یکی از بیماری های شایع و مشترک از طریق حیوان به انسان، هاری است. هاری در اثر ویروسی از خانواده رابروویریده ایجاد میشود که مغز را درگیر …..
یکی از بیماری های شایع و مشترک از طریق حیوان به انسان، هاری است. هاری در اثر ویروسی از خانواده رابروویریده ایجاد میشود که مغز را درگیر میسازد. انتقال بیماری به انسان در پی گاز گرفتن یا پس زدن توسط حیوان آلوده صورت میگیرد. سگها و گربه ها ممکن است مبتلا شوند،بسیاری از خفاش ها و روباه ها هم به این بیماری مبتلا میشوند اما جوندگان به ندرت هاری میگیرند. دوره نهفتگی از زمان مواجهه تا ظهور نشانه ها، معمولا سه تا هفت هفته است اما میتواند از ۱۰ روز تا دو سال متغیر باشد.
هنگامیکه انسان توسط سگ یا گربه مبتلا به هاری گزیده شود دچار علایم و نشانه هایی میشود که شناسایی آن در تشخیص این بیماری مهم است. علایم بیماری هاری در انسان و حیوانات مشابه است و مانند هر بیماری دیگر دارای مراحلی است که شامل دوره نهفتگی ( دوره کمون)، بروز علایم اولیه بیماری و بروز علایم پیشرفته بیماری است. مدت زمان مراحل فوق در انواع جانداران حساس به بیماری، متفاوت است. باید بدانید هر نوع حیوان گزیدگی را هارگزیدگی تلقی کرده و بلافاصله اقدامات درمان پیشگیری شامل شست و شوی زخم و واکسیناسیون را به کار برید چرا که تا زمان بروز علایم بیماری در حیوان، ممکن است دیگر فرصتی برای نجات انسان نباشد.
در طول دوره نهفتگی به شدت زخم، تعداد جراحات و محل آنها بستگی دارد. در واقع محل جراحات هر چه به عصب مرکزی ( مغز و نخاع) نزدیک تر باشد طول دوره نهفتگی کوتاه تر خواهد بود. به نحوی که گاز گرفتن صورت زودتر موجب بروز علایم بیماری میشود. این مرحله به طور معمول در انسان ۱۵ تا سه ماه به طول میانجامد، ولی از چند روز تا چند سال هم مشاهده شده است.
علایم بیماری شامل علایم غیر اختصاصی مانند تب،لرز،خستگی، سردرد، ضعف و درد عضلانی،بی اشتهایی، اشکال در بلع، حالت تهوع و استفراغ، سرگیجه، دردهای شکمی و اسهال،گلودرد،تنگی نفس،سرفه خشک، نگرانی و ترس،تحریک پذیری و عصبی بودن،و نیز علایم اختصاری بیماری هاری است.
علایم موضعی در محل گاز گرفتگی شامل سوزش، گز گز، و مور مور است. این علایم در مسیر عصب حسی عضو گاز گرفته شده نیز به علت تکثیر ویروس در ریشه خلفی عصب حسی بروز میکند.
هاری درمان نشده با درد و به دنبال آن مور مور شدن محل گاز گرفتگی تظاهر پیدا میکند و فرد گزیده شده شدیدا به تغییرات دما و جریانات هوا حساسیت نشان میدهد و هر بار که میخواهد چیزی بنوشد احساس خفگی میکند. بی قراری،انقباضات عضلانی،خشونت و رفتار تهاجمی، هیجان مفرط و آبریزش بیش از حد از دهان هم وجود دارند.
هاری تا چه حد خطر آفرین است؟
هاری تقریبا همیشه به مرگ فرد منتهی میشود و مرگ و میر، به دلیل نارسایی و فلج قلبی، تنفسی معمولا هفت تا ۲۵ روز پس از ظهور نشانه های بیماری روی میدهد. بنابراین، اگر سگ، گربه یا یک حیوان اهلی شما را گاز گرفت لازم است حیوان را گرفته و در جایی حبس کنید تا توسط دامپزشک مورد معاینه قرار گیرد. چنانچه یک حیوان وحشی شما را گاز بگیرد باید در صورت امکان حیوان را کشته و مغزش را برای هاری به آزمایشگاه ارسال کرد. راکون های وحشی، راسوها، خفاش ها، گرگها و روباه ها عموما مبتلا به هاریاند مگر آنکه خلافش ثابت شود بنابراین از تماس با این حیوانات وحشی خودداری کنید.
اگر جایی زندگی میکنید که خفاش در آن منطقه زیاد است و آنجا خوابیدید و بعد از بیدار شدن متوجه شدید که خفاشی در اتاق شما یا فرزندتان وجود دارد، خفاش را بکشید و لاشه آن را برای آزمایش بفرستید. در غیر این صورت فرض را بر این قرار دهید که خفاش مبتلا به بیماری هاری بوده و با شما یا کودک تان تماس دارد بنابراین به پزشک مراجعه کنید تا همه اقدامات درمانی برایتان صورت گیرد.
درمان شامل تجویز آنتی بادی است که نیمی از آن مستقیما به داخل زخم و نیمیدیگر به عضله مجاور تزریق میشود. ممکن است پزشک شما را تحت یک دوره واکسیناسیون پنج مرحله ای هم قرار دهد. دوز اول بههمراه آنتی بادی تزریق میشود و دوز های بعدی ۳، ۷، ۱۴ و ۲۸ روز پس از دوز اول تزریق میشود.
طرز برخورد با هاری
1. زدودن و خارج کردن ویروس هاری از محل زخم، مهم ترین اقدام برای درمان پیشگیری از ابتلا به هاری است. میتوان ادعا کرد که درصد بالایی از پیشگیری به رعایت کامل همین نکته مربوط است. باید بلافاصله و به طور فوری لابه لای زخم را با آب تمیز و صابون، حداقل به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه و به طور عمقی شست و شو داد. سپس باید کف صابون را از لابه لای زخم با استفاده از شلنگ آب یا پیستوله آب پاش و جریان آب روان خارج کرد. چرا که باقی ماندن صابون اثر بعضی مواد ضد عفونی کننده مورد استفاده پس از شستشو را خنثی میکند.
2. ضد عفونی کردن زخم با محلول بتادین یا الکل اتیلیک ۴۰ تا ۷۰ درصد و یا سایر مواد ویروس کش.
3. خودداری از بخیه زدن فرد حیوان گزیده شده زیرا ویروس هاری بسیار حساس بوده و در مقابل نور و اکسیژن هوا،قدرت بیماری زایی خود را از دست میدهد.
4. تزریق واکسن ضد هاری. واکسن ضد هاری لازم است در سه یا پنج نوبت تزریق شود. در صورتی که حیوان مهاجم فقط سگ یا گربه تحت نظر بوده و حیوان مهاجم پس از گزش، سالم (بدون علامتی از بیماری) باشد، میتوان واکسیناسیون را در سه نوبت تزریق کرد.
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
اختصاصی سیمرغ www.seemorgh.com/health
