دعای هفتم صحیفه سجادیه دعای خیلی مهمی است. در روایت داریم امام سجاد(علیه السلام) هروقت امر مهمی برایشان پیش می‌آمد یا مشکل حادی پیش می‌آمد یا غم و غصه و فشارهای روحی و جسمی و ظاهری و دنیایی داشتند، در تلاطم و فشارهای روزگار که برای همه پیش می‌آید، این دعا را می‌خواندند و این دعا برای حل معضلات و مشکلات و غم‌ها، مشکلات اقتصادی و تنگی سینه و غم و غصه خیلی مؤثر است.
خدا می‌تواند تمام سختی‌ها را آسان کند
وقتی می‌گوییم: «یَا مَنْ تُحَلُّ بِهِ عُقَدُ الْمَکَارِهِ» یعنی ای خدایی که تمام گره‌ها به وسیله شما باز می‌شود. محال است بدون اذان خدا هیچ گره‌ای باز شود. گره‌گشا و حلال مشکلات صد در صد خود خداست، بقیه هم اگر کاری می‌کنند باز به اذن خدا، به امر خدا، به حول و قوه خدا است. منشأ و گره‌گشا اوست.یکی از بزرگان برای من فرمودند: من یک موقع مریضی داشتم که نمی‌توانستم از جا بلند شوم و مشکلات روحی و فشارهای سنگین روی من بود. به یاد دعای هفتم صحیفه سجادیه افتادم و با یک سوزی این را خواندم. «یَا مَنْ تُحَلُّ بِهِ عُقَدُ الْمَکَارِهِ» ای خدایی که تو همه گره‌ها را باز می‌کنی. تیزی و شدت فشارها را در هم می‌شکنی و آن بلاها فروکش می‌کند. خواندن دعا همان و بلند شدن از جا همان! اگر بگوییم این دعا اعجاز می‌کند حرف گزافی نزدیم. این دعا را در میان دعاها جدی‌تر بگیرند. در قنوت، در نماز، در مشاهد مشرفه، در موقع اجابت دعا خیلی دعای قوی است.
توحید ناب این است. همه کاره خداست. خدا می‌تواند تمام سختی‌ها را آسان کند.
حضرت فرمودند: «أَنْتَ الْمَدْعُوُّ لِلْمُهِمَّاتِ» خدایا تو در امور مهم خوانده می‌شوی، «وَ أَنْتَ الْمَفْزَعُ فِی الْمُلِمَّاتِ» در سختی‌ها و گرفتاری‌ها تو پناهگاه مردم هستی. «لا یَنْدَفِعُ مِنْهَا إِلا مَا دَفَعْتَ» چیزی از بلاها محال است دفع شود مگر اینکه تو دفع کنی. «وَ لا یَنْکَشِفُ مِنْهَا إِلا مَا کَشَفْتَ» ما اعتقاد راسخ باید داشته باشیم که هیچ بلایی و گرفتاری بدون اذن خدا و خواست خدا برداشته نمی‌شود.
«وَ قَدْ نَزَلَ بِی یَا رَبِّ مَا قَدْ تَکَأَّدَنِی ثِقْلُهُ وَ أَلَمَّ بِی مَا قَدْ بَهَظَنِی حَمْلُهُ» خدایا بر من چیزی وارد شده که سنگینی آن مرا به رنج انداخته است و مرا به درد نشانده و به دشواری انداخته است. «وَ بِقُدْرَتِکَ أَوْرَدْتَهُ عَلَیَّ» هیچ چیزی در عالم بدون قضا و قدر خدا و خواست خدا محال است اتفاق بیافتد. اگر پیشامدی شود تو با قدرت خودت بر من وارد کردی.
«وَ بِسُلْطَانِکَ وَجَّهْتَه إِلَیَّ» چون سلطه بر چیزها داری، سلطنت تو الآن متوجه من شده است. «فَلا مُصْدِرَ لِمَا أَوْرَدْتَ» چیزی که تو وارد کنی باید خودت برطرف کنی. «وَ لا صَارِفَ لِمَا وَجَّهْتَ» تو اگر چیزی متوجه من کردی خودت باید برگردانی. «وَ لا فَاتِحَ لِمَا أَغْلَقْتَ» چیزی که تو ببندی غیر از خودت نمی‌تواند کسی باز کند. اگر خدا به کار کسی گره بیاندازد، باز کننده خودش است. «وَ لا مُغْلِقَ لِمَا فَتَحْتَ» اگر گره‌ای را باز کنی همه عالم جمع شوند و بخواهند ببندند نمی‌توانند. داستان‌های قرآنی در این زمینه خیلی داریم. از اول تا آخر قرآن درس توحید و خداشناسی است. ما باید یاد بگیریم که واقعاً همه وجود ما توجه و تعلق ما به خدای متعال باشد.
