پرسش. آیا تفسیر آیه «الرجال قوامون علی النساء» (نساء: ۳۴) به مقدم بودن مرد بر زن دلالت دارد؟
پاسخ: توجه شود که این عبارت از آیه ادامه دارد:
الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَی النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللّهُ بَعْضَهُمْ عَلَی بَعْضٍ وَبِمَا أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوَالِهِمْ (نساء: ۳۴)
مردان سرپرست زنانند به خاطر برتری هایی که خداوند برای بعضی نسبت به بعضی دیگر قرار داده است و به خاطر انفاقهایی که از اموالشان (در مورد زنان) میکنند.
مرد سرپرست خانواده است به خاطر وجود خصوصیاتی در او از جمله: ترجیح قدرت تفکرش بر نیروی عاطفه و احساسات، داشتن بنیه جسمانی برای دفاع از خانواده و کسب درآمد و تأمین زندگی آبرومندانه همسر. البته این حکم بر اساس نوع مرد لحاظ شده است و قوانین به تک تک، افراد نگاه نمیکند پس وجود زنی که همین امتیازات را داشته باشد منافاتی با این قانون کلی ندارد.
نکته دوم که سبب قیمومیت مرد شده است، پرداخت نفقه و مهریه از مال خودش است. مردان مکلف به اداره خانواده به لحاظ اقتصادی هستند. به همین جهت مدیریت خانواده نیز بر عهده مرد است.
البته قیمومیّت مرد به معنای سلب آزادی از زن و تصرف در منافع شخصی زن و اموال او نیست. (برای توضیح بیشتر مراجعه شود به: علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ترجمه موسی همدانی، قم، جامعه مدرسین، ۱۳۷۴ ش، ج ۴، ص ۵۴۳ ـ ۵۴۵.)
بنابراین مرد به خاطر قدرت مدیریت، عقلانیت، بنیه جسمانی و حضور راحت تر او در اجتماع سرپرست زن است؛ با این همه قیومیت و سرپرستی به معنای تسلّط مرد نیست بلکه نوعی واگذاری مسئولیت به مرد است.
