.با اظهار مهرومحبت محیط خانه را با صفا و نورانی کن.با زندگی دیگران کاری نداشته‏باش.بر طبقدرآمدتان خرج کنید.و از نعمت انس و محبت لذت ببر،با شوهر و فرزندانت‏بگویید و بخندید،در مخارج روزانه صرفه‏جویی کن،تااوضاع مالی شما بهتر شود و زندگی آبرومندی پیدا کنید،شاید در آینده‏بتوانی به خواسته‏های خودت برسی،حتی اگر شوهرت ولخرج است وبیش ازتوانایی خویش خرج میکند جلوش را بگیر،نگذار برای خریداشیاء غیر ضروری وام بگیرد یاقسطی بخرد،زندگی شما مشترک است،هر چه او داشته باشد در واقع مال شما است،نترسنه ثروتش را بدیگری‏میدهد نه در خانه دیگری صرف میکند،به جای خرید اشیاء تجملی وغیرلازم وسائل ضروری منزل را تهیه کنید،برای حوادث و پیش‏آمدها که‏خواه ناخواه برایهمه کس اتفاق میافتد پس‏انداز داشته باشید.
پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:«هر زنیکه با شوهرش‏سازگار نباشد و او را برچیزهائیکه فوق توانایی اوست وادار کند اعمالش‏مورد قبول خدا واقع نمیشود و در قیامتمورد غضب پروردگار جهان قرارمیگیرد (۱۳) ».
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:هر زنیکه با شوهرش‏ناسازگاری کند و به آنچه از جانبخدا رسیده قناعت ننماید و بر شوهرش‏سختگیری کند و بیش از حد توانایی خواهش کنداعمالش قبول نمیشود وخدا بر او خشمناک خواهد بود (۱۴) ».
پیغمبر اسلام فرمود:«بعد از ایمان به خدا نعمتی بالاتر از همسرموافق و سازگار نیست (۱۵) ». شوهرت را دلداری بده
دشواری زندگی بر دوش مرد است.مخارج خانواده را بهر طورشده باید تامین کند،در خارجمنزل با صدها مشکل مواجه میشود،ممکن‏است مورد توهین یا توبیخ رئیس قرار بگیرد،ممکن است‏با اذیت وکارشکنی همکارانش برخورد کند،ممکن است مطالباتش را نتواندوصول‏کند،ممکن است محل چک و سفته‏هایش را نتواند تامین کند،ممکن است‏به کسادیبازار و عدم درآمد برخورد نموده باشد،ممکن است‏شغل‏مناسبی پیدا نکند،گرفتاریهای مردیکی دو تا نیست،در زندگی روزمره باصدها از این قبیل حوادث برخورد میکند،آنهم نه یکمرتبه و دو مرتبه‏بلکه دائما و پیوسته،کمتر اتفاق میافتد روزیکه ناراحتی تازه‏ای نداشته‏باشد،بیخود نیست که عمر مردها غالبا کوتاهتر از زنهاست.آخر اعصاب‏یکنفر چقدر میتواندحوادث و ناراحتی‏ها را تحمل کند!
انسان در اینگونه مواقع احتیاج شدیدی دارد به شخص دلسوزمهربانیکه دلداریش بدهد وروح و اعصابش را تقویت کند.
