حفظ قرآن کریم نیاز به آموزش داشته و حتماً باید تحت نظر استاد شایسته و محبوب انجام گیرد تا از کیفیت بالاترى برخوردار باشد. دراینجا جهت آشنایى شما به صورت اختصار توضیحاتى در روشهاى مختلف داده مى شود.
۱- روش حفظ که شامل حفظ براى خردسالان :
الف- قبل از تولد: پدران و مادران محترمى که علاقمند هستند فرزندشان حافظ قرآن شود باید از این مرحله آموزش حفظ را براى فرزندانشان شروع نمایند. والدین باید قبل از تولد فرزندشان خود را قرآن انس گرفته و به حفظ آن بپردازند و اگر برایشان مقدور نبود هر روز
مقدارى از قرآن را بخوانند زیرا کودک به علایق وعادات پدر و مادرش اهمیت داده و اگر آنان مأنوس با قرآن باشند زمینه پذیرش این امر در کودک ایجاد مى شود.
ب – دوران حمل، تولد تا سه سالگى: در این دوران کودک حتى در جنین به صداهاى اطراف خود حساس بوده و توجه دارد، لذا مادر در دوران حمل اهتمام بیشترى به خواندن قرآن نماید و از همان دوران جنینى تا ۳ سالگى هر روز نوار قرآن (ترتیل یا تحقیق) براى او پخش شود که تجربه نشان داده این امر تأثیر فراوانى در علاقه مندى، تمایل، توجه او به حفظ قرآن خواهد داشت.
ج – سه تا شش سالگى: دورانى است که قدرت تکلم در کودک کامل مى شود اما هنوز بقدر کامل با حروف الفبا بخصوص خواندن قرآن آشنایى ندارد، لذا پدر و مادر مى توانند علاوه بر ادامه برنامه قبل، هر روز به آموزش و حفظ سوره هاى کوچک قرآن و ایات منتخب به گونه ى موضوعى به کودک خود نمایند.
د – شش سالگى به بعد: در این سن نوجوان باید روخوانى قرآن را فراگیرد و سپس مى تواند تحت نظر استاد یا والدین خود حفظ قرآن را بطور کلاسیک شروع نماید.
روش حفظ بزرگسالان:
۲- روش حفظ براى بزرگسالان:
زمانى که شخص روخوانى قرآن را مى آموزد و تسلط بر آن دارد و همچنین کودکانى که روخوانى قرآن را آموخته اند نیز مى توانند از این روش استفاده نمایند، بزرگسالان نیز مى بایست حتماً روخوانى قرآن را فراگیرند، آنگاه به حفظ بپردازند. بدیهى است دانستن تجوید قرآن در حفظ کمک زیادى نموده و حافظ قرآن باید تجوید را حداقل در حد مقدماتى فراگیرد. براى حفظ باید برنامه ریزى نمود و هر روز در ساعت یا ساعات مشخصى به آن پرداخت ومقدار خاصى مثلاً نیم صفحه براى هر روز با برنامه و نظم حفظ نمود وتوجه داشته باشید در امر حفظ فقط از یک نوع خط قرآن استفاده نمائید که در این زمینه قرآن هاى به خط عثمان طه سفارش مى شود.
پس از برنامه ریزى مى توانید حفظ قرآن را از ابداء یعنى جزء یک شروع نمائید(البته براى کودکان و خردسالان جزء ۳۰ توصیه مى شود) مقدار معینى که براى حفظ روزانه در نظر گرفته اید را از ابتداء ۲ یا ۳ بار توسط نوار ترتیل گوش کرده این عمل باعث رفع غلطهایى احتمالى و تقویت تجوید و صوت و لحن شده همچنین سیاه اى از آیات را در ذهن ثبت نموده و مغز آماده جذب محفوظات جدید مى شود.
پس از آن آیه به آیه مقدار مشخص روزانه را حفظ کنید یعنى پس از آنکه هر آیه را به طور کامل حفظ شدید سراغ آیه بعد بروید و پس از حفظ هر آیه آن را با آیه قبل تکرار کنید تا تسلسل آیات در ذهن شما بماند.
