سالک، عفونت انگلی پوست

Leishmaniasis
سالک و پشه خاکی
سالک یا لیشمانیوز یک عفونت انگلی پوست است که توسط پشه ی خاکی منتقل میشود و ایجاد ضایعه پوستی می کند.
این بیماری در مناطق مختلف کشور وجود دارد و از سال ۶۸ تاکنون تعداد مبتلایان به آن سیر صعودی داشته و افزایش چشمگیری را نشان داده است.
آلوده ترین استانها بر اساس آمار، استانهای اصفهان و هرمزگان بوده اند و نوع سالک شهری عمدتا در تهران، مشهد، شیراز، نیشابور و کرمان و نوع سالک روستایی در نقاطی از استان اصفهان، جنوب استان فارس، خراسان، مازندران، خوزستان، ایلام، بوشهر و هرمزگان وجود دارد.
دکتر مردانی، متخصص بیماری های عفونی در گفتگو با جامجم می گوید: ناقل این بیماری پشه ی ریزی به نام پشه خاکی یا فلبوتوموس است که ۲ تا ۳ میلیمتر اندازه دارد. پشه خاکی ماده خونخوار است و از بدن انسان و بعضی از حیوانات تغذیه می کند. پشه خاکی ماده معمولا هر ۵ روز یک بار خونخواری می کند و آلوده می شود و پس از حدود ۱۰ روز میتواند آلودگی یا به عبارتی عامل بیماری را به فرد دیگری منتقل کند.
وی می افزاید: پشه خاکی معمولا در شب خونخواری می کند و روزها را در جاهای تاریک و مرطوب اماکن انسانی یا حیوانی استراحت می کند. طول عمر پشه خاکی بالغ حدود یک ماه است.
مخزن بیماری در نوع روستایی یا مرطوب، عمدتا جوندگان (موش) است و در نوع احشایی، انسان مخزن است که البته بسته به نوع آن متفاوت خواهد بود به عنوان مثال در نوع هندی انسان و در نوع مدیترانه ای از جمله ایران؛ سگ و سگسانان مخزن اصلی بیماری هستند.
با انجام اقدامات مراقبتی، مراجعه ی به موقع و سریع و درمان بیماری می توان از عوارض این بیماری پیشگیری کرد
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه میدهد: پشه های خاکی پس از گزش افراد مبتلا به سالک یا جوندگان مبتلا، آلوده میشوند و در گزشهای بعدی موجب انتقال انگل به افراد سالم می شود.
معمولا پس از چند روز تا چند ماه محل گزش، مختصری قرمز و سپس متورم و حالت جوش مانند میشود و به تدریج از وسط زخمی ایجاد میشود و اطراف آن قرمز می شود. ممکن است این ضایعه خشک یا دارای ترشح باشد.
رئیس بخش عفونی بیمارستان لقمان حکیم معتقد است محل زخم سالک پس از بهبودی ایجاد بدشکلی به خصوص در صورت می کند و می گوید: همچنین عفونت محل زخم با سایر میکروب ها گاهی منجر به عوارض شدید می شود.
بعضی مواقع نیز سالک در اعضای حساس مثل بینی، پلک و گوش موجب سوراخشدگی و تغییر شکل قابل توجه آن ها می شود. البته ورود بیماری سالک در هر منطقه موجب ابتلای بسیاری از افراد به خصوص کودکان می شود.
 دکتر مردانی درباره درمان این بیماری می گوید: با انجام اقدامات مراقبتی، مراجعه ی به موقع و سریع و درمان بیماری می توان از عوارض این بیماری پیشگیری کرد. به شرط آن که درمان منظم، کامل و به مدت کافی باشد. درمان ناقص موجب مقاوم شدن انگل و شدت عوارض میشود. بهبودی کامل بیمار به همکاری خوب و مراجعه منظم بیمار به مرکز درمانکننده بستگی دارد.
وی اعتقاد دارد که درمان منظم و به مدت لازم موجب از بین رفتن انگل در زخم و بهبودی می شود و مانع از انتقال بیماری به دیگران می شود و می تواند از گزش پشه و پوشاندن دائمی زخم پیشگیری کند.
سایر اقدامات لازم شامل استفاده از دورکننده های حشرات در اطراف زخم، اسپری حشرهکش داخل خانه، استفاده از پشه بند آغشته به سم به خصوص در زمان غروب و طلوع خورشید، نصب توری در پنجره ها، استفاده از پرده های آغشته به سم در مقابل پنجره ها و درهای ورودی، معدوم و مدفون کردن صحیح زباله ها و نخاله های ساختمانی و بهسازی محیط است.
امیر بامه