نعناع

نعناع Peppermint
نام علمی Mentha Piperita گیاه شناسی .
اسم من نعنا است ، به من نعناع و نعنع هم می گویند. فارسی من سبزی هزارپا است ، زیرا ریشه من پاهای زیاد دارد و با سرعت در زمین جلو می رود و شاخه های نو از خود خارج می کند و  در شیراز به من ((رافویه )) می گویند. بیش از سه هزار نوع دارم و تاکنون نام هشتاد گیاه از خانواده ما در کتاب های داروسازی وارد شده و استفاده از آنها در درمان بیماریها تجویز شده است . پونه ها و سوسنبرها برادران تنی من هستند که انواع و اقسام زیاد دارند. ملایم ترین انواع ما نعنای بومی ایران است که در شمال و مرکز ایران می روید و آنرا در ردیف سبزی های خوردنی می فروشند، و نعنای اهوازی قسم دیگری از آن است . یک نوع بومی من نیز در جنوب ، مخصوصا بلوچستان بطور وحشی می روید، و با این که عطر زیادی دارد هنوز مورد توجه صنعتگران واقع نشده و از اسانس فراوان آن بهره برداری نشده است . قسمت مورد استفاده ما خانواده برگ و شاخه های گلدار ما است که از آنها عرق نعنا و اسانس نعنا می گیرند.
نعناع گیاهی است علفی و چند ساله که علاوه بر ساقه زیر زمینی که گیاه را در خاک مستقر می سازد دارای ساقه هوایی نیز هست . تز محل گره های ساقه که در تماس با زمین است ریشه های خارج شده که ساقه جدید را درست می کند بنابراین اگر شما فقط یک ساقه نعناع در باغچه خود بکارید بزودی تمام باغچه شما پر از نعناع می شود .
برگهای نعناع بیضی شکل ، نوک تیز و دندانه دار می باشند . گلهای آن بسته به نوع نعناع ممکن است قرمز ،ارغوانی یا سفید باشد . نعناع در مناطق معتدل و آفتاب گیر بخوبی رشد می کند .
نعناع از قدیم الایام بعنوان یگ گیاه معطر و اشتها آور و برای ناراحتی های دستگاه گوارش بکار رفته است بقراط پدر علم طب از نعناع در نوشته های خود یاد کرده است در قرون وسطی از نعناع در معالجه بیماریها و برای التیام زخم ها و درمان درد گزیدگی زنبور و سگ هار استفاده می شود
خواص داروئی:
نعناع از نظر طب قدیم ایران نسبتا گرم و خشک است و از نظر خواص دارویی از پونه قوی تر است . از نعناع اسانس ، روغن و تنتور تهیه می کنند که مصارف طبی مختلفی درد ۱)نعناع باد شکن است و گاز معده و روده را از بین می برد
2)نعناع تقویت کننده معده وبدن است
3)نعناع ضد تشنج و ضد سرفه است
4)یک فنجان چای گرم نعناع سینه را آرام می کند
5)نعناع مسکن ،آرام بخش و قاعده آور است
6)استفاده از نعناع درد شکم را برطرف می کند
7)نعناع درمان سرماخوردگی و آنفوانزا می باشد
8)نعناع ناراحتی های عصبی را برطرف می کند
9)برای تسکین درد دندان نعناع را دردهان گذاشته و بجوید
10)آشامیدن چای نعناع و یا عصارع نعناع خونریزی سینه را قطع می کند
11)کمپرس نعناع درد سینه و پهلو را از بین می برد
12)نعناع کرم های روده و معده را می کشد
13)برای از بین بردن سکسکه و دل بهم خوردگی و استفراغ نعناع را با انار ترش بخورید
14)نعناع ادرار را زیاد می کند
15)برای رفع قولنح و دردهای روده معده و هضم نشدن غذا چای نعناع بنوشید
16)برای از بین بردن گلو درد چای نعناع غرغره کنید
17)نعناع معرق است بنابراین تب را پائین می آورد
18)در هنگام سرماخوردگی بینی را با چای نعناع بشوئید
19)اگر بدن شما خارش درد مقدر ۲ گرم اسانس نعناع را در ۵۰ گرم وازلین ریخته ، خوب با هم مخلوط کرده و در محل خارش بمالید
اگر از بیماری رماتیسم و آرتروز رنج می برید از روغن نعناع استفاده کنید طرز استفاده از آن به این صورت است که ۲ قطره روغن نعناع را با یک قاشق سوپخوری روغن بادام مخلوط کرده و محل های دردناک را با آن ماساژ دهید .
20)برای رفع سردرد از کمپرس نعناع استفاده کنید بدین ترتیب که ۱۰قطره روغن نعناع را با یک لیوان آب سرد مخلوط کرده و در یک کاسه بریزید سپس یک پارچه که باندازه پیشانی باشد در آن فرو برده آب اضافی آنرا بگیرید و روی پیشانی و شقیقه ها بگذارید تا سردرد برطرف شود.
