برای همۀ ما پیش می‌آید که گاه احساس کسالت کنیم و به قول معروف، دل و دماغ انجام کاری را نداشته باشیم. این موضوع بویژه در ایام کنکور بیشتر حس می‌شود؛ به خصوص در یکی دوماه آخر که خستگی ناشی از چندین ماه درس خواندن را به دوش می‌کشی و باز هم باید به بی‌حوصلگی و کلافگی «نه» بگویی و با جدیت مطالعه کنی و تست بزنی.
از سوی دیگر، بدون شک، مطالعه بدون حس نشاط و شادمانی فایده‌ای ندارد و اصلاً نمی‌توان درکی از آنچه خوانده می‌شود، داشت. شاید برای شما هم پیش آمده باشد که مدت‌ها به یک صفحه از کتاب نگاه کرده باشید، اما اصلاً متوجه نشده باشید که سطرها و بندهای کتاب چه می‌گویند؛ چون آمادگی و سرزندگی لازم را برای مطالعه نداشته‌اید؛ در حالی که هنگامی که قبراق و سرحال بوده‌اید، همان صفحه یا صفحات، به نظرتان بسیار ساده و روان بوده‌اند.
حال چگونه می‌توان در این ایامی که گاه با اضطراب و نگرانی همراه است و زمانی که خستگی و دلزدگی سراغ انسان می‌آید، نشاط و شادمانی را حفظ نمود؟
قدردان باشیم
پرهای دم طاووس رنگارنگ هستند و هنگامی که از زاویه‌ای خاص به آنها نگاه می‌کنید، درخشش و زیبایی بی‌نظیری دارند. مسایل زندگی نیز همین گونه هستند؛ بسیاری از مسایل، هنگامی ارزش خود را نشان می‌دهند که از زاویۀ درست دیده شوند؛ در حالی که نگرش‌های متشابه و کلیشه‌ای، دیدن این زیبایی‌ها را مشکل می‌سازد. اگر به هر مساله‌ای از زاویه ای درست نگاه کنید، در آن، چیزهای باشکوه و زیبایی خواهید دید.
سعی کنید که همه چیز و همه کس را با چشم‌های تازه‌ای ببینید که از طریق عادت، تیره و تار نشده‌اند. با به کارگیری این روش، شما می‌توانید ثروت‌های نامحدودی را کشف کنید. به خاطر داشته باشید که اگر از زاویه‌ای درست به تمام امور و اشخاص نگاه کنید، هر شخص یا هر شیء از طرف خالقتان برای شما ارمغان و پیام زیبایی به همراه خواهد داشت. فلورانس می‌گوید: «تمام انسان‌ها همچون حلقه‌های طلایی هستند در زنجیره خیر و صلاح من.»
برای رسیدن به این نگرش، هر شب قبل از خوابیدن، یک لیست پنج‌تایی از چیزهایی که در آن روز برایتان اتفاق افتاده و شما را برای لحظه‌ای هم شاد کرده است، تهیه کنید و از بودن یا رخ دادن آنها سپاسگزار باشید؛ برای مثال، از داشتن خانواده، دوست خوب، غذایی که امروز خوردید، آفتابی که امروز در آسمان دیدید، هوایی که امروز تنفس کردید، قدردانی کنید.
دقت کنید که برای تهیه این لیست، اصلاً لازم نیست خیلی فکر کنید که کدام اتفاق خوب بوده است و باید از آن قدردانی کنید. همان طور که گفتیم، باید قدردان همه چیز، حتی اتفاق‌های بد، باشید؛ چون می‌توانست اتفاق بدتری پیش بیاید.
شما با تهیۀ روزانۀ این لیست، به مغز خود آموزش می‌دهید که به مثبت‌ها بیشتر توجه کند؛ چون ما در هر دقیقه، در حال دریافت اطلاعات زیادی از محیط اطرافمان هستیم؛ اما اگر به ذهنمان اهمیت آنها را یادآوری نکنیم، مغزمان به آنها بی‌توجه خواهد ماند و آن را رد خواهد کرد.
