مراقبت‌های دندانی در دوران حاملگی

بعضی خانم‌ها معتقدند که با هر حاملگی و با تولد هر بچه تعدادی از دندان‌هایشان پوسیده و از بین رفته است.
زیرا جنین کلسیم خود را از دندان‌های مادر تأمین می‌کند ! این عقیده اعتبار علمی ندارد و تحقیقات نشان داده است که حاملگی به‌طور مستقیم در ایجاد پوسیدگی دندان‌های مادر نقش ندارد پوسیدگی و از دست دادن دندان‌ها در دوران حاملگی به دلیل رعایت نکردن اصول بهداشت دهان اتفاق می‌افتد.
خانم‌های باردار باید توجه داشته باشند که در دوران حاملگی باید بیشتر بهداشت دهان را رعایت کنند.
زیرا در این دوران شرایطی به وجود می‌آید که احتمال پوسیدگی و بیماری لثه افزایش می‌یابد.
بعضی از این شرایط عبارت است از:
حساسیت و تورم لثه
 به دلیل تغییرات هورمونی دوران بارداری لثه حساس می‌شود و ممکن است یک تورم و برجستگی در قسمتی از بافت لثه از ماه سوم حاملگی به بعد ایجاد شود و روی بعضی از دندان‌ها را بپوشاند که به آن تومور حاملگی می‌گویند.
حساسیت لثه و تومور حاملگی ممکن است باعث شود خانم حامله به‌خوبی از مسواک یا نخ دندان استفاده نکند.
در نتیجه پلاک میکروبی که عامل پوسیدگی است مدت زیادی روی سطح دندان‌ها باقی می‌ماند.
بیماری صبحگاهی
در سه ماهه اول بارداری ممکن است صبح‌ها نوعی حالت کسالت ، تهوع و استفراغ وجود داشته باشد که به آن « بیماری صبحگاهی » می‌گویند.
این حالت در اثر استشمام بوی بعضی مواد یا غذاها تشدید می‌شود.
استفراغ مکرر باعث می‌شود سطح دندان به‌طور متناوب در معرض اسید معده قرار گیرد.
مصرف مواد شیرین یا ترش به مقدار زیاد
خانم حامله ممکن است نوعی عادت غیرطبیعی داشته باشد که عامه مردم به آن « ویار » می‌گویند.
بدین ترتیب که از مواد ترش یا شیرین به‌طور مکرر و زیاد استفاده کند.
این مواد می‌تواند باعث پوسیدگی دندان‌ها شود.
کاهش ظرفیت معده
در دوران بارداری ، بخصوص در ماه‌های آخر ظرفیت معده کاهش می‌یابد.
خانم حامله مقادیر کمتر ولی در دفعات بیشتری غذا
می‌خورد و کمتر هم مسواک می‌زند.
بنابراین امکان تشکیل پلاک میکروبی که عامل پوسیدگی است افزایش می‌یابد.
چگونه می‌توانیم از پوسیدگی دندان و بیماری لثه در دوران بارداری جلوگیری کنیم؟
بهتر است در همان ماه‌های اول بارداری جهت معاینه دندان‌ها به دندان‌پزشک مراجعه کنید تا دندان‌پزشک روش‌های بهداشتی لازم جهت پیشگیری از پوسیدگی و بیماری لثه را به شما آموزش دهد بعد از هر بار مصرف مواد غذایی ، بخصوص مواد قندی دندان‌هایتان را مسواک کنید، بعد از هر بار استفراغ دندان‌ها را مسواک کنید و یا حداقل دهان را به‌طور کامل با آب بشویید.
زمان مناسب جهت درمان دندانپزشکی خانم باردار
 به‌طور کلی دوران حاملگی را که تقریباً نه ماه است به سه دوره سه ماهه تقسیم می‌کنند که به نام‌های سه ماهه اول ، دوم و سوم موسوم است . زمان‌های مناسب مراجعه به دندان‌پزشک شامل دو بار در سه ماهه اول ، حداقل یک‌بار در سه ماهه دوم و یک‌بار در سه ماهه سوم است.
