کسانى که روزه بر آنها واجب نیست

مسأله ۱۶۹۵ ـ کسى که بواسطه پیرى نمى‏تواند روزه بگیرد یا براى او مشقّت دارد ، روزه بر او واجب نیست ، ولى در صورت دوم باید براى هر روز یک مُد طعام ـ گندم یا جو ، یا نان و مانند اینها ـ به فقیر بدهد .
مسأله ۱۶۹۶ ـ کسى که بواسطه پیرى روزه نگرفته ، اگر بعد از ماه رمضان بتواند روزه بگیرد ، احتیاط مستحب آن است که قضاى روزه‏هائى را که نگرفته است بجا آورد.
مسأله ۱۶۹۷ ـ اگر انسان مرضى دارد که زیاد تشنه مى‏شود و نمى‏تواند تشنگى را تحمل کند یا براى او مشقّت دارد ، روزه بر او واجب نیست ، ولى در صورت دوم باید براى هر روز یک مُد طعام به فقیر بدهد ، و چنانچه بعد بتواند روزه بگیرد ، واجب نیست قضا نماید .
مسأله ۱۶۹۸ ـ زنى که زائیدن او نزدیک است و روزه براى خودش یا حملش ضرر دارد ، روزه بر او واجب نیست ، و باید براى هر روز یک مُد طعام به فقیر بدهد . و در هر دو صورت روزه‏هائى را که نگرفته باید قضا نماید .
مسأله ۱۶۹۹ ـ زنى که بچّه شیر مى‏دهد و شیر او کم است ـ چه مادر بچّه ، یا دایه او باشد ، یا بى اجرت شیر دهد ، اگر روزه براى خودش یا بچّه‏اى که شیر مى‏دهد ضرر دارد ـ روزه بر او واجب نیست و باید براى هر روز یک مُد طعام به فقیر بدهد ؛ و در هر دو صورت روزه‏هائى را که نگرفته باید قضا نماید ، ولى ـ بنابر احتیاط واجب ـ این حکم اختصاص به موردى دارد که شیر دادن بچه منحصر به همین راه باشد ، و امّا اگر راه دیگرى براى شیر دادن بچه باشد ـ مثلاً چند زن در شیر دادن او شرکت کنند ، یا از شیر دادن با شیشه وپستانک کمک بگیرد ـ ثبوت این حکم محل اشکال است .