اکثر کارشناسان عقیده دارند که ازدواج و هرگونه رابطه دراز مدت طی مراحل مشترکی تکامل می یابند:
۱- مرحله عشق ورزی و ماه عسل: در این مرحله زوجین سرخوش از شور و صمیمیت موجود در رابطه خود بسر میبرند. همچنانکه آنها خود را معطوف کشف یکدیگر و قسمت کردن لحظات زندگی با یکدیگر میکنند، تفاوتها و اختلافات نسبتا بی اهمیت جلوه میکنند. (و حتی ممکن است مهیج نیز باشند)در این مرحله کشش جنسی معمولا نیرومند است. اغلب زوجین تصور میکنند تمام مشکلات موجود در رابطه شان بطور طبیعی در طول زمان تنها توسط عنصر عشق به عنوان یک انگیزه مکفی به خودی خود حل خواهند گشت. برخی اوقات این مرحله تا اوایل ازدواج تداوم می یابد اما امکان دارد مرحله بعدی(واقعیت) حتی پیش از مراسم عروسی پا به عرصه وجود بگذارد و موجب دلسردی در زوجین گردد.
۲- مرحله واقعیت: در این مرحله زوجین با قرار گیری در موقعیت هایی که بیشتر با آنها مواجه نگشته بودند، از خود و یکدیگر به شناخت بیشتری دست می یابند. برخی موقعیتهایی که با آن روبرو میگردند امکان دارد با تصورات و توقعات پیشین همخوانی نداشته و در تضاد باشد. درست پس از ازدواج موارد بسیار زیادی برای ناسازگاری و مخالفت بر خلاف دوران دوستی، نامزدی و یا زندگی مشترک پدیدار میگردد. احساساتی همچون یاس، تنهایی و دیگر واکنشها پس از پایان پذیرفتن دوران خوش اوایل ازدواج کاملا طبیعی میباشد.
به سبب طبیعت چالش انگیز این مرحله، ۲ سال نخست زندگی زناشویی از بالاترین ریسک روابط نامشروع و طلاق برخوردار میباشد. بسیاری از زوجین این دوره گذار طبیعی را با ناسازگاری و عدم تفاهم سوء تعبیر کرده و غالبا نگران آنند که در گزینش خود مرتکب اشتباه گشته اند. و همچنین از در میان گذاردن این واکنشها با همسر خود شرمسار و نگران میباشند، به خصوص زمانی که از طبیعی و هنجار بودن این واکنشها آگاه نباشند.
در این مرحله روابط جنسی به یک نوع فعالیت روزمره بدل میگردد. برخی افراد احساس میکنند که آن”شور” و “بارقه” از رابطه شان رخت بر بسته است. این یکی دیگر از فاکتورهایی میباشد که زوجین نسبت به آن دچار سوء تعبیر میگردند. زوجینی که فعالانه سعی در حفظ صمیمیت و عشق در رابطه خود نداشته باشند دیری نمیپاید که احساس بیگانگی و از هم گسیختگی خواهند کرد.
۳- مرحله سازگاری: در این مرحله زوجین میکوشند تا رابطه خود را با آگاهی یافتن از نیازهای خویش و کنار آمدن با تفاوتها و زمینه های ناسازگاری، این بار بر پایه حقایق و منطق بنا نهند.
۴- مرحله تحول و موفقیت: در این مرحله زوجین از مزایای ازدواج که سبب برآورده ساختن نیازها و فراهم آوردن یک تکیه گاه و پشتیبان دو جانبه گشته شادمان و بر خوردار میگردند. همچنانکه زوج تجارب پر فراز و نشیب زندگی را با یکدیگر قسمت میکنند، این خود منجر به یک صمیمیت عمیق تر در بین آن دو خواهد گشت.
