شناسایی از روی سؤالات فرد
در جلسات خواستگاری، ارزیابی شما سؤال محور باشد نه جواب محور. روش های کلاسیک و قدیمی آموزش و ارزیابی ها، جواب محور است
هنوز در نظام آموزشی مدارس و دانشگاه ها برای ارزیابی، یک سری سؤال می دهند، اگر توانایی پاسخگویی را داشت، این دانشجو یا دانش آموز، درس خوان و اهل مطالعه به شمار می آید. این سؤالات و ارزیابی های جواب محور فقط میزان حافظه ی دانشجو را نشان می دهد؛ نه میزان فهم او را. از این رو، در مدارس و دانشگاه ها اگر مطرح شود که امتحان گرفته شده در ماه پیش مورد قبول نیست و باید مجددا امتحان دهند، با مخالفت شدید دانش آموزان و دانشجویان مواجه می شوند؛ زیرا آنان دروس را فقط برای امتحان خوانده اند و حالا دیگر یادشان نیست؛ این ارزیابی مطرود است.
در استخدام ها و گزینش های بورس از مصاحبه گران خواسته می شود فهم و درک فرد را ارزیابی کنند نه محفوظاتش را؛ مثلا اگر بخواهند دانشجوی رشته ی فیزیک را بورس کنند، بهتر است از او بپرسند: مهم ترین سوال فیزیکی که برای شما مطرح است، چیست؟ چه گره ای در فیزیک دارید؟ سؤالات این دانشجو مشخص می کند که سطح علمی و فهم علمی این دانشجو در چه حدی است.
در جلسات خواستگاری، بیش و پیش از آنکه سؤال مهم باشد، نوع پاسخگویی مطرح است؛ زیرا چه بسا پاسخ به سؤالات را حفظ کرده باشد. سؤالات بیشتر معرف
افراد است تا جواب ها؛ به عنوان مثال اگر در مصاحبه های صدا و سیما دیده باشید، وقتی خبرنگار از مصاحبه شونده ی دختر بپرسد، الگوی شما کیست؟ معلوم است که بطور کلیشه ای پاسخ می دهد: حضرت زهرا علیهاالسلام. این پاسخ معلوم نیست بیانگر رفتار او باشد و نمی توان اطمینان کرد که واقعا هم چنین باشد.
از طرفی فرد ممکن است در جلسه خواستگاری هول شود و پاسخی را که خود به آن معتقد است را نگوید. نباید بر اساس پاسخ او تصمیم قطعی بگیریم. اما نوع سؤال ها و موضوع سؤال ها بیش تر تعیین کننده است و نشان می دهد او چه دیدگاه و دغدغه هایی دارد. حتی ترتیب سؤالات و تأکید روی بعضی از آنها می تواند نشان دهنده ی ایده ها و تفکرات او باشد.
به عنوان مثال اگر شما از خانواده ی دختر یا خود دختر بپرسید: شما در قید و بند مادیات هستید یا نه؟ جوابی که تقریبا همگان می دهند، این است: ما به نجابت داماد بیش تر نظر داریم نه مادیات! پس نمی توان این سؤال و جواب را ملاک قرار داد.
اما اگر به نوع سؤالاتی که دختر با مادرش می پرسند توجه کردید، مثلا این ماشین را تازه خریده اید؟ مدلش چیست؟ این سؤالات برای ما مشخص می کند که هم و غم این دختر چیست و چه چیز برایش جلوه دارد. قطعا دغدغه های مادی برایش مهم است که در این زمان مهم، سؤالاتی در زمینه ماشین از او می پرسد.
اگر دختر از پسر بپرسد: نظرتان راجع به ادامه ی تحصیل دختر ها چیست؟ عموم پسر ها پاسخ می دهند: من افتخار می کنم همسرم تحصیل کرده باشد. این جواب کلیشه ای است که همه ی پسرها یاد گرفته اند اینگونه پاسخ دهند. به این جواب نباید اعتماد کرد. اما اگر این آقا پسر از رشته ی تحصیلی دختر خانم بپرسد و وضعیت درسی او را جویا شود و با شور و حالی به آن بپردازد، نشان می دهد او به ادامه ی تحصیل همسرش علاقمند است تا آنکه فقط بپرسد: «درس شما کی تمام می شود؟!»
