روحم سرما خورده …

افسردگی زمستانیزمستان همیشه با سرماخوردگی جسمی و زکام و تب و لرز همراه نیست، گاهی نیز موجب ترس و لرز آدمی میشود و سرماخوردگی روحی را به همراه دارد.
این تنها پزشکان نیستند که در زمستان با انواع بیماران سرماخورده مواجه میشوند، روانشناسان و روانپزشکان نیز در این فصل با بیمارانی روبهرو میشوند که روحشان سرما خورده و دچار یخزدگی شده است.
پس، آمدن زمستان هم یکی از اتفاقات پیشپا افتادهای است که میتواند منجر به بروز واقعهای بزرگ شود.
افسردگی زمستانی یکی از شایعترین افسردگیهای فصلی است که به سراغ آدم میآید. گویی برف زمستان، روان انسان را نیز سفید پوش میکند و سوز سرما از مغز استخوان میگذرد و به روح آدمی میرسد.
با آمدن فصل زمستان و کوتاه شدن طول روز و کاهش مدت روشنایی خورشید، بسیاری از افراد به افسردگی مبتلا میشوند.
این ناهنجاریفصلی طی ماههای آذر، دی و بهمن در هر سنی به وجود میآید، اما اغلب در سنین ۱۸ تا ۳۰ سالگی خودش را نشان میدهد و زنان را بیشتر گرفتار میکند. ملاتونین مقصر است!افسردگی فصلی تحت تأثیر ملاتونین بروز میکند. ملاتونین هورمونی است که توسط غده پینهآل در مغز ساخته و ترشح میشود و نقش مهمی در تنظیم ساعت بیولوژیک بدن ایفا میکند.
ساعت بیولوژیک بدن ، انجام فعالیتهایی نظیر تولید پروتئین، رشد مو، میزان اشتها، تنظیم درجه حرارت بدن و تنظیم خواب و بیداری را بر عهده دارد که همه تحتتأثیر ملاتونین دچار تغییرات میشوند.
ملاتونین در فصل سرما و به دلیل طولانی شدن شب، بیش از فصول دیگر سال ترشح میشود و از آنجا که با افزایش ترشح این هورمون، بروز اختلالات خلقی نیز بیشتر می شود، افراد زیادی در زمستان دچار افسردگی میگردند.
جوانهایی که ناخودآگاه به افسردگی مبتلا میشوند، ابتدا آن را مشکلی جدی تلقی نمیکنند، در حالی که این بیماری اگر بهطور صحیح درمان نشود، عوارض شدیدتری را به همراه خواهد داشت.
احساس یاس و ناامیدی، اضطراب، تباهی، نفرت، اختلال در خواب، از دست دادن اشتها، عدمتمایل به انجام کارهای روزانه و از دست دادن احساس شادمانی و نشاط علائمی است که فرد مبتلا را درگیر خود میکند.
گرچه این حالات بهدلیل تغییرات بیولوژیک بدن است، ولی اگر روز به روز شدیدتر شود و فرد بیمار به تنهایی و انزوا کشیده شود، باید هرچه سریع تر دست به کار شد و او را از بحران موجود نجات داد.
برای همین، در صورتی که این افسردگی را در خودتان می بینید، تلاش کنید و تا دیر نشده و به ماههای آخر زمستان نرسیدهایم، افسردگی را از خود دور کنید. علائم واضحت ر بیماریعلائمی که فرد را تشویق به دنبال کردن روند درمان این بیماری میکنند، شامل این موارد هستند:
۱) مشکلاتی در خوابیدن و فقدان انرژی: گاهی بیرون آمدن از رختخواب برای شما مشکل میشود و توان بلند شدن را ندارید، و یا با وجود این که ساعات طولانی خواب بودهاید، هنوز احساس خستگی میکنید.
۲)پرخوری
۳)افسردگی
۴)علائم جسمی: دردهای مفصلی ، مشکلات معده ، کاهش مقاومت بدن در برابر ابتلا به عفونتها
۵) تغییرات رفتاری: در برخی افراد باعث فعالیت بیش از حد و کار زیاد و افراطی میشود.
تحقیقات نشان داده است این افسردگی در بین اهالی کشورهای اسکاندیناوی بسیار شایع است، بهطوری که روانشناسان تخمین میزنند حدود ۲۰ درصد از سوئدیها از این مشکل رنج میبرند. حتی در برخی کشورها مثل انگلستان با ساختن آفتاب مصنوعی سعی کردهاند این مشکل را کم کنند.
در کشور ما اگرچه هنوز آمار دقیقی از افسردگی فصلی وجود ندارد، اما این بیماری به ویژه در فصل زمستان در بسیاری از افراد مشاهده شده است. راه های مقابله با افسردگی زمستانیبرای مقابله با این بیماری راهکارهای زیادی ارائه شده که برخی از آنها شاید ویژه افسردگی زمستانی باشد.
۱) یکی از مهمترین آنها لایت تراپی یا نور درمانی است که به دو صورت قابل پیگیری است:
* یکی این که فرد در طول روز و زمانی که خورشید میتابد، در معرض نور آفتاب قرار بگیرد.
* دوم استفاده از لامپها و نور مصنوعی است. طوری که برخی از روانشناسان توصیه میکنند، نیم ساعت در روز در فاصله تقریبا یک متری لامپی قرار بگیرند که میزان روشنایی آن ۱۰ تا ۲۰ برابر بیشتر از لامپهای معمولی خانگی است.
برخی معتقدند نور درمانی، بیش از ۸۵ درصد در درمان این بیماری مؤثر است.
 