براى حفظ هر آیه آن را ۳ یا ۵ بار از روى قرآن بخوانید سپس قرآن را بسته و سعى کنید همان آیه را ۳ یا ۵ بار از حفظ بخوانید تا کاملاً بر آن مسلط شوید آنگاه که از حفظ صحیح و کامل آیه مطمئن شدید سراغ آیه بعد بروید و آن را همینطور حفظ نمائید.
براى حفظ شماره آیه کافى است موقع حفظ هر آیه توجه داشته باشید شماره آن چیست سپس در پایان حفظ روزانه چند بار از خود شماره آیات را بپرسید و سعى کنید آیه مورد نظر را بخوانید یا آیه را بخوانید و سعى کنید شماره آن را بخاطر آورید و اگر شخصى از شما شماره آیه و همچنین از محفوظاتتان بپرسید تأثیر بیشترى خواهد داشت.
پس از آنکه مقدار معین روزانه را کاملاً حفظ نمودید ۲ یا ۳ بار آن مقدار را از حفظ بخوانید اگر در هنگام یادآورى آیات یا شماره آنها به اشکال بخوردید ابتدا به حافظه خود رجوع نمودید و کمى فکر کنید و اگر برایتان یادآورى نشد براى رفع اشکال به قرآن مراجعه کنید.
نکات مهم در حفظ :
۱- حفظ آیات قرآن با تکرار زیاد تثبیت و محکم مى شود لذا سعى کنید هر روز مقدارى را که در ۷ روز گذشته حفظ نموده اید مثلا اگر ۷ جزء حفظ دارید هر روز یک جزء، ۱۴ جزء، هر روز ۵/۱ جزء و…
۲- اگر روزى احساس نمودید تمایل بیشترى به حفظ کردن دارید بیشتر حفظ کنید و سعى نمائید حفظ را در ساعاتى که با نشاط هستید انجام دهید.
۳- در مورد حفظ کودکان به آنها فشار نیاورید و بیش از توانشان از آنان انتظار نداشته باشید بلکه با جوایز و هدایا آنها را به این امر تشویق نمائید.
۴- شرکت در جلسات قرآن، محافل و مسابقات تأثیر فراوانى بر روى حفظ شما دارد لذا از شرکت در جلسات حفظ و محافل قرآنى غفلت نورزید.
۵- روحیات و توانایى هاى افراد متفاوت است لذا در مقدار مشخص حفظ روزانه و تعداد تکرارها هر کس باید توان و استعداد خود را بسنجد و با در نظر گرفتن آن به حفظ اقدام نماید.
برنامه هاى جامعه براى حافظان، پس ازاتمام دوره تخصصى حفظ
از آنجا که حافظان قرآن کریم از کودکان و نوجوانان بسیار مستعد، هوشمند و با توان یادگیرى بالا هستند، در صورتى که پس از پایان دوره تخصصى حفظ، به حال خود رها شوند، خطر بى برنامه گى و عدم نظارت و هدایت مناسب و عدم بهره گیرى بهینه از این خصوصیات برجسته، آنان را تهدید مى کند و احتمال خدشه دریافته هاى ارزشمندشان وجود دارد. بنابراین «جامعه» خود را در این زمینه متعهد دانسته و با برنامه هاى اصولى که داشته است، دو راه پیش بینى نموده است.
۱- ورود به حوزه علمیه: بر اساس موافقت و همکارى صمیمانه مسؤولین محترم حوزه علمیه، حافظان پس از اخذ گواهى نامه پایان دوره تخصصى حفظ کل قرآن کریم از «جامعه» مى توانند در صورتى تمایل و بدون آزمون ورودى در حوزه اشتغال به تحصیل یافته و به فراگیرى دروس حوزوى بپردازند و به دلیل شرایط خاص این عزیزان و ضرورت مرور مستمر قرآن کریم و همچنین تسریع در فراگیرى علم دینى، جامعه القرآن الکریم مدرسه علمیه اى، مخصوص آنان با نام مبارک حضرت امام جوادالائمه(ع) تأسیس نموده است و از محضر اساتید برجسته حوزه در این مدرسه بهره مى گیرد.
