۱ سؤال: آیا مى شود که انسان بعد از تحقیق مرجع تقلید خود را عوض کند زیرا او زمانى که مکلف شده ممکن است تحقیق کاملى نکرده باشد؟
پاسخ: باید براى تشخیص مرجع تقلید اعلم به اهل خبره مراجعه نمائید وعدول از تقلید اعلم به غیر اعلم جائز نیست.
۲سؤال: آیا شنیدن مساله از طریق تلفنى که منسوب به مرجع تقلید است براى مکلف حجیت دارد؟ و آیا مى تواند آن مساله اى را که شنیده براى مردم به عنوان حکم شرعى و نظر مجتهد بیان کند؟
پاسخ: اگر اطمینان به درستى آن پیدا نماید مى تواند براى مردم بیان کند.
۳ سؤال: عدول از مجتهد مساوى به مساوى چه حکمى دارد؟
پاسخ: چنانچه هردو مساوى باشند ویکى از دیگرى اَورع در مقام فتوا نباشد مى تواند عملش را با فتواى هر کدام تطبیق دهد مگر در مساله اى که درخصوص علم اجمالى به تکلیف دارد مثل مواردقصر و تمام که احتیاط واجب در این صورت این است که به هر دو فتوا عمل کند.
۴ سؤال: کسى از بنده سوال کرد که مى توان مرجع خود را تغییر داد جواب چیست ؟
پاسخ: نمى توان تغییر داد مگر اینکه بقاء بر تقلید مرجع سابق جایز نباشد مثل اینکه مجتهدى از او اعلم باشد.
۵ سؤال: آیا مى توان در مسایل شرعى به آسانترین فتوا عمل کرد، یعنى درست بر خلاف احتیاط ؟
پاسخ: خیر.
۶ سؤال: آیا در یک مورد خاص مى توان از یک مرجع تقلید ، غیر از مرجع تقلید خود تقلید کرد
؟پاسخ: خیر.
۷سؤال: آیا من که قبلاً از مرجعى تقلید مى کردم و بعد رحلت آن مرجع در باب نماز و روزه از مرجعى دیگر تقلید کردم، حال در مورد هدیه که مرجع اول مى گفتند هدیه خمس ندارد چکار باید بکنم؟ آیا بر طبق نظر مرجع اول مىتوانم باقى بمانم؟
پاسخ: بستگى به تقلید فعلى شما دارد.
۸ سؤال: دخترى در سن ۹ سالگى بدون تحقیق از مرجع پدر و مادرش تقلید مى کرده است بعد از مدتى احساس مى کند که مرجع دیگرى اعلم هستند آیا مى تواند به ایشان برگردد ؟
پاسخ: اگر از گفته پدر و مادر به اعلمیت مرجع خود وثوق پیدا کرده بود با فرض اینکه آنها از اهل خبره تحقیق کرده اند و به اعلمیت آن مرجع رسیده اند جایز نیست از تقلید خود عدول کنید تا اعلمیت مرجع دیگر ثابت شود و اگر این طور نبود لازم است از اعلم تفحص کنید و آن مرجع را تقلید کنید .
۹ سؤال: چنانچه فردى مقلد مرحوم آیت الله خوئى بوده سپس مقلد حضرتعالى گردیده و در بقا به میت باقى مانده بر اساس فتواى آن مرحوم چنانچه در نیمکره رویت هلال ماه در شهرى مشخص شود مثلا در عربستان هلال رویت شود براى مومنین مقلد ایشان در شهر شیراز کفایت مى کند اما در شهر شیراز از عموم مردم بر اساس فتواى بقیه مجتهدین روزه بوده تقاضا مى شود مشخص فرمائید اگر فردى در روز پنج شنبه با تشخیص پیش گفت عید گرفته چه حکمى دارد ؟
پاسخ: بنابر فتواى مرحوم آیت الله خوئى اگر هلال ماه در عربستان رویت شود براى شیراز کافى است و چنانچه رویت ماه در عربستان براى شما ثابت است قضاى آن روز لازم نیست .
۱۰ سؤال: اینجانب مقلد مرجعى بوده ام و از ایشان تقلید مى کردم ولى بعد از فوت آن مرجع اکنون هیچ مرجعى براى خود انتخاب ننموده ام؟
پاسخ: از اهل خبره بپرسید و از اعلم تقلید کنید که معذّر روز قیامت عملى که مستند باشد به فتواى اعلم سپس نظر ایشان نسبت به بقاء در تقلید و حکم اعلم گذشته خود جویا شوید .
۱۱ سؤال: آیا مى شود مقلد مرجعى باشیم ولى در یک مسئله از مرجع دیگرى تقلید کنیم ؟
پاسخ: تقلید یعنى عمل به قول اعلم است و با فرض اعلمیت دیگر راى غیر اعلم معذر نخواهد شد البته اگر با شهادت اهل خبره ثابت شود که دیگرى در یک یا دو باب از ابواب فقه اعلم است لازم است در آن مورد از دیگرى تقلید کند زیرا که تقلید اعلم واجب است .
۱۲ سؤال: اگر بعد از انتخاب مرجع تصمیم به تغییر مرجع اعلم تر یا مساوى دیگرى گرفته شود چه حکمى دارد ؟ آیا جایز است ؟
پاسخ: اگر اعلم باشد عدول واجب است و اگر مساوى باشند حتى در ورع مکلف مخیر است عمل خود را طبق فتواى یکى از آنها انجام دهد .