حالا شما با انجام این تمرین، در واقع به ذهنتان یاد می‌دهید که توجهش را روی مواردی که شما در لیستتان قرار داده‌اید، متمرکز کند و با ادامه این تمرین، مغز شما فقط همان‌ها را جمع‌آوری و در خود نگهداری می‌کند.
برخی از افرادی که این تمرین را به مدت ۲۱ روز انجام داده‌اند در آزمایش‌ها بیان کرده‌اند که زندگی فرح‌بخش و شادتری نسبت به گذشته داشته و شب‌ها خواب راحت‌تر و درد و آزردگی کمتری را تجربه کرده‌اند؛ یعنی آرامش بیشتری پیدا کرده‌اند.
جالب اینجاست که در یک آزمایش دیگر، از تعدادی از افراد خواسته شد که تنها یک هفته به نوشتن این لیست بپردازند. بعد از آن، افراد آزمایش شده، تا شش ماه بعد احساس شادمانی بیشتر و افسردگی کمتری داشته‌اند، و این تنها با تمرین کردن به مدت یک هفته بوده است!
خوردن چه غذاهایی باعث نشاط می‌شود؟
برخی از غذاها حس شادمانی و نشاط را برمی‌انگیزد. رمز این غذاها در داشتن موادی مثل چربی امگا ۳، فولیک اسید، سلنیوم و ویتامین ب ۱۲ است.
شیر: شیر، سرشار از تریپتوفان‌و آمینو اسید است که مغز برای ساختن سرتونین‌به آنها احتیاج دارد. سرتونین، یک ماده شیمیایی است که به طور طبیعی در بدن تولید می شود و موجب خوشحالی و آرامش ما می‌گردد. داروهای ضد افسردگی هم به همین نحو عمل کرده و سرتونین مغز را ذخیره می‌کنند. شیر که حاوی آنتی اکسیدان، ویتامین دی و ویتامین ب ۱۲ است، مانع ایجاد استرس و پیری می‌شود؛ پس روزانه یک لیوان شیر بنوشید که هم باعث نشاط بیشتر می‌شود و هم برای استخوان‌ها مفید است؛ فقط توجه داشته باشید که بهتر است شیرکم چرب باشد.
شکلات: شکلات، خوراکی مورد علاقه خیلی از افراد است. شکلات، به خصوص شکلات تلخ، سطح سرتونین و دوپامین‌را در مغز افزایش می‌دهد. شکلات حاوی آنادامین‌نیز است. این نوع ماده شیمیایی در مغز باعث بهبود حال عمومی فرد شده و حس شادی را ایجاد می‌کند. دانشمندان معتقدند که مواد شیمیایی دیگری که در شکلات وجود دارند موجب می‌شوند که آنادامین برای مدت بیشتری در مغز باقی بماند و باعث افزایش و تقویت اثرات مثبت آن روی فرد شود. شکر موجود در شکلات هم هورمون دیگری به نام اندورفین را در بدن افزایش می‌دهد که موجب شادی و کاهش استرس می‌شود؛ البته بهتر است که در خوردن آن زیاده روی نکنیم.
کربوهیدرات‌ها: موادی مثل برنج، نان، ذرت، رشته و پاستا، به دلیل داشتن کربوهیدرات، سبب افزایش سطح سروتونین مغز می‌شوند و احساس آرامش را در فرد ایجاد می‌کنند؛ البته برای جلوگیری از افزایش ناگهانی قند خون باید در انتخاب کربوهیدرات‌ها دقت کرد. کربوهیدرات‌هایی مثل نان‌های سبوس‌دار، دانه‌ها و غلات سبوس‌دار و سبزیجات، چون سطح قند خون را ثابت نگه می‌دارند و سبب افزایش آن نمی‌شوند، سالم‌ترند؛ در ضمن آهسته‌تر هضم می‌شوند و ما برای مدت بیشتری احساس سیری می‌کنیم.
ماهی‌های چرب مثل سالمون و ساردین و سرخو: این غذاها سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند که می‌توانند حالت نشاط را در ما ایجاد کنند. یک تحقیق در فنلاند نشان داده است که افرادی که ماهی بیشتری مصرف می‌کنند کمتر دچار افسردگی می‌شوند؛ حتی از مقدار زیاد امگا ۳ برای درمان افسردگی استفاده می‌شود. بیشتر ماهی‌ها دارای ویتامین ب ۶ و ب ۱۲ نیز هستند که موجب تولید سرتونین می‌شوند. غذاهای سرشار از امگا ۳ نه تنها موجب شادی می‌شوند، بلکه برای سلامتی مغز و قلب هم مفید هستند.