۲- ورود به مدرسه غیر انتفاعى: در این خصوص نیز طى مذاکراتى با مسؤولین محترم آموزش و پرورش، موافقت تأسیس یک مدرسه غیر انتفاعى ویژه حافظان کسب گردیده است و حافظانى که تمایل به ادامه دروس کلاسیک خود داشته باشند مى توانند پس از کسب گواهى نامه پایان دوره تخصّصى حفظ قرآن کریم به این مدرسه وارد شوند و در محیطى مناسب وامکاناتى که در حد مقدور فراهم خواهد شد به موازات مرور محفوظات قرآنى خود یادگیرى دروس اصلى کلاسیک رابا کیفیت آموزش بالا ادامه دهند.
تاریخچه ى حفظ قرآن
خـداونـدا, مـن در کتاب تورات امتى مى بینم که انجیل شان در سینه هایشان جاى دارد و آن را از حفظمى خوانند .
مناجات حضرت موسى
پیدایش حفظ قرآن
پـیـامـبـر اسـلام در چهل سالگى به مقام شامخ نبوت برگزیده شد وقرآن در بیست و سه سال به مـنـاسـبـت رویدادهاى مختلف بر قلب مبارک وى فرود آمد .
در این مدت , صحابه به سفارش آن حـضرت درنگهدارى آیات الاهى مى کوشیدند . آن ها آیات الاهى را بر پوست واستخوان هاى شانه و دنده ى حیوانات , چوب هاى درخت خرما,سنگ هاى سفید پهن , کاغذ و پارچه مى نگاشتند (۵) .و بـراى بـرخـوردارى از پـاداش معنوى به خاطر مى سپردند .
حفظ آیات الاهى نخستین گام در راه نـگاهبانى از قرآن به شمار مى آمد, زیرا از یک سوخط آن روز کوفى بود و به سبب نداشتن نقطه و اعـراب بـه شـکـل هـاى مختلف خوانده مى شد, و از سوى دیگر, تقریبا همه ى مردم بى سوادبودند وتنهاباحفظقرآن مى توانستندعشق خودبه کتاب خداوندراآشکارسازند .
هنگامى که پیامبر اکرم (ص ) در غار [حرا] به سر مى برد,فرشته یى در برابرش حضور یافت و گفت : بـخـوان . پیامبر فرمود:خواندن نمى دانم . آن گاه بى هوش شد . وقتى حضرت به هوش آمد,فرشته گفت : [اقراء باسم ربک الذى خلق ….[ (۶) امـام صـادق (ع ) فـرمـود: بـسـم اللّه الرحمن الرحیم . اقراء باسم ربک …
اولین آیاتى است که بر نبى اکرم (ص ) نازل شد .
اولـیـن مـرحـلـه , مـرحـلـه ى قـرائت و به خاطر سپارى است ومرحله ى کتابت بعد از آن تحقق یـافـت .
از ایـن رو, آیـه هاى آغازین قرآن از [اقراء] سخن مى گوید و مراد از آن حفظ آیات در سینه ها است . اکنون این مسئله را در موارد مختلف زیر مورد بررسى قرار مى دهیم :
اصطلاح حافظ در صدر اسلام
واژه ى [حفظ] در زبان عرب در دو معنا به کار رفته است :
الف ) نگهدارى و نگهبانى ب )به خاطر سپردن (ضد فراموشى ( (۹) در قرآن مجید, این واژه و مشتقاتش تنها در معناى اول به کاررفته است .
] حافظ] اسم فاعل است و در اصـطـلاح عـلـوم قـرآنـى , بـه کـسـى مى گویند که همه ى قرآن را با تجوید و ترتیل و به کار بـردن قـرائت قابل قبول قرآن شناسان به خاطر سپرده باشد .
همچنین به کسى که بر سنن رسول اکـرم (ص ) احـاطـه داشـتـه , موارد اتفاق واختلاف آن را بداند و به احوال راویان و طبقات مشایخ آگاهى کامل داشته باشد, حافظ مى گویند .
