حضرت علی علیه‌السلام فرمودند:
«هر کس که خود را با کتاب‌ها سرگرم سازد آرامش خاطر را از دست نخواهد داد.» (۱)
هم‌چنین ایشان فرمودند:
«با تحصیل مطالب تازه علمی قلوب‌تان را از کسالت و خستگی بیرون بیاورید، زیرا قلب‌ها نیز مانند بدن‌ها خسته می‌شوند.» (۲)
ترقی و تمدن هر ملتی را می‌توان با مقیاس تیراژ کتاب‌های آن و کیفیت آن‌ها و تعداد مطالعه کنندگان سنجید، با سواد بودن علامت پیشرفت نیست بلکه مطالعه و تحقیق از نشانه‌های ترقی ملت‌ها است. با سواد زیاد داریم اما متأسفانه محقق و کتاب‌خوان‌های چندانی نداریم. غالب دختران و پسران وقتی تحصیلاتشان تمام شد کتاب را یکسره کنار می‌گذارند و به زندگی و کسب و کار مشغول می‌گردند. بدین جهت، معلوماتشان متوقف خواهد شد. گویی که درس خواندن، مقدمه شغل گرفتن بوده و بس، در صورتی که تحصیل باید مقدمه تکامل انسان و پیشرفت علم و دانش باشد. انسان با درس خواندن و کسب دانش‌های ابتدایی، آمادگی و استعداد مطالعه و تحقیق پیدا می‌کند.
بعد از آن باید به مطالعه و تحقیق بپردازد تا نفس خویش را تکامل دهد و به نوبه خود برای پیشرفت علوم کمک کند و این عمل را به مقدار توانایی و امکانات خودش تا آخر عمر باید ادامه دهد. دین مقدس اسلام نیز به پیروانش دستور می‌دهد که از آغاز کودکی تا هنگام مرگ تحصیل دانش را ترک نکنید. از باب نمونه:
پیغمبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند:
«طلب علم بر هر مسلمانی واجب است و خدا دانشجویان را دوست دارد.» (۳)
حضرت صادق علیه‌السلام فرمودند:
«دوست دارم که اصحابم را حتی با ضرب تازیانه وادار به تحصیل دانش نمایند.» (۴)
پیغمبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند:
«زندگی جز برای دو کس خیری ندارد: اول عالمی که از او پیروی کنند دوم کسی که مشغول تحصیل دانش باشد.» (۵)
امام صادق علیه‌السلام فرمودند:
«مردم سه دسته‌اند: دانشمند و دانشجو و بقیه به منزله زباله‌ها می‌باشند.» (۶)
لقمان به فرزندش فرمود:
«پسرم: مقداری از ساعت‌های شبانه‌روزت را برای مطالعه و تحصیل دانش اختصاص بده، زیرا اگر مطالعه را ترک کنی علومت را ضایع خواهی کرد.» (۷)
باز، ایشان می‌فرماید:
«طلب علم در همه حال واجب است.» (۸)
پیغمبر صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند:
«طلب علم بر هر مرد و زن مسلمانی واجب است.» (۹)
امام صادق علیه‌السلام فرمودند:
«اگر مردم فواید علم را می‌دانستند در تحصیل آن کوشش می‌کردند گرچه جانشان را در معرض خطر قرار دهند یا ناچار شوند برای کسب دانش به آن طرف دریا سفر کنند.» (۱۰)
از وظایف اصلی پدر و مادر این است که فرزندانشان را برای تحصیل دانش به مدرسه بفرستند. اسلام نیز در این باره سفارش نموده است از جمله:
امام صادق علیه‌السلام فرمودند:
«بچه، هفت سال بازی می‌کند، هفت سال درس می‌خواند و هفت سال حلال و حرام را یاد می‌گیرد.» (۱۱)
پیغمبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند:
«فرزند بر پدرش سه حق دارد اول نام خوبی را برایش انتخاب کند دوم خواندن و نوشتن را به او یاد بدهد سوم وقتی بزرگ شد او را به ازدواج در آورد.» (۱۲)
باز، ایشان فرمودند:
«وقتی کودک را به مدرسه بردند و معلم بسم الله را یادش داد خدا کودک و پدر و مادرش را از آتش دوزخ نجات می‌دهد.» (۱۳)
هم‌چنین آن بزرگوار فرمودند:
«وای به حال کودکان آخرالزمان از دست پدرانشان! با این که مسلمانند اما واجبات دین را به فرزندانشان یاد نمی‌دهند.» (۱۴)