دعای «یا من تحل» ما را به توحید کامل می‌برد. «وَ لا تَدْعُ مِنْ دُونِ اللَّهِ» غیر خدا را نخوان، فریاد نزن که نه برایت نفعی دارد و نه ضرری دارد. «فَإِنْ فَعَلْتَ فَإِنَّکَ إِذاً مِنَ الظَّالِمِینَ» اگر غیر خدا را داد زدی و التماس کردی، تو هم جزء ظالمین هستی. «وَ إِنْ یَمْسَسْکَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلا کاشِفَ لَهُ إِلَّا هُوَ» (انعام/۱۷) اگر خدا بخواهد یک بلا و ضرر و مریضی به تو بفرستد ، غیر از خدا چه کسی می‌تواند بردارد؟ «وَ إِنْ یُرِدْکَ بِخَیْرٍ فَلا رَادَّ لِفَضْلِهِ» (یونس/۱۰۷) هیچ کسی نمی‌تواند جلوی خیر خدا را بگیرد. خدا خیر الرازقین است و اراده کرده یک کسی را روزی فراوان بدهد. همه عالم جمع شوند زمین می‌خورند، او روزی‌اش بالا می‌رود. خدا اراده کرده فقر را برای کسی بریده است. روی حکمت و مصلحت است یا دستاورد خودش است ولی بریده شده است. همه عالم جمع شوند نمی‌توانند کاری کنند. «وَ تُعِزُّ مَنْ تَشاءُ وَ تُذِلُّ مَنْ تَشاء» (آل‌عمران/۲۶) به هرکس بخواهد عزت و به هرکس بخواهد ذلت می‌دهد.
امیرالمؤمنین فرمودند: هرگاه پیشامدی و یا ترس و گرفتاری بر شما آمد یا ترس این را دارید که بلا به شما برسد، به پناهگاه خدای متعال بروید و از خدای متعال بر طرف شدن آن را بخواهید. توکل ما به خدا باشد. اینها همه اسباب و وسیله است. فرمود: هروقت بیم ترس و بلا دارید یا بلا برای شما سخت شد به پناهگاه خدا بروید و از او دفع امواج بلا را بخواهید.
بی وفایی در عالم خیلی رواج دارد. غیبت و آبروریزی، هزار خوبی انجام بدهی تشکر نمی‌شود ولی تا یک خلافی بکنی همه دنیا می‌پیچد. اینها درس است برای ما و به ما می‌گوید: به خلق تکیه نکن! به مردم تکیه نکن. فشارهایی که به ما می‌آورند، خدا می‌خواهد بگوید: چرا به اینها دل می‌بستی؟ تکیه‌گاه تو من هستم. همه کاره تو من هستم. «یا ملجأ کل مطرود» ای خدایی که وقتی همه ما را طرد می‌کنند، تو می‌گویی: بیا. ای خدایی که نزد دل شکسته‌ها هستی.این جفای خلق با تو در جهان *** گر بدانی گنج زر باشد نهان
خلق را با تو از آن بد خو کنند *** تا تو را ناچار رو آن سو کنند
یعنی خیلی از اسرار بلاء را نمی‌دانیم ولی یک سر مهم این است، گاهی سختی و بلاها و بیماری‌ها باعث می‌شود زیاد یاد خدا کنیم. مرحوم دولابی فرمودند: با همه کره زمین مصاحبه می‌کنی همه می‌گویند: گرفتار هستیم. فرمودند: نگویید گرفتار هستیم، بگویید: گرفت یار هستیم! حافظ می‌گوید:
ز دستش جان نشاید برد کاز هر سو که می‌بینم
کمین در گوشه‌ای کرده است و تیری در کمان دارد
منبع:
سیری در صحیفه سجادیه امام زین العابدین (علیه‌السلام) – شرح دعای هفتم؛ بیانات حجت الاسلام فرحزادی، به نقل از سایت سمت خدا