برخى تعداد آن را نیز معین کرده اند و گفته اند باید فرد صدهزار حدیث با سند از حفظ باشد تا این واژه بر او اطلاق شود .
در صدر اسلام , به خـاطـر سپارندگان قرآن را [حافظ] نمى خواندند و با واژه هایى چون [جماع القرآن ], [قراءالقرآن ], [حمله القرآن ] و [الماهر فى القرآن ] از آنان یاد مى کردند .
واژه ى حافظ پس از قرن اول یا نیمه ى دوم قرن هجرى (۱۳) دراین معنا به کار گرفته شد .
البته واژه ها و ترکیب هاى یاد شده در سراسر روزگار پیامبراسلام (ص ) به معناى کسى که همه ى مـتـن قـرآن را بـه خاطر سپرده , نبوده و پس از رحلت رسول اکرم (ص )چنین معنایى یافته است . درزمان آن حضرت , از حافظ بخشى از کتاب خدا نیز با این عبارت ها یادمى کردند .
اولین حافظ قرآن
حفظ آیات الاهى , از نخستین روزهاى نزول وحى آغاز شد . پیامبر اسلام (ص ( نخستین حافظ قرآن بـه شـمـار مـى رفـت و بـراى فـراگـرفـتن و حفظ آن بسیار مى کوشید .
آن حضرت همراه پیک وحى زبانش را حرکت مى داد و شتاب مى کرد تا آنچه مى شنود فراموش نکند . مرحوم طبرسى در شان نزول آیه ى [لاتحرک به لسانک لتعجل به . ان علیناجمعه و قرءانه].
(۱۵) ] اى رسـول ما ] در حال وحى , شتابان زبان به قرائت قرآن بگشاى که ما خود آن را جمع کرده [ در سـیـنـه ات ]نگاه مى داریم و بر تو مى خوانیم .
از ابن عباس چنین نقل مى کند:پیامبر اکرم (ص ) به سـبـب عـشـق شـدیـدى کـه بـه دریافت و حفظ قرآن داشت هنگامى که پیک وحى آیات را بر او مـى خـوانـد, همراه وى زبانش را حرکت مى داد و شتاب مى ورزید تا آنچه مى شنود فراموش نکند . خـداونـد او را از ایـن کـار بـازداشـت و فرمود: ما آن را برایت جمع مى کنیم .
حضرت براى اطـمـیـنان کامل از محفوظات خویش آن هارا بر فرشته ى وحى عرضه مى کرد .
در روایات متعدد چـنـان مـى خوانیم که پیامبراسلام (ص ) در ماه رمضان هر سال قرآن را, تا آن جا که نازل شده بود, بـاجـبـرئیل مقابله و تکرار مى کرد, و در واپسین سال زندگى اش , بر خلاف گذشته , این مقابله و تکرار را دو بار به انجام رساند .
حفظ قرآن ، مورد سفارش پیامبراکرم(صلى الله علیه وآله) و امامان معصوم(علیهم السلام) قرار گرفته است . امیدواریم با عنایت خداوند متعال شما نیز بتوانید به حفظ قرآن موفق شده و به فرموده هاى قرآن نیز عمل کنید .
