پرسش. اگر مردی حق همسرش را زیر پا بگذارد و ظلم کند آیا باید در آخرت پاسخگو باشد ؛ چنان که زن اگر در ادای حق شوهر کوتاهی کند باید حلالیت بطلبد و در غیر این صورت مرد میتواند در آخرت از همسرش طلبکار باشد؟ آیا برای زن نیز این امکان وجود دارد که در صورت مظلوم واقع شدن از شوهرش نگذرد یا چنین اختیاری ندارد؟
پاسخ: در اسلام، زن و مرد در مسیر کمال مقام یکسان دارند؛ چنانکه در قرآن از صالحین و قانتین در کنار صالحات و قانتات نام میبرد و در کنار مردهایی مثل حضرت موسی علیه السلام از زنهایی مثل آسیه و مریم علیه السلام سخن میگوید. در محیط خانواده نیز برای زن و شوهر هم تکلیف و هم حق عادلانه وضع شده است و این به معنای تساوی آن دو در حقوق و تکالیف نیست بلکه هر حق و هر تکلیفی مناسب با ویژگیهای جنسیتی تعبیه شده است. این تکلیف و حق از نظر امتیازبندی عادلانه است؛ بنابراین حق زن و شوهر نسبت به دیگری به گونهای دو سویه وجود دارد؛ چنانکه حقوق پدر و مادر نسبت به فرزند یکطرفه نیست بلکه فرزند نیز بر گردن پدر و مادرش حقوقی دارد.
پس نظر اسلام یکجانبهنگر و تحمیل تکلیف بر زن به تنهایی نیست بلکه مردها نیز تکلیف و وظایف خاصّی دارند؛ از جمله اینکه مرد مکلف به نفقه دادن و تهیه درآمد و مایحتاج زندگی است و در مقابل، بر زن تکلیف شده که در مقابل شوهرش تمکین کند. بنابراین اگر شوهر نفقه نداد بدهکار است و اگر در دنیا، زن نتوانست احقاق حق کند، در آخرت از آن مرد طلبکار است و همین طور اگر زن در مورد حقی از حقوق شوهر تخطّی کرد، به همان نسبت به شوهرش بدهکار است مگر آنکه رضایت او را جلب کند. بنابراین مشابه نبودن حقوق زن و مرد ـ که به تفاوتهای جنسیتی برمیگردد ـ نباید منشأ این شبهه شود که اسلام تنها بر تسلط مرد حکم کرده و حقوق زن را نادیده گرفته است. بلکه حقوق دو طرف عادلانه و برابر است منتها در نوع حق با هم تفاوت دارند.