موز: موز حاوی تریپتوفان است؛ پروتیینی که در بدن به سرتونین تبدیل می‌شود. کربوهیدرات موجود در مغز نیز باعث افزایش انرژی شده و پتاسیم آن از گرفتگی عضلات جلوگیری می‌کند.
سبزیجات: اسفناج، سرشار از یکی از انواع ویتامین‌های گروه ب به نام فولات یا فولیک اسید(۷) است که سطح سروتونین خون را در حد معینی نگه می‌دارد و باعث بهتر شدن روحیه فرد می‌شود. کلم بروکلی یکی دیگر از سبزیجات سرشار از ویتامین ب (فولیک اسید) است که با استرس مبارزه می‌کند؛ علاوه بر اینها، کلم بروکلی به عنوان غذای ضد سرطان شناخته شده است. گل کلم نیز که حاوی مقدار زیادی ویتامین ث است، از کاهش دوپامین که نشاط آور است، جلوگیری می‌کند.
لوبیا و دانه سویا: این مواد دارای مقدار زیادی فیبر قابل حل، اسید فولیک و امگا ۳ هستند؛ موادی که در ایجاد حس نشاط در انسان، بسیار مؤثر شناخته شده‌اند.
آجیل: آجیل‌ها مثل گردو، سرشار از پروتیین، مواد معدنی بخصوص سلنیوم و چربی امگا ۳ و همچنین دارای ویتامین ای وآنتی اکسیدان برای مقابله با استرس هستند. ضمناً آجیل موجب تقویت کارکرد مغز نیز می‌شود.
قهوه: یک تحقیق در برزیل نشان داده است کسانی که روزانه یک لیوان قهوه با شیر می‌نوشند، کمتر دچار افسردگی می‌شوند. کافیین به عنوان یکی از معروف‌ترین مواد نشاط آور شناخته شده است. قهوه، موجب افزایش انرژی، هوشیاری بیشتر و تقویت حافظه می‌شود، و البته در کنار این مزایا مضراتی نیز دارد. نوشیدن مقدار زیاد قهوه موجب تپش قلب و اضطراب و در نتیجه بی‌خوابی می‌شود.
بستنی: و بالاخره خبر خوش اینکه بستنی جزو یکی از مواد نشاط‌آور شناخته شده است. یک مجموعه از محققان مغز و اعصاب در مؤسسه روان‌پزشکی لندن، از مغز افراد حین خوردن بستنی وانیلی اسکن گرفتند و متوجه اثری فوری در بخش‌هایی از مغز (مثل قشر اوربیتو فرانتال) شدند که هنگام لذت بردن و شادی در انسان فعال می‌شوند.
در نهایت، هر غذایی که خوشمزه باشد و فرد با آرامش آن را بخورد و از خوردن آن لذت ببرد، می‌تواند تولید اندورفین را در بدن تحریک کند و موجب شادی فرد شود. اندورفین، حس درد را نیز کاهش می‌دهد و به عنوان مسکن طبیعی در بدن عمل می‌کند؛ پس سعی کنیم همواره از غذایی که می‌خوریم، لذت ببریم.
هر شب قبل از خوابیدن، یک لیست پنج‌تایی از چیزهایی که در آن روز برایتان اتفاق افتاده و شما را برای لحظه‌ای هم شاد کرده است، تهیه کنید و از بودن یا رخ دادن آنها سپاسگزار باشید. برای تهیه این لیست، لازم نیست خیلی فکر کنید که کدام اتفاق خوب بوده است و باید ازآن قدردانی کنید. باید قدردان همه چیز حتی اتفاق‌های بد باشید؛ چون می‌توانست اتفاق بدتری پیش بیاید
هر غذایی که خوشمزه باشد و فرد با آرامش آن را بخورد و از خوردن آن لذت ببرد، می‌تواند تولید اندورفین را در بدن تحریک کند و موجب شادی فرد شود.