رعایت نکات ذیل ، شما را در این راه کمک مى کند:
۱ . در همه کارها و بخصوص در این راه از خداوند متعال کمک بخواهید ;
۲ . سعى کنید ، همیشه و مخصوصاً موقع حفظ با وضو باشید ;
۳ . قرآن را زیر نظر استاد حفظ کنید ;
۴ . حفظ قرآن را از جزء سى ام شروع کنید ;
۵ . در کار حفظ ، مداومت داشته باشید ;
۶ . براى حفظ ، برنامه ریزى داشته باشید و بر مغز فشار نیاورید ;
۷ . به مقدار کم ، ولى خوب حفظ کنید ;
۸ . زمانى که آرامش فکرى دارید ، قرآن را حفظ کنید ;
۹ . قرآن را در محلى آرام و بدون سر و صدا حفظ کنید ;
۱۰ . در کار حفظ نظم داشته باشید ;
۱۱ . موقع راه رفتن ، قرآن را حفظ نکنید ;
۱۲ . از یک قرآن مشخص با قطع متوسط و خط عثمان طه استفاده کنید ;
۱۳ . هنگام حفظ ، آیه ها را با صداى متوسط قرائت کنید ;
۱۴ . سعى کنید هنگام حفظ ، ترجمه آیه ها را ملاحظه کنید ;
۱۵ . براى از بین بردن اشتباه هاى حفظى ، آن چه را حفظ کرده اید ، براى دیگرى بخوانید ;
۱۶ . آیه هاى حفظ شده را همیشه تکرار کنید ;
۱۷ . به نوارهاى ترتیل گوش کنید ;
۱۸ . از غذاى مطبوع ، مناسب و بموقع استفاده کنید .•
روش حفظ آیه ها
آیه هایى را (نصف صفحه یا کمتر) در نظر گرفته ، چند بار از روى قرآن تلاوت کنید ; سپس کلمه به کلمه تکرار کرده ، آنها را به خاطر بسپارید . روزهاى بعد ، آیه هاى جدید را حفظ و آیه هاى حفظ شده را تا ده روز تکرار کنید . بعد از ده روز ، تکرار روزانه لازم نیست ; بلکه تکرار هفته اى یک بار کافى است . با زیاد شدن آیه هاى حفظ شده ، هر روز مقدارى از آنها را تلاوت کنید تا در طول هفته همه آیه هاى حفظ شده مرور شود .•
روش حفظ شماره آیه ها
ابتداى آیه ها را در یک طرف کاغذ و شماره آیه ها را در مقابل آن بنویسید . همان طور که ترجمه لغت ها را حفظ مى کنید ، شماره آیه ها را نیز به خاطر بسپارید . حفظ قرآن با شماره آیه ، هر چند مشکل است ، امّا فوایدى نیز دارد ، مثلاً: اگر حافظ قرآن در حین تلاوت ، آیه اى را فراموش کند ، با به یاد آوردن شماره آیه ، متن آیه نیز به خاطر خواهد آمد .
براى تقویت حافظه رعایت نکات ذیل مفید است :
۱ . خواندن دعاى «سبحان من لایعتدى على اهل مملکته .. .» بعد از هر نماز این دعا در متن مفاتیح الجنان ، در تعقیبات مشترک آمده است ;
۲ . خواندن دعاى «یا حىّ یا قیّوم فلایفوت شیئاً علمه و لایؤده » بعد از نماز صبح ، قبل از اینکه حرف دیگرى زده باشد ;
۳ . روزه گرفتن ;
۴ . خواندن آیه الکرسى به طور مداوم ;
۵ . خوردن کشمش سرخ (ناشتا) ، عسل ، عدس ، حلوا و گوشت نزدیک گردن •
پاورقی ها:
۱ . حافظ کل قرآن کریم ، محمود حاج ابوالقاسمى .
۲ . جهت اطلاع بیشتر ر .ک : مفاتیح الجنان ، شیخ عباس قمى ، باب ۲ و ۶ .
۳ . ر .ک : باقیات الصالحات ، باب ششم .
عوامل مؤثر در حفظ
۱. برای حفظ قرآن و ادامه مستمر آن، دست کم به دو چیز نیاز دارید: یکی انگیزه عالی و دیگری هدف متعالی. انگیزه عالی، شما را به شروع کار تشویق میکند و هدف متعالی، شما را به ادامه کار و پایان دادن آن ترغیب مینماید. بنابراین، به انگیزه و هدف خود، برای حفظ قرآن، بیشتر توجه کنید، و پیش از شروع حفظ، به تبیین و تحلیل آن، برای خود، بپردازید تا حفظ قرآن را به پایان برسانید و در میانه راه، از ادامه آن باز نمانید.
