برخی مواد غذایی دارای تاریخ انقضا هستند و برخی دیگر به‌مرورزمان کیفیت اولیه خود را از دست می‌دهند؛ اغلب افراد در چنین شرایطی ماده غذایی را غیرقابل استفاده دانسته و آن را دور می‌ریزند. چنانچه هرساله تقریباً یک‌سوم کل مواد غذایی تولیدشده برای مصرف انسان در جهان هدر می‌رود. این معادل تقریباً ۱.۳ میلیارد تن مواد غذایی است که دور ریخته می‌شود اما با دانستن اصول صحیح نگهداری از مواد غذایی می‌توانید از بی‌کیفیت شدن و یا حتی گذشتن تاریخ انقضا جلوگیری کرده و آنها را برای مدت طولانی تازه و سالم نگهداری کنید. ما در این مطلب به معرفی روش‌های نگهداری برخی از مواد غذایی برای مدت طولانی می‌پردازیم:
۱-سیب‌زمینی
دمای سرد، نشاسته سیب‌زمینی را به شکر تبدیل می‌کند که این باعث تغییر در طعم و کیفیت پخت‌وپز می‌شود. بنابراین سیب‌زمینی را هرگز در یخچال نگهداری نکنید. برای ماندگاری بیشتر سیب‌زمینی بسیار مهم است که آنها را در فضایی تاریک (داخل روزنامه یا کاغذ)، خشک و خنک (دمای ۷ درجه سانتی‌گراد) نگهداری کنید. (بیشتر یخچال‌ها از ۱.۶ درجه سانتی‌گراد تا ۳.۳ درجه سانتی‌گراد تنظیم می‌شوند که برای نگهداری سیب‌زمینی مناسب نیست). دقت کنید قرار دادن سیب‌زمینی در برابر نور خورشید باعث تجمع کلروفیل شده و سیب‌زمینی را سبز و گاهی تلخ می‌کند.
۲- پیاز
پیاز را هرگز در کنار سیب‌زمینی نگهداری نکنید زیرا پیاز از خودش گاز اتیلن و رطوبت ساطع می‌کند که می‌تواند باعث خراب شدن و پوسیدگی سیب‌زمینی‌ها شود. پیاز را باید در یک فضای خشک یا دارای تهویه مناسب مانند آشپزخانه، در کاغذ، جعبه مقوایی و یا یک سبد نگهداری کنید. یخچال جای مناسبی برای نگهداری پیاز نیست زیرا دمای سرد به‌سرعت بافت آنها را نرم می‌کند.
۳-خیار
خیار یکی از میوه‌های پرطرفداری است که اغلب در یخچال نگهداری می‌شود اما این کار کاملاً اشتباه است. خیار برای ماندگاری بیشتر باید در دمای اتاق نگهداری شود نه در یخچال. خیارها به دمای زیر ۱۰ درجه سانتی‌گراد حساس هستند؛ بنابراین نگهداری خیار در یخچال باعث کپک، سرمازدگی، پلاسیده شدن و آب انداختن آن می‌شود. بهترین دما برای نگهداری خیار بین ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد یعنی همان فضای اتاق و آشپزخانه است اما اگر به نگهداری خیار در یخچال اصرار دارید به نکات زیر توجه کنید:
-مقدار خیار موردنیازتان را برای سه روز خریداری کنید و در اسرع وقت بخورید.
-خیار را در قسمت قفسه‌های وسطی یخچال-جایی که دما بیشتر است- نگه‌دارید و از گذاشتن خیار در قفسه‌های زیرین که معمولاً سردترین قسمت یخچال است، خودداری کنید.
-خیارها به گاز اتیلن (گاز طبیعی که باعث رسیدن بعضی میوه‌ها می‌شود) بسیار حساس هستند؛ بنابراین، خیار را جدا از میوه‌هایی مثل موز، گوجه‌فرنگی و خربزه که گاز اتیلن زیادی تولید می‌کنند، نگه‌دارید.
-خیار را داخل پارچه‌ای بپیچید تا مقدار رطوبت دریافتی از یخچال کاهش یابد و درنهایت خیار دیرتر پوسیده شود.
۴-فلفل دلمه‌ای
این سبزی سرشار از آنتی‌اکسیدان و ویتامین c را همیشه می‌توانید در خانه‌تان داشته باشید و داخل و یا کنارغذاها استفاده کنید. برای ماندگاری بیشتر فلفل دلمه‌ای کافی است روش‌های زیر را انجام دهید:۱-روش نگهداری در یخچال-فلفل‌ها را بدون شستشو در یخچال نگهداری کنید و یا در صورت شستشو، آنها را کامل با دستمال خشک‌کنید زیرا هرگونه رطوبت باعث پوسیدگی سریع‌تر آن در یخچال می‌شود.
-فلفل‌ها را داخل کیسه‌های توری گذاشته و در یخچال نگهداری کنید. اگر کیسه توری ندارید، فلفل‌ها را داخل کیسه پلاستیکی گذاشته و چند سوراخ بزنید تا هوا به آنها برسد زیرا فلفل‌ها برای تازه ماندن به جریان هوا نیاز دارند.
-فلفل‌ها را در کشوی میوه‌ها نگه ندارید. میوه‌های به دلیل تولید گاز اتیلن باعث پوسیدگی سریع سبزیجات می‌شوند.۲- روش نگهداری در فریزرفلفل دلمه‌ای را بشویید و آن را کاملاً خشک کرده و سپس خردکنید. درنهایت فلفل دلمه‌ای‌های خردشده را در کیسه پلاستیکی بریزید و داخل فریزر نگهداری کنید. این روش برای ماندگاری طولانی‌مدت فلفل دلمه‌ای مناسب‌تر از روش قبل است.