۱۳ سؤال: با تحقیقاتى که انجام داده ام ولى هنوز نتوانسته ام مرجع اعلم را تشخیص دهم لطفا مرا راهنمائى بفرمائید ؟
پاسخ: مى توانید در مسائل اختلافى بین فتاواى مراجعى که یقینا اعلم یکى از آنها است احتیاط کنید و با فرض عدم امکان تشخیص اعلم میتوانید از یکى از آنها تقلید کنید البته در مواردى که در خصوص مسئله علم اجمالى به تکلیف است مثل قصر و تمام در سفرهائى که وظیفه تان را نمى دانید ، احتیاط واجب جمع است .
۱۴سؤال: آیا مقلدین در مورد تعیین روز عید فطر باید به مراجع خود رجوع کنند یا همانروزى که در کشور عید فطر اعلام مى شود باید مدنظر همه باشد ؟
پاسخ: این امر تقلیدى نیست و شخص باید اطمینان پیدا بکند .
۱۵سؤال: آیا می توان مرجع را بعد از سن تکلیف عوض کرد؟ اگر امکان دارد در چه صورت؟
پاسخ: چنانچه حجت شرعى دارید که مرجع شما اعلم از دیگران است نمیتوان از تقلید او عدول کرد و به هر حال فرقى بین تقلید قبل از تکلیف و بعد از آن نیست.
۱۶ سؤال: اگر طبق نظر اهل خبره بر تقلید از یکى از مراجع فوت شده باقى بمانیم در مسائلى که در رساله وجود ندارد از چه کسى استفتاء کنیم ؟
پاسخ: در مسائلى که مرجع اعلم میت فتوا ندارد یا فتواى وى معلوم نیست به مرجع زنده اى که اعلم احیا است رجوع می شود.
۱۷ سؤال: مرجع تقلید را چگونه انتخاب کنم؟ آیا حتماً باید مرجع خاصى داشت یا چند تایى هم می شود؟
پاسخ: معذر روز قیامت تنها فتواى اعلم است و اعلم را مى توان با شهادت اهل خبره شناخت.
۱۸ سؤال: هر فرد در چه سنى می تواند دین خود را تعیین کند و آیا در این کار مختار است یا نه؟
پاسخ: براى بچه مسلمان که در سن تمییز اسلام را اظهار داشته است راهى جز عمل کردن به دستورات اسلام نیست، و انکار آن عین گمراهى و ضلالت و موجب زیان است. و احکام مرتد که من جمله قتل است بر او بار می شود.
۱۹ سؤال: شخصی که مسئله ای برایش پیش می آید و در توضیح المسائل هم چیزی در آن مورد ذکر نشده باشد آیا بر او واجب است که استفتاء کند ؟
پاسخ: لازم است فتوای مرجع خود را در مسأله بپرسد و اگر راه رسیدن نباشد می تواند به فتوای مرجع دیگری که اعلم است عمل کند.
۲۰ سؤال: آیا در موارد احتیاط واجب و یا مستحب مى توانیم به مرجع دیگرى مراجعه نمود ؟
پاسخ: در موارد احتیاط واجب مى توان به مرجع دیگر مراجعه کرد با رعایت اعلم فالاعلم و در موارد احتیاط مستحب نیازى به رجوع نیست .
۲۱سؤال: آیا عمل به احتیاط کار ساده اى است و براى ما قابل توصیه است ؟
پاسخ: عمل به احتیاط کار مشکلى است و اگر تشخیص اعلم براى شما میسر نیست از یکى از کسانى که احتمال مى دهید اعلم یا مساوى باشند تقلید کنید .
۲۲ سؤال: آیا مى توانم مرجع تقلیدم را تغییر دهم ؟
پاسخ: اگر مرجع شما اعلم از دیگران است نمى توانید آنرا تغییر دهید و اگر دیگرى اعلم است لازم که از او تقلید کنید و ملاک در هر دو شهادت اهل خبره در مسأله اعلمیت است .
۲۳ سؤال: در یک کاروان که به قصد زیارت بیت الله الحرام مى رود یک روحانى هست که مسائل شرعى را بیان مى کند، اگر در کاروان مقلدین هر یکى از مراجع تقلید باشد وظیفه روحانى کاروان چیست؟ او که نمى تواند رساله توضیح المسائل همه مراجع تقلید را همراه خود به حج ببرد، حکم مقلدین چه مى شود؟
پاسخ: اگر فتواى مرجع شخص را نمى داند نباید به او مسأله را طبق فتواى دیگران بگوید بلکه او را به کسى که مسأله را مى داند راهنمایى کند.
۲۴ سؤال: آیا در مسأله ای که معظم له حکم احتیاط واجب داده اند می توان از آیت الله خوئی تقلید نمود؟
پاسخ: در احتیاط واجب نمی توان به مرجع میت رجوع کرد وفقط می توان به مرجع حی رجوع کرد.
۲۵ سؤال: اگر احتمال دهیم که فتوى عوض شده آیا باید به احتمال عمل کنیم یا به رساله؟پاسخ: باید به رساله عمل کرد.
۲۶ سؤال: اینجانب مقلد شما هستم. آیا همسرم باید به تبعیت از من از مقلدى که من از او تقلید مى نمایم تقلید نماید؟
پاسخ: تبعیت از شوهر در مرجع تقلید لازم نیست.
۲۷ سؤال: نظر معظم له در مورد بقا بر میت چیست ؟ (تقلید کردن)
پاسخ: اگر میت اعلم باشد باید بر تقلید اوباقی باشد واگر حی أعلم باشد باید به اوعدول کند .