۲. گوش دادن به نوارهای تلاوت قرآن در زمینه آیات مورد نظر. به طور مثال، دیده یا شنیدهاید که برخیها هنگام رانندگی، به نوارهای قرآن گوش دادهاند و همه آیات خوانده شده در نوار و یا بسیاری از آنها، حتی به طور ناخواسته، حفظشان شده است و این نشان دهنده اهمیت حفظ قرآن از راه گوش دادن به نوارهای قرآنی است. گفتنی است کسانی که میخواهند افزون بر حافظ قرآن بودن، قاری قرآن نیز باشند، میتوانند نوارهای قاریانی را انتخاب نمایند که آیات مورد نظرشان برای حفظ را به سبک مورد نظرشان برای تلاوت خوانده باشند.
۳. مدتی است نوارهای صوتی و کاستِ مخصوص حفظ قرآن، با روشهای گونهگون تهیه و تنظیم شده است و در بازار به فروش میرسد و یا در مؤسسات و مراکز آموزش حفظ قرآن دیده میشود.
میتوانید از آنها نیز برای حفظ قرآن استفاده کنید. و چنانچه برای شما امکان دارد، بهتر است برای حفظ قرآن، از نوارهای ویدئویی و دیسکهای فشرده رایانهای (Compact Disk = CD) که به صورتِ «سمعی و بصری: شنیدنی و دیدنی» است، استفاده کنید، زیرا طبق نظر برخی از روانشناسان، حدود ۸۰% یادگیری از طریق «چشم» تحقق میپذیرد.
۴. یکی از عوامل مؤثر در حفظ آیات و سورههای قرآن و دلگرم شدن به این کار، آگاهی یافتن از ثواب و پاداشهایی است که در احادیث اسلامیِ ما برای خواندن و حفظ کردن آیات و سورههای قرآن بیان شده است.
۵. حفظ آیات قرآنی و فراموش نکردن محفوظات قرآنی، نیازمند، «تکرار» است. بنابراین، از هر فرصتی برای مرور و تمرین مداوم آیات و بازخوانی و بازگویی آنها استفاده کنید و برای تکرار آیات حفظ شده، بیشتر از حفظِ خود آیات، وقت بگذارید.
۶. گاه برخی از آیات را با «نوشتن» آنها، بهتر و سریعتر حفظ میکنید تا با «خواندن» آنها؛ البته میتوانید آیاتی را که برای حفظ کردن، مثلا بر یک صفحه کاغذ یا مقوا نوشتهاید، همراه خود داشته باشید تا در فرصتهای مناسبی که برای حفظ قرآن و مرور آیات الهی به دست میآورید، از آیات نوشته شده بر صفحه کاغذ یا مقوا استفاده کنید. و با توجه به اینکه جایی از بدن شما، مانند دستهایتان، نباید بدون طهارت و وضو به نوشتههای قرآن برسد!، میتوانید برای رعایت این امر ـ در صورتی که طهارت ندارید ـ صفحه کاغذ یا مقوای مذکور را درون پاکتی پلاستیکی و پاکیزه قرار دهید و یا مقداری از کناره و حاشیه آن را برای در دست گرفتن، سفید بگذارید.
۷. همواره به این نکته توجه داشته باشید که چه مقدار از آیهها و سورهها و جزءهای قرآن را حفظ کردهاید، نه اینکه چه مقدار را حفظ نکردهاید. و نیز تا کنون چه مدت از وقت خود را برای حفظ قرآن مجید صرف کردهاید، نه اینکه چه مدتِ دیگر تا پایان حفظ قرآن باقی مانده است.
۸. شرکت منظم و مداوم در جلسات گروهیِ حفظ و قرائت قرآن هم باعث میشود که شما به حفظ قرآن مُقَیّد شوید و هم موجب میگردد که محفوظات قرآنی دیگران را بشنوید و در نتیجه، به تصحیح و تقویت و دوام محفوظات خود کمک کنید.
راههای تصحیح محفوظات
۱. نواری را تهیه کنید و محفوظات قرآنی خود را در همان حالِ بازگویی و از حفظ خواندن، روی نوار ضبط کنید و سپس دستگاه ضبط صوت را روشن کنید و آن آیاتی را که از حفظ خوانده و بر نوار ضبط کردهاید، با قرآن تطبیق دهید و اشتباهات خویش را تصحیح کنید.
