پرسش: چند عالم وجود دارد و مراد از عالمین چیست؟
جواب: بنا بر نظر مفسران مقصود از “عالمین” عالم همه موجودات؛ یعنی، عالم هر نوعی از موجودات چون عالم جمادات، عالم نباتات، عالم حیوانات و عالم انسان است و نیز عالم هر گروهی از مردمان است که در منطقهای خاص و با زبان ویژه سخن میگویند چون عالم عرب و عالم عجم. خداوند متعال تمامی این عوامل را ربوبیت کرده و آنها را تدبیر میکند، (نگاه: علامه طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، مؤسسهالاعلی للمطبوعات، بیروت، چاپ دوم ۱۳۹۳ه ، ج ۱، ص ۲۱). اما این که “دو عالم وجود دارد” چنین نیست؛ بلکه در یک نظر کلان سه عالم هست عالم ماده و مادی، عالم مثال و مثالی و عالم مجرد. هر یک از این عالمها در درون خود عوالمی دارند که طرح تفصیلی آن در این مقام نمیگنجد. ۱- اولین عالم، عالم تجرد و جبروت است که عالم بالاتر و نزدیکتر به مبدأ متعال است و موجودات آن از مراتب وجودی بالاتری برخوردارند. عالمی که در جای خود دارای عوالمی است که بعضی برتر از بعضی، و برخی مترتب بر بعض دیگر و نشأت گرفته از آن است. ۲- عالم بعدی، عالم مثال و برزخ یا ملکوت است که مترتب بر عالم اول و متأخر از آن و نشأت گرفته از آن است که در جای خود دارای عوالمی بوده که بعضی برتر از بعضی و بعضی مترتب بر بعض دیگر و نشأت گرفته از آن است. ۳- عالم جسم و جسمانیات و یا نظام مادی است که عالم شهادت و ناسوت نیز نامیده میشود و آخرین عالم از عوالم وجود و هستی است و نشأت گرفته از عالم مثال و مترتب بر آن است.
برای آگاهی بیشتر ر.ک: معاد یا بازگشت به سوی خدا، محمد شجاعی، ج ۱، ص ۲۱۲ – ۲۲۶.