۲) یکی از روشهای دیگر که البته به پول بیشتری نیاز دارد، اقلیم درمانی است؛ یعنی رفتن فرد به منطقهای که از لحاظ آب و هوایی با محیط فعلی اش متضاد است. در واقع این روش نوعی درمان با ایجاد تغییرات آب و هوایی است که در هواشناسی زیستی بهعنوان شاخهای جدید از روانشناسی مورد توجه قرار گرفته است.
 
 ۳) با این حال دارو درمانی تحت نظر روانپزشک را هم نباید فراموش کرد، چه بسا در مواقعی چارهای نیست، جز این که از دارو برای رفع این مشکل استفاده شود.جلوگیری از پیشرفت افسردگی زمستانیبا این حال توصیه انجمن روانپزشکی دانشگاه میلان برای جلوگیری از پیشرفت افسردگی فصلی در روزهای اولیه زمستان به این شرح است:
۱) صبحها زودتر از خواب بلند شوید و به پیادهروی بروید. انجام فعالیتهای ورزشی به ویژه پیادهروی در هوای آزاد و روشنایی روز، سهم بهسزایی در کاهش افسردگی دارد.
۲) خود را در اتاق تاریک و بسته حبس نکنید. هرچه بیشتر در معرض تابش نور خورشید قرار بگیرید، زودتر از علائم افسردگی فصلی خلاص میشوید.
۳) از گرفتن رژیمهای کاهش وزن که بدون قواعد علمی است، خودداری کنید. برای رهایی از اختلالات خلق و خوی تا میتوانید از سبزی و میوه استفاده کنید و به میزان زیاد ویتامین های گروه B را که در گوشت قرمز، جگر، تخم مرغ ، غلات، آجیل و ماهی یافت میشود، به برنامه غذاییروزانه تان بیفزایید.
۴)  مصرف قهوه و شکر را در روز کاهش دهید. شکر از تاثیر ویتامین گروه B در بدن میکاهد و علائم افسردگی را شدت میبخشد.
۵) کمبود آهن، امگا-۳ و اسید فولیک نیز تاثیر مستقیمی در بروز علائم افسردگی دارند. پس بیش از گذشته به برنامه غذاییتان اهمیت دهید.
۶) از پیله ی تنهایی که دور خود کشیده اید، خارج شوید و با دوستان خود صحبت کنید. برای تغییر حالت عمومیتان بیشتر از روزهای گذشته در اجتماع بچرخید و با دوستان و همفکران خود تبادل نظر کنید.
اگر پس از به کارگیری توصیههای فوق، تغییری در درونتان مشاهده نکردید، تا دیر نشده، به روانپزشک مراجعه کنید.سمیه شرافتی – همشهری