پرسش: یک سنی در رابطه با آیه وضو با ما بحث کرد او گفت که در این آیه کلمه برؤوسکم و ارجلکم وجود دارد در حالی که در آیه ای مشابه که تیمم را تعلیم می دهد کلمه بوجوهکم و ایدیکم وجود دارد و این ثابت می کند پاها باید شسته شوند چرا که اگر باید مسح کشیده می شد، بارجلکم می شد؟آیا ممکن است به طور مفصل پاسخ دهید؟
پاسخ:
در تیمم مسح پا لازم نیست و به همین جهت ذکر نشده است عمل تیمم به شکل خاصی است. اما در آیه وضوء قرآن کریم به روشنی و بدون اجمال دو عمل الف: شستن ب: مسح کردن را دستور می دهد:
الف:( یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِذا قُمْتُمْ إِلَی الصَّلاهِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَکُمْ وَ أَیْدِیَکُمْ إِلَی الْمَرافِقِ وَ امْسَحُوا بِرُؤُسِکُمْ وَ أَرْجُلَکُمْ إِلَی الْکَعْبَیْنِ وَ إِنْ کُنْتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُوا وَ إِنْ کُنْتُمْ مَرْضی أَوْ عَلی سَفَرٍ أَوْ جاءَ أَحَدٌ مِنْکُمْ مِنَ الْغائِطِ أَوْ لامَسْتُمُ النِّساءَ فَلَمْ تَجِدُوا ماءً فَتَیَمَّمُوا صَعیدًا طَیِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِکُمْ وَ أَیْدیکُمْ مِنْهُ ما یُریدُ اللّهُ لِیَجْعَلَ عَلَیْکُمْ مِنْ حَرَجٍ وَ لکِنْ یُریدُ لِیُطَهِّرَکُمْ وَ لِیُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَیْکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ، ای کسانی که ایمان آوردهاید! هنگامی که به نماز میایستید، صورت و دستها را تا آرنج بشویید! و سر و پاها را تا مفصل [= برآمدگی پشت پا] مسح کنید! و اگر جنب باشید، خود را بشویید (و غسل کنید)! و اگر بیمار یا مسافر باشید، یا یکی از شما از محل پستی آمده [= قضای حاجت کرده]، یا با آنان تماس گرفته (و آمیزش جنسی کردهاید)، و آب (برای غسل یا وضو) نیابید، با خاک پاکی تیمم کنید! و از آن، بر صورت [= پیشانی] و دستها بکشید! خداوند نمیخواهد مشکلی برای شما ایجاد کند؛ بلکه میخواهد شما را پاک سازد و نعمتش را بر شما تمام نماید؛ شاید شکر او را بجا آورید!فاغسلوا وجوهکم و ایدیکم الی المرافق ، صورتها و دستها را تا مرفق بشویید)[۱].
ب:(امْسَحُوا بِرُؤُسِکُمْ وَ أَرْجُلَکُمْ إِلَی الْکَعْبَیْنِ… ، مسح کنید به سر و پاهایتان تا برآمدگی پاها)
ولی در تیمم تنها یک عمل وجود دارد و آن مسح صورت و دستان است و دیگر نه مقدار دستها را گفته است و نه بحثی از پاها در میان آمده است که آیا مسح شوند یا شسته شوند. که اگر مسح شوند مشابه فقه شیعه و اگر شسته شوند مشابه فقه اهل سنت باشند، بالأخره این یک قیاس مع الفارق و بی ربط است. و اصلاً اساس مطلب که به خاطر شباهت (که فرضاً وجود داشته باشد در حالی که این جا وجود ندارد) حکمی را اثبات یا نفی کنیم باطل و غیر منطقی است.
——————————————————————————–
[۱]- سوره مائده آیه ۶