۲. کوشش کنید تا آنجا که برای شما امکان دارد، حتما حفظ قرآن را با شرکت در جلسات قرآن و زیر نظر «استاد» نیز انجام دهید؛ استادی که هم حافظ قرآن باشد و هم با تجوید و ترجمه و دستور زبان و شیوههای علمی و عملی حفظ قرآن آشنا و در زمینههای آموزش آن، با تجربه و کلاسیک باشد تا مثلا بتواند ـ علاوه بر تصحیح اشتباهات در حفظ قرآن ـ اشتباهات تجویدی شما را نیز رفع کند.
هیچ کس از پیش خود چیزی نشد هیچ آهن، خنجر تیزی نشد
هیچ قنادی نشد استادکار تا که شاگردِ شکرریزی نشد
۳. در صورتی که بتوانید، چند نفر دوست برای بازگویی و مرور آیات حفظ شده داشته باشید و در ساعتی معین و مقرر، همدیگر را ببینید، مثلا با یکدیگر قرار بگذارید که روزی یک صفحه از قرآن را خودتان حفظ کنید و ساعت ۹ تا ۱۰ صبح روز بعدش را برای بازگویی و مرور آیات حفظ شده و تصحیح اشتباهات آن در نظر بگیرید. سپس در ساعت مذکور و در محلی مناسب حاضر شوید و در ابتدا مثلا شما آیات آن صفحه را برای نفر دوم و سوم، از حفظ بخوانید و بازگو کنید تا اشکالاتی که احیانا در حفظ آیات قرآن داشتهاید، به شما تذکر دهند.
آنگاه نفر دوم و سپس نفر سوم نیز همین کار را انجام دهد. با انجام دادن این کار، هر صفحه از قرآن، سه بار تکرار و بازگویی میشود و در تصحیح آیات حفظ شده و ثبات و نگهداری آنها در ذهن و حافظه شما تأثیر مثبت میگذارد. گفتنی است انتخاب دو نفر هم مباحث، به جای یک نفر، برای این است که چنانچه روزی یکی از هم مباحثها ـ به دلیلهایی ـ نتوانست در جلسه مباحثه حفظ قرآن حاضر شود، هم مباحث دیگری حضور داشته باشد و جلسه مباحثه درآن روز، تعطیل نگردد.
روش دیگری که در مباحثه حفظ قرآن وجود دارد این است که اگر مثلا صفحهای از قرآن دارای ۶ آیه است، آیه اول را نفر اول، و آیه دوم را نفر دوم، و آیه سوم را نفر سوم، و دوباره آیه چهارم را نفر اول و آیه پنجم را نفر دوم، و آیه ششم را نفر سوم از حفظ بخواند. و یا دو آیه اول و دوم را نفر اول، و دو آیه سوم و چهارم را نفر دوم، و دو آیه پنجم و ششم را نفر سوم از حفظ بخواند. و یا چون هر صفحه از قرآنهای رسم الخط «عثمان طه» دارای ۱۵ سطر است، ۵ سطر اول را نفر اول، ۵ سطر دوم را نفر دوم و ۵ سطر سوم را نفر سوم از حفظ بخواند؛ ولی نباید از قبل مشخص کنید که چه کسی کدام آیه و یا کدام قسمت از هر صفحه را باید از حفظ بخواند، بلکه در همان جلسه مباحثه حفظ قرآن باید مشخص کنید که چه کسی کدام آیه و یا کدام قسمت از هر صفحه قرآن را از حفظ بخواند. این، بدان جهت است که هر سه نفر مقید شوند تمام صفحه را به طور کامل و از قبل حفظ کنند.
۴. در صورتی که نتوانید برای بازگویی و مرور آیاتِ حفظ شده و تصحیح اشتباهات آن، هم مباحثی پیدا کنید، سعی کنید که محفوظات قرآنی خود را نزد شخص دیگری، مانند پدر، مادر، برادر، خواهر، معلم و یا دوستتان که با روخوانی قرآن آشنا باشد، از حفظ بخوانید و بازگو کنید تا اشتباهات