۵-تخم‌مرغ
تخم‌مرغ یکی از مواد غذایی است که به دلیل داشتن تاریخ انقضا سریع باید استفاده شوند اما اگر دیدید تاریخ انقضای تخم‌مرغ‌ها نزدیک است، برای جلوگیری از فاسدشدن می‌توانید آنها را به روش‌های زیر فریز کنید:- تخم‌مرغ کامل: تخم‌مرغ‌ها را بشکنید و با یکدیگر خوب مخلوط‌کنید. سپس در ظرف محکمی بریزید و داخل فریزر قرار دهید. در این صورت مخلوط زرده و سفیده تا یک سال در فریزر قابل نگهداری است.-سفیده تخم‌مرغ: اگر تنها به سفیده تخم‌مرغ برای درست کردن کیک نیاز دارید، زرده آن را دور نریزید؛ سفیده تخم‌مرغ را کامل از زرده جدا کنید وآنها را در ظرف درب دار قرار داده و داخل فریزر بگذارید.-زرده تخم‌مرغ: اگر تنها به زرده تخم‌مرغ نیاز دارید و سفیده آن بلااستفاده می‌ماند، آن را دور نریزید؛ زرده و سفیده را کامل جدا کنید. به ازای هر ۴ زرده تخم‌مرغ یک قاشق چای‌خوری نمک یا پودر قند بزنید زیرا زرده تخم‌مرغ در اثر انجماد، آن‌قدر ژلاتینی می‌شود که دیگر نمی‌توان از آن استفاده کرد اما نمک و یا پودر قند کمک می‌کند تا زرده حالت ژلاتینی نگیرد.-تخم‌مرغ آب پز: امکان نگهداری کامل تخم‌مرغ آب‌پز در فریزر وجود ندارد زیرا سفیده تخم‌مرغ پخته در فریزر یخ نمی‌زند و تنها سفت و لاستیکی مانند می‌شود؛ بنابراین تنها نگهداری زرده تخم‌مرغ آب‌پز در فریزر (تا ۳ ماه) امکان‌پذیر است.
۶-شیر
شیر یکی از مواد غذایی دارای تاریخ انقضا است که از حساسیت بالایی برخوردار است اما با روش انجماد می‌توانید به ماندگاری بیشتر آن کمک کنید. شیر منجمد را تا ۶ ماه می‌توانید در فریزر نگهداری کنید اما بهتر است ظرف یک ماه پس از انجماد از آن استفاده کنید. برای کاهش خطر رشد باکتری‌ها، اجازه دهید شیر در یخچال یخ‌زدایی شود. اگر نیاز دارید تا شیر سریع‌تر ذوب شود می‌توانید آن را در آب سرد قرار دهید و یا اگر قصد پخت‌وپز با شیر منجمد رادارید، می‌توانید آن را به‌صورت منجمد مستقیماً در قابلمه بگذارید. (هرگز شیر منجمد را در آب گرم و یا در هوای اتاق یخ زادیی نکنید زیرا با این کار احتمال تکثیر باکتری‌های مضر در شیر را افزایش می‌دهید.)نکته: اگر شیر را به‌درستی فریزر کنید نوشیدن آن بی‌خطر است اما بعد از انجماد، شیر را با مخلوط‌کن صاف کنید تا دانه‌دانه‌های آن از بین برود و چربی‌ها از یکدیگر جدا شوند.
۷-آجیل و خشکبار
آجیل‌ها و خشکبارها به دلیل ماندگاری بالایی که دارند، می‌توانند مدت‌زمان زیادی سالم و تازه باقی بمانند اما نگهداری آنها در شرایط نامناسب می‌تواند باعث شود تا بوی بد یا بوی نا بگیرند؛ بنابراین بهتر است آجیل و خشکبار را در معرض نور و گرما قرار ندهید. این مواد خوراکی برای آنکه تا مدت‌ها تازه باقی بمانند نیاز به یک مکان تاریک و خنک دارند. بهترین روش این است که آنها را در ظرف دربسته و یا شیشه درب‌دار گذاشته و سپس داخل یخچال و یا فریزر بگذارید. با این روش آجیل و خشکبار درست مثل روز اولش تا ۱۲ ماه تازه باقی خواهد ماند.نکته: آجیل و خشکبار را داخل کیسه‌های پلاستیکی نگذارید زیرا می‌توانند طعم غذاهای دیگر را جذب کنند.
۸-عسل
عسل ماندگاری تقریباً نامحدودی دارد و یکی از ساده‌ترین چیزهایی که است که می‌توانید آن را برای سالیان سال نگهداری کنید. کافی است آن را در مکانی خنک، دور از تابش مستقیم آفتاب و در ظرف درب‌دار محکم نگه‌داشته و به نکات زیر دقت کنید:
-از ریختن عسل داخل ظرف فلزی خودداری کنید زیرا می‌تواند باعث اکسیدِ شدن عسل شود که این امر عسل را بدطعم کرده و برای سلامتی ما مضر است.
-عسل را در یخچال نگذارید زیرا دمای سرد باعث منجمد شدن عسل می‌شود.
-هرگز عسل را در معرض حرارت و رطوبت قرار ندهید. (حتماً آن را از اجاق‌گاز، هرگونه وسایل تولیدکننده گرما و نور خورشید دورنگه دارید.)
-هنگام استفاده از عسل از یک قاشق خشک استفاده کنید زیرا حتی یک قطره آب می‌تواند باعث تخمیر آن شود.
