پرسش. اگر فرزندان بعد از وفات پدر یا مادر مرتکب گناهی شوند، آیا برای آنها گناهی نوشته میشود؟
پاسخ: اگر متوفا در تربیت فرزندانش کوتاهی نکرده باشد و آنچه بر عهده او بوده را به درستی انجام داده باشد، بعد از وفاتش اگر ناصالح گردند یا گناهی را مرتکب شوند، مقصر نیست؛ چنانکه اگر در حیاتش چنین میشد، بر او تکلیفی نبود.
امّا اگر به تکلیف خود عمل نکرده است یا عملی از روی جهالت انجام داد که اثرش را بعد از مدتها در رفتار فرزندش مشاهده میکند، مسئول است ومؤاخذه خواهد شد؛ اگرچه آن رفتار بعد از فوت پدر و مادر از فرزندش سر زند.
نکته قابل توجه در این مقام آن است که گاهی تا زمان زنده بودن پدر و مادر، فرزندشان صالح است ولی بعد از فوتشان و در اثر ارتباط با رفیق بد و رفت و آمد با انسان های فاسد، ممکن است موجب شود که آبروی پدر و مادر برود. در این صورت احتمال اینکه فرزند عاق والدین شود، وجود دارد. از امام باقر علیه السلام روایت شده است:
بنده ای در حال حیات پدر و مادرش به آنها نیکوکار است، چون مردند آنها را فراموش کرده، بدهی آنها را نپرداخت و طلب رحمت برای آنها نکرد پس خدای متعال برای او «عاق والدین» ثبت خواهد کرد و بنده دیگری در حال حیات آنها عاق والدین است. چون مردند قرض آنها را ادا کرده، و به دعا و استغفار آنها را یاد میکند پس خدای تعالی او را به «نیکی کننده به والدین» ثبت خواهد کرد. ( الکافی، ج۲، ص ۱۶۳.)
