پرسش. چرا برای خانمی که به دور از نامحرم نماز میخواند، رعایت حجاب الزامی است؟
پاسخ: در این مورد فلسفه پوشش ربطی به محرم بودن ندارد. اگر بخواهی از خدا نیز خود را بپوشانی، در همه حال باید چنین باشد. افزون بر اینکه لباس و پرده و حتی دیوار مانع دید خداوند نیست که دیدن خداوند به معنای علم داشتن اوست؛ خدایی که از رگ گردن به انسان نزدیکتر است. بحث محرمیت که بحثی فقهی است مربوط به بدن انسان است و در بُعد مادی مطرح میباشد و ربطی به این مقام ندارد که شخصی خود را در نماز میپوشاند تا به مقام قرب الهی برسد و فلسفه پوشش در نماز که ربطی به حضور فرد نامحرم یا عدم حضورش ندارد، امر دیگری است.
اساسا پوشیدن لباس نوعی کرامت است و نوعی تعظیم مقام انسانی؛ چراکه حیوانات لباس ندارند. این نکته در روایت آمده است که امام صادق علیه السلام فرمود:وأمَّا اللباسُ الظّاهِرُ فنِعْمهٌ مِنَ اللّهِ تَعالی تَسْتُرُ بِها عوراتُ بنی آدمَ وَهِیَ کرامَهٌ أکرَمَ اللّهُ بِها ذُرّیَّهَ آدَمَ لَمْ یُکْرِمْ بها غَیْرَهُمْ و هِیَ للمؤمنینَ آلهُ الاداءِ ما افْتَرَضَ اللّهُ عَلَیْهِمْ.(مصابح الشریعه، امام صادق علیه السلام ، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۰، ص ۳۰. )
اما لباس ظاهری نعمتی از سوی خداوند متعال است که با آن عورت فرزندان آدم را پوشاند و آن کرامتی است که خداوند به فرزندان آدم داده است و غیر انسان را به آن کرامت نبخشیده است و لباس ظاهری برای مؤمنان ابزاری است برای انجام اموری که خداوند بر آنها واجب کرده است.
آدم و حوا بعد از آنکه آن ترک اولی را انجام دادند، لباسهای بهشتی آنها فرو ریخت و با برگ درختان خود را پوشاندند. چنین درک و شعور و فهم وحیایی، کرامت مختص انسان است. براین اساس که لباس کرامت آدمی است، رعایت حجاب برای زن، کرامت و شخصیت دادن به زن است. نه اینکه برخلاف طبع بشری باشد.
مسلمان هنگامی که با خدا سخن میگوید باید با وقار و با حالتی که دلالت بر خشوع قلبی او دارد، حاضر شود. پوشش مناسب نشان خشوع قلبی نمازگزار است. این لباس هر چه تمیزتر و مرتبتر باشد وسیله قرب خواهد بود. نماز، میعادگاه و محل ملاقات انسان با خداوند است. هنگامی که بنده در مقابل خداوند میایستد، باید بهترین لباس را بپوشد. از اینرو مستحب است که لباس سفید، تمیز و معطر را برای نماز پوشید؛ چنان که در روایت است: امام حسن علیه السلام هنگامی که برای نماز میایستاد، بهترین لباسش را میپوشید. پس سؤال شد: ای پسر رسول خدا! چرا بهترین لباست را برای نماز میپوشی؟ فرمود: خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد؛ پس من خودم را برای پروردگارم زیبا میکنم. (وسائل الشیعه، ج ۴، ص ۴۵۵.)
نکته بعدی اینکه این پوشیدن خود تمرین حجاب است، وقتی زنی پنج بار در شبانهروز حجاب کامل کند و حتی در جایی که نامحرمی نیست چنین کند، حجاب کردن در غیر نماز و در برابر نامحرم برایش آسان میشود.
آنچه ذکر شد بخشی از حکمت پوشش زن هنگام نماز است. امّا آنچه فلسفه واقعی آن است روشن نیست. در بسیاری از احکام الهی چنین است که فلسفه آن در نقل و حدیث نیامده است و راهی برای کشف آن به وسیله عقل وجود ندارد؛ پس باید تعبّدا پذیرفت.