21)نعناع بهترین دوست کبد است . کبد را تمیز کرده وص فرا را رقیق می کند و کلسترول خون را پائین می آورد .برای این مورد چای نعناع را قبل از غذا بنوشید
22)نعناع با تمام خواصی که گفته شد اگر زیادمصرف شود سیستم گوارشی را تحریک می کند اگر شما دو تا سه فنجان چای نعناع در روز بنوشید بهتر است که بعد از دو هفته چند روزی آنرا قطع کرده و دوباره شروع کنید
 ضد تشنج ، محرک و نیروبخش هستم .
سکسکه و تنگ نفس را شفا می دهم .
اگر به دستوری که داده ایم عمل کنید، از سردرد راحت خواهید شد.
ترشحات معده را کم می کنم و عفونت ها را از بین میبرم .
هنگامی که سبزی فروش های دوره گرد آهنگ گل پونه ، نعنا پونه را می خوانند همه می دانند که نزدیک بهار شده و نوروز باستانی به زودی خواهد رسید. در بین سبزی ها، من یادآور طراوت بهار می باشم ، به همین جهت موقع را مغتنم شمرده و از طرف کلیه خوراکیها که خود را در زبان خوراکیها معرفی کرده و می کنند، این جشن بزرگ را به شما تبریک می گویمعرق و اسانس نعنا باد شکن ، ضد تشنج ، محرک و نیروبخش می باشد – ترشحات زیادی معده را کم می کند و مسکن درد و زخم معده و سوزش آن است . دم کرده من جهت تقویت معده و روده توصیه شده و در ایران معمولا برگهای مرا خشک کرده و برای خوشبو کردن ماست و دوغ به کار می برند و نیز آنرا سرخ کرده به نام نعنا داغ جهت خوشبو کردن آش ها و سوپ ها مصرف می کنند. برگ های ما پس از خشک شدن به صورت پودر در می آیند و به همین جهت است که قبل از خشک کردن ، بایستی آنها را شست و تمیز نمود. چه در غیر اینصورت پس از خشک شدن ، شستن آن مقدور نیست . خانواده ما به علت داشتن عطر و خواص بسیار، دارای اهمیت بوده – ضد عفونی کننده ، ضد سم و ضد حشرات می باشیم . در خوزستان با بسته های خرما چند شاخه نعنا همراه می کنند تا از کرم گذاشتن آنها جلوگیری کنند. در طب سنتی ایران زخمهایی که در اثر کثافات و چرک کرم می گذاشتند با جوشانده ی نعنا شسته و ضد عفونی می کردند. برای جلوگیری از شپش و سایر حشرات نیز از این گیاه استفاده می شد. جوشانده دم کرده برگ ما ضد کلسترول بوده و خون غلیظ را طبیعی می نماید و این خاصیت در نوع بومی ایران زیادتر است و روی این اصل به اشخاصی که خون غلیظ دارند، و چربی خونشان زیاد است توصیه می شود به جای چای از دم کرده نعنا خشک استفاده نمایند. مالیدن برگ ما مخصوصا با آرد جو مسکن سر درد می باشد، چکاندن آب ما با عسل در گوش ، درد آنرا ساکت می کند. جویدن ساقه و برگ ما، درد دندان را از بین می برد و چون مرا با پر سیاوشان بجوشانند و آنرا بنوشند، جهت درد قلب و خفقان و تقویت معده و قوه ماسکه (نگاهدارند غذا در معده ) و تقویت هاضمه و تسکین درد معده نافع است . نفخ معده و آروغ را تسکین می دهیم و خوردن چند شاخه ی ما با رب انار ترش ، مسکن سکسکه و مانع قی است . ثقل سرد و اسهال شدید که در اثر مسمومیت غذایی ایجاد شده باشد با خوردن ما برطرف می شود. برای تسکین سکسکه و تنگ نفس بهتر است مرا همراه با مستکی بجوند. ما ضد یرقان ، مقوی قوه باء می باشیم . چنانچه یکی دو شاخه ما را در شیر بمالید مانع بریدن و لخته شدن آن می شویم . خوردن ما همراه با سرکه و سایر ترشی ها مانع ضرر آن ها روی اعصاب است . برای تقویت اعصاب ، خوردن نان و پنیر و نعنا سودمند می باشد. دوغ و سکنجبین را همیشه با برگ و سرشاخه های ما معطر کنید تا نوشابه ای مفید و معطر داشته باشید. وقتی شیر در پستان جمع شد و منعقد گردید، بهترین راه درمان آن استفاده از ضماد ما همراه با آرد جو می باشد. ضماد ما جهت درمان بواسیر و ورم بیضه و درد آن نافع است حول ما قبل از جماع مانع باردار شدن است و این یکی از دستورهای مفیدی است که از هزار سال قبل در ایران جهت تنظیم خانواده و کنترل موالید مرسوم بوده است . زیاده روی در خوردن ما مولد باد بوده و تولید خارش در گلو می نماید.