پلی از زندان به قصر (۲)

همه چیز درباره‌ی مرگ و آخرت
 روایات
یاد مرگ
پرسش‌های قیامت
رستگاری در آخرت
مرگ، پلی از زندان به قصر
عجیب‌ترین کتاب!
آدمهای جور وا جور؛ مرگهای متفاوت
سختی‌های مرگ
مردی مشتاق مرگ
فرق امروز و فردا روز
فصلی به سان آخرت
 یاد مرگ
عن ابی عبیده الحذاء قال: قلت لابی جعفر علیه‌السلام: حدثنی بما انتفع به فقال یا ابا عبیده اکثر ذکر الموت فانه لم یکثر انسان ذکر الموت الا زهد فی الدنیا؛ (۱)
ابی عُبیده می‌گوید به امام باقر علیه‌السلام عرض کردم: کلامی بفرمایید تا سودمند گردم. فرمودند: ای ابو عبیده بسیار زیاد یاد مرگ کن؛ زیرا هیچ انسانی بسیار یاد مرگ نمی‌کند جز اینکه در دنیا پارسا می‌شود.
 
پرسش‌های قیامت:
قال رسول‌الله صلی الله علیه و اله و سلم لا تزول قدم عبد یوم القیامه حتی یسال عن اربع: ۱- عن عمره فیما افناه، ۲- و عن شبابه فیما ابلاه، ۳- و عن ماله من این اکتسبه و فیما انفقه، ۴- و عن حُبّنا اهل‌البیت؛ (۲)
روز قیامت هیچ کس قدم از قدم بر نمی‌دارد مگر این که از چهار چیز سوال شود:
۱- از عمرش که چگونه گذراند.
۲- از جوانیش که در چه راهی سپری کرد.
۳- از ثروتش که از کجا به دست آورد، و در چه راهی مصرف کرد،
۴- و از دوستی ما اهل بیت.
 
رستگاری در آخرت:
عن الصادق علیه‌السلام اعمل الیوم فی الدنیا بما ترجو به الفوز فی الاخره؛ (۳)
امروز در دنیا کاری کن که به وسیله آن امید رستگاری در آخرت داری.
 
مرگ، پلی از زندان به قصر، از آنچه امام حسین در شب عاشورا فرمودند
فقال لهم الحسین علیه‌السلام صبرا بنی الکرام فما الموت الا قنطره یعبربکم عن البوس و الضراء الی الجنان الواسطه و النعیم الدائمه فایکم یکره ان ینتقل من سجن الی قصر و ما هو لا عدائکم الا کمن ینتقل من قصر الی سجن و عذاب؛ (۴)
ای فرزندانِ کرم و بزرگواری! استقامت کنید. بدانید که مرگ تنها پلی است که شما را از ناراحتی و رنج‌ها به باغ‌های وسیع بهشت و نعمت‌های جاویدان منتقل می‌کند. کدامیک از شما از انتقال یافتن از زندان به قصر ناراحتید؟
 
عجیب‌ترین کتاب! نامه عمل
[تفسیر العیاشی] عن خالد بن تجیح عن ابی عبدالله علیه‌السلام قال اذا کان یوم القیامه دفع الی الانسان کتابه ثم قیل له اقرا قلت فیعرف ما فیه فقال ان الله یذکره فما من لحظه و لا کلمه و لا نقل قدم و لا شیء فعله الا ذکره کانه فعله تلک الساعه فلذلک قالوا یا ویلتنا ما لهذا الکتاب لا یغادر صغیره و لا کبیره الا احصاها؛ (۵)
امام صادق علیه‌السلام فرمودند: هنگامی که قیامت بر پا می‌شود، نامه عمل انسان را به دست او می‌دهند، سپس به او گفته می‌شود بخوان! راوی می‌گوید: آیا آنچه در آن هست، می‌شناسد؟ حضرت فرمودند: خداوند به او یاد آوری می‌کند به طوری که هیچ لحظه و سخن گفتن و قدم برداشتن و چیز دیگری که عمل کرده نیست، مگر اینکه خداوند همه را به یاد او می‌آورد به گونه‌ای که گویا در همان ساعت انجام داده است و لذا می‌گویند؛ ای وای بر ما! این چه کتابی است که هیچ‌ کار کوچک و بزرگی نیست مگر اینکه آن را شمارش کرده و ثبت نموده است.
 
آدمهای جور وا جور؛ مرگهای متفاوت:
عن السجاد علیه‌السلام و قال محمد بن علی علیه‌السلام قیل لعلی بن الحسین علیه‌السلام ما الموت قال للمومن کنزع ثیاب و سخه قطه و فک قیود و اغلال ثقیله و الاستبدال با فخر الثیاب و اطیب‌ها روائح و اوطا المراکب و آنس المنازل و للکافر کخلع ثیاب فاخره و النقل عن منازل انیسه و الاستبدال باوسخ الثیاب و اخشنها و اوحش المنازل و اعظم العذاب(۶)
مرگ برای افراد با ایمان همچون بیرون آوردن لباس کثیف و شپش‌دار و آزاد شدن از قید و بندهای سنگین و سپس پوشیدن بهترین لباس‌های خوشبو و ارزشمند است. همین مرگ برای افراد کافر مانند کندن لباس‌های فاخر و خروج از منزل‌های دلنشین و تبدیل به لباس‌های آلوده و خشن و حرکت به منزل‌های وحشتناک است.
 
سختی‌های مرگ:
عن علی علیه‌السلام ان للموت لغمرات هی افظع من ان تستغرق بصفه او تعتدل علی عقول اهل الدنیا؛(۷)
مرگ همراه سختی‌های شدیدتر از آنچه در وصف بگنجید و یا با ترازوی عقلِ مردم سنجیده شود، می‌باشد.
 
مردی مشتاق مرگ:
و الله لابن ابی طالب انس بالموت من الطفل بثدی امه؛ (۸)
به خدا قسم! انس علی به مرگ از انس طفل شیرخواره به پستان مادرش بیشتر است.
 
فرق امروز و فردا روز:
علی علیه‌السلام فان الیوم عمل و لا حساب و ان غدا حساب و لا عمل؛ (۹)
امروز (یعنی روزگار دنیا) روز عمل است نه حساب و فردا (یعنی قیامت) روز حساب است نه عمل.
 
فصلی به سان آخرت:
عن النبی صلی الله علیه واله وسلم اذا رایتم الربیع فاکثروا ذکر النشور؛ (۱۰)
هر گاه فصل بهار را مشاهده می‌کنید، زیاد به یاد زنده شدن خودتان باشید.
۱- الکافی، ج ۲، ص ۱۳۱.
۲- الخصال، ج ۱، ص ۲۵۳.
۳- تحف العقول، ص ۳۰۶.
۴- بحارالانوار، ج ۶، ص ۱۵۴.
۵- بحارالانوار، ج ۷، ص ۳۱۵.
۶- معانی الاخبار، ص ۲۸۹.
۷- غررالحکم، ص ۱۶۱.
۸- نهج‌البلاغه، ص ۵۲.
۹- الکافی، ج ۸، ص ۵۸.
۱۰- مرحوم مطهری رحمه‌الله، زندگی جاوید، ص ۴۵.
ر.ک: گنجینه‌ی معرفت، محمد رحمتی