خانم گرامی،شوهر شما دلسوز ندارد،احساس غربت و تنهایی‏میکند،از مشکلات فرار نمودهبه محیط خانه و شما پناه میآورد،به‏دلجوییهای تو نیازمند است،اگر با روی درهم کشیده واوقات تلخ واردمنزل شد و آثار ناراحتی را در چهره‏اش مشاهده نمودی سلام و تعارف توازهمه روزه گرمتر باشد،اسباب استراحت و غذا و چای او را زود فراهم‏کن،درباره موضوعاتدیگر اصلا صحبت نکن،ایراد نگیر،تقاضا نکن،از گرفتاریهای خودت شکایت و درد دل نکن،بگذار خوب استراحت کند، اگر گرسنه است‏سیر شود،اگر سرما خورده گرم شود،اگر گرماخورده‏خنک شود،آنگاه که از خستگی در آمد و اعصابش راحت‏شد با زبان‏خوش سببناراحتی‏اش را بپرس اگر دیدی باز هم میل نداردصحبت کند اصرار نکن،اما اگر شروع به درددل کرد خوب گوش‏بده،تمام حواست پیش او باشد،از خنده بیجا جدا اجتناب کن،بلکه ازشنیدن عوامل ناراحتی او اظهار تاسف کن،طوری وانمودکن که بیش از خودش از عواملگرفتاری او اندوهگین هستی،با اظهار محبت و دلسوزی زخمهای دلش را مرهم‏بگذار،بانرمی و ملایمت دلداریش بده،موضوع را در نظرش کوچک وبی‏اهمیت جلوه بده،او را در قبالحل مشکل تشجیع کن.بگو:اینگونه‏حوادث از لوازم لا ینفک زندگی است و برای همه کساتفاق میافتد،چندان مهم نیست،انسان میتواند با نیروی صبر و استقامت‏بر مشکلات‏پیروزگردد،اما به شرط اینکه خودش را نبازد،اصولا مردانگی وشخصیت انسان در اینگونه مواردظاهر میشود،غصه نخور،صبر و کوشش‏کن تا مشکل حل شود،اگر احتیاجی به راهنمایی داردو راهی به نظرت‏میرسد پیش پایش بگذار و اگر راه صحیحی به نظرت نرسید پیشنهاد کن‏بایکی از دوستان یا خویشان عاقل و خیر خواه مشورت کند.
خانم محترم،شوهرت در مواقع گرفتاری به مهربانیها و دلجوییهای‏تو نیازمند است.باید بداداو برسی و مانند یک پرستار مهربان بلکه یک‏روانپزشک دلسوز از او دلجویی کنی،از این بالاتربگویم،باید شخصیت‏خویش را باثبات رسانی و شوهرداری کنی،آری پرستار و روانپزشک‏کجامیتوانند مانند یک بانوی فداکار شوهرداری کنند؟غافلی که مهربانیهاو دلداریهای تو چه اثرمعجز نمایی در روح شوهرت میگذارد!دل واعصابش را آرام میکند،به زندگی دلگرم میشود،برای مبارزه با مشکلات‏آماده میگردد،می‏فهمد که در این جهان تنها و بیکس نیست،به وفاوصمیمیت تو اطمینان پیدا میکند،دوستدار و عاشق تو و اخلاقت میشود،پیمان زناشوییشما استوار و محکم میگردد.
حضرت صادق علیه السلام فرمود:«در دنیا چیزی بهتر از همسرشایسته وجود ندارد.زنیکهشوهرش از دیدار او مسرور و شاد گردد (۱۶) ».
حضرت رضا علیه السلام فرمود:«یک دسته زنها آنهایی هستند که‏زیاد بچه‏دار میشوند،مهربان و با عاطفه هستند،در سختیها و پیش آمدهای‏روزگار،در امور دنیا و آخرت پشتیبانشوهرشان هستند،بزیان او کارنمیکنند و گرفتاریهایش را زیاده نمیگردانند (۱۷) ».
پی‏نوشتها:
۱-بحار ج ۷۱ ص ۳۸۹.
۲-بحار جلد ۷۳ ص ۲۹۸.
۳-اطلاعات ۱۵ آذر ۱۳۵۰.
۴-اطلاعات ۳ بهمن ۱۳۵۰.
۵-اطلاعات سوم شهریور ۱۳۴۹.
۶-بحار ج ۷۱ ص ۳۷۷.
۷-بحار ج ۱۰۳ ص ۲۵۳.
۸-بحار ج ۱۰۳ ص ۲۵۳.
۹-اطلاعات ۶ بهمن ۱۳۵۰.
۱۰-اطلاعات اول آذر ۱۳۵۰.
۱۱-اطلاعات ۲۶ مرداد ۱۳۴۹.
۱۲-اطلاعات ۲۶ اسفند ۱۳۵۰.
۱۳-بحار ج ۱۰۳ ص ۲۴۴.
۱۴-بحار ج ۷۶ ص ۳۶۷.
۱۵-مستدرک ج ۲ ص ۵۳۲.
۱۶-بحار ج ۱۰۳ ص ۲۱۷.
۱۷-مستدرک ج ۲ ص ۵۳۴.