در طول این دوره تغییرات مختلفی در بدن مادر و جنین ایجاد می‌شود.
سه ماهه اول : بافت‌های مختلف بدن جنین در این دوره تشکیل می‌شود و جنین به مواد و تحریکات مختلف بسیار حساس است و احتمال سقط جنین زیاد است.
همچنین در این دوره مادر از کسالت‌هایی چون تهوع و استفراغ صبحگاهی ، بی‌میلی به غذا و تغییرات قلبی عروقی رنج می‌برد.
بنابراین بهتر است درمان‌های دندانپزشکی طولانی مدت در این دوره انجام نشود.
در ملاقات اول ، دندان‌های مادر معاینه و رادیوگرافی‌های دندانی که قبل از بارداری گرفته شده‌اند بررسی می‌شود و دندان‌هایی که قبل از زایمان ممکن است برای مادر مشکل ایجاد کند معین می‌شود و جهت ترمیم آن‌ها در سه ماهه دوم حاملگی به بیمار نوبت داده می‌شود.
همچنین چگونگی مسواک زدن صحیح و استفاده از نخ دندان به خانم حامله آموزش داده می‌شود.
ملاقات دوم سه ماهه اول جهت ارزیابی رعایت بهداشت دهان توسط خانم حامله است.
تغییرات بافت‌های لثه در اثر هورمون‌ها بررسی می‌شود و دستورات بهداشتی لازم داده می‌شود.
سه ماهه دوم : این دوره بهترین زمان جهت انجام درمان‌های دندانپزشکی است چون بافت‌های مختلف بدن جنین تشکیل شده‌اند و در حال رشد و تکال هستند . هم چنین حالت کسالت و تهوع ابتدای حاملگی تا حدودی برطرف شده است.
خانم حامله معمولاً راحت‌تر از سه ماهه اول می‌تواند در وضعیت مناسب روی صندلی دندانپزشکی قرار گیرد.
در این دوره می‌توان تمام درمان‌های دندانی لازم را انجام داد.
استفاده از بی‌حس کننده موضعی مانعی ندارد.
همچنین در صورت لزوم دندان‌پزشک ممکن است بعد از درمان ، آنتی‌بیوتیک یا مسکن تجویز کند که استفاده از آن‌ها بلامانع است.
باید توجه داشت که درمان دندان‌هایی که قبل از زایمان برای خانم حامله مشکلی ایجاد نمی‌کنند ، باید به بعد از زایمان موکول شود.
سه ماهه سوم : در این دوره رشد و تکامل جنین ادامه دارد و سرعت آن بیشتر از شش ماهه اول حاملگی است.
خانم حامله به دلیل افزایش وزن جنین نمی‌تواند مدت زیادی در حالت خوابیده به پشت روی صندلی دندانپزشکی قرار گیرد.
بنابراین بهتر است فقط درمان‌های کوتاه مدت و اورژانسی در این دوره انجام شود.
همچنین در ملاقات دندانپزشکی این دوره نکات لازم در مورد چگونگی رویش دندان‌های نوزاد ، مراقبت‌های منزل و زمان مراجعه جهت معاینه دندانپزشکی نوزاد توصیه خواهد شد.
خانم‌های حامله باید توجه داشته باشند که درمان‌های اورژانس دندانپزشکی در هر دوره و زمانی از حاملگی می‌تواند انجام شود.
بنابراین به هیچ وجه نباید برای تسکین درد دندان خود به مدت طولانی از مسکن‌ها استفاده کنند ، بلکه باید سریعاً به دندان‌پزشک مراجعه نمایند.
همچنین باید توجه داشته باشند که مصرف خودسرانه هر دارویی ممکن است برای مادر و جنین خطرناک باشد.
بنابراین لازم است هیچ دارویی را بدون اجازه پزشک یا دندان‌پزشک استفاده نکنند.
در مواردی که پزشک یا دندان‌پزشک معالج با اطلاع از حاملگی بیمار دارویی را تجویز می‌کنند مصرف آن دارو بلامانع و حتی ضروری است و اجتناب از مصرف آن ممکن است برای بیمار و جنین زیان داشته باشد.