در کشورهای مختلف استفاده از گیاه سنا برای درمان مشکلات گوارشی، بیماری‌های پوستی و بیماری‌های تنفسی قدمت چندین ساله دارد. طرفداران سنا اعتقاد دارند که این گیاه تأثیر بسزایی در روان کنندگی دارد که دفع سموم را از بدن تسریع می‌کند. با دلگرم همراه باشید تا در رابطه با سنا بیشتر بدانید…
۲۱ خاصیت شگفت انگیز سنا برای سلامتی
فواید مصرف سنا برای بدن
سنا اساساً یک گیاه گل‌دار از تیره باقلا‌سانان است. سنا گل‌های زرد، سفید و صورتی دارد. این گیاه بوته‌ای ریشه در شمال افریقا، خاورمیانه و برخی از مناطق آسیا دارد. در آسیا، برگ سنا را بیشتر می‌توانید در مناطق معتدل هند و چین پیدا کنید. برگ سنا به علت داشتن ترکیباتی به نام آنتراکینونها، یک ملین قدرتمند محسوب می‌شود. مشتقات آنتراکینون گلیکوزیدها به عنوان گلیوکوزیدهای سنا یا سنوسایدها شناخته می‌شوند که به دلیل گونه سنا این نام را گرفته‌اند. اشکال مختلف این گلیکوزیدها به نام‌های A، B، C و D شناخته می‌شود.
تقریباً تمام بخش‌های این گیاه ارزش دارویی دارد و هزاران سال در طب گیاهی در هند استفاده‌شده‌اند. برگ‌های آن در طب سنتی چینی به‌عنوان ملین گیاهی مورداستفاده قرار می‌گیرد اما برای استفاده منظم نامناسب هستند. برگ سنا در عطاری‌ها و فروشگاه‌های مواد غذایی به‌صورت خشک‌شده یا در قالب کپسول و قرص، دمنوش کیسه‌ای و عصاره‌های مایع در دسترس است. ریشه خشک‌شده این گیاه نیز موجود است. غلاف‌های این گیاه نیز دارای خواص ملین هستند، اما تأثیر آن‌ها کمتر از برگ گیاه است.
طبیعت سنا گرم و خشک بوده، برخی خواص برگ سنا شامل درمان تهوع و اختلالات گوارشی، ضد یبوست و ملین، تسکین درد مفاصل و درد کمر، درمان سیاتیک و نقرس، تصفیه‌کننده خون، قاعده آور و درمان بیماری صرع است. از دیگر موارد کاربرد این گیاه، استفاده از آن برای لاغری و رسیدن به تناسب‌اندام است.
خواص درمانی سنا
۱. اختلالات پوستی را درمان می‌کند:
روغن‌های معطر، رزین و تانن موجود در برگ سنا می‌توانند التهاب پوست را کاهش دهند. برگ سنا برای همین منظور در طب آیورودا استفاده می‌شود. برای این کار برگ سنا را تبدیل به یک خمیر می‌کنند که می‌تواند به‌عنوان یک کمپرس برای بهبود درماتوفیوژ، زخم‌ها و سوختگی‌ها استفاده شود.۲. عفونت‌های پوستی را درمان می‌کند:
خواص ضد باکتری برگ سنا می‌تواند به درمان بیماری‌های پوست کمک کند. خمیر تهیه‌شده از برگ‌های سنا در درمان عفونت‌های پوست مانند آکنه و همچنین اختلالات التهابی مانند اگزما مؤثر است. استون و اتانول موجود در برگ سنا می‌توانند با میکروارگانیسم‌هایی که باعث آکنه می‌شوند مبارزه کنند.۳. برگ سنا به داشتن موهایی قدرتمند کمک می‌کند:
برگ سنا را می‌توان به‌طور موضعی برای داشتن موهایی صاف، درخشان و قوی استفاده کرد. شما می‌توانید با مخلوط کردن پودر سنا با آب و ماست یک ماسک مو تهیه کنید. همچنین می‌توانید مواد دیگری مانند آب مرکبات، روغن‌های معطر، چای‌های گیاهی، ادویه‌ها و غیره را برای اثربخشی بیشتر ماسک، به آن اضافه کنید. ماسک آماده‌شده را روی موهایتان بگذارید، البته برای این کار باید موها را به بخش‌های کوچک تقسیم کنید. اجازه دهید خمیر به داخل پوست سر نفوذ کند. سر خود را با یک کیسه پلاستیکی بپوشانید و اجازه دهید که ماسک خشک شود. پس از چند ساعت موهایتان را آبکشی کنید.
۲۱ خاصیت شگفت انگیز سنا برای سلامتی
۴. برگ سنا نرم‌کننده‌ای عالی برای موها است.
برگ سنا را می‌توان به‌عنوان یک نرم‌کننده‌ی مو استفاده کرد تا موهایتان علاوه بر تقویت و ضخیم شدن، درخشان هم بشوند. این گیاه دارویی یک گزینه‌ی عالی برای به حداقل رساندن اثرات نامطلوب مواد شیمیایی روی موها است. در ابتدا موهای شما ممکن است خشن و خشک به نظر برسند اما مزایای آن بعد از چند روز پدیدار می‌شوند.۵. موها را به‌صورت طبیعی سایه‌روشن می‌کند:
برگ سنا یک گزینه‌ی عالی برای ایجاد سایه‌روشن طبیعی روی موها است از بلوند خاکستری گرفته تا رنگ‌های روشن‌تر. برگ سنا برخلاف حنا، هنگامی‌که به مدت کوتاهی روی موها بماند، رنگ تندی ایجاد نمی‌کند. به‌علاوه، برگ سنا موها قرمزرنگ نمی‌کند بلکه سایه‌ای کم‌رنگ ایجاد می‌کند. این گیاه حاوی یکی از مشتقات آنتراکینون به نام اسید کریسوپانیک است که رنگ زرد روشنی روی موها به وجود می‌آورد. اگر می‌خواهید بلوند زیبا یا سایه‌روشن طلایی به موهایتان اضافه کنید، می‌توانید مدت‌زمان زیادی از برگ سنا استفاده کنید.۶.سنا با ریزش مو مبارزه می‌کند:
برگ سنا نه‌تنها زیبایی موهای شما را بهبود می‌بخشد بلکه باعث بهبود وضعیت پوست سر و درمان شوره‌ی سر نیز می‌شود. این گیاه دارویی باعث می‌شود که در موهای شما درخشش و روشنی ایجاد شود. ازآنجایی‌که برگ سنا یک نرم‌کننده‌ای عالی است، می‌تواند ریزش مو را نیز درمان کند. این گیاه نمی‌تواند موهایی را که به‌طور طبیعی تیره هستند، روشن کند اما قطعاً به‌طور عمقی موها را نرم می‌کند. برگ سنا می‌تواند با سایر گیاهان مانند آمله (انگور فرنگی هندی) و شیکاکای ترکیب شود تا هم موها نرم شوند و هم فواید دیگری به آن‌ها برسد.۷. برگ سنا یبوست را درمان می‌کند:
ازآنجایی‌که برگ سنا یک ملین است، برای کاهش یبوست تأثیر زیادی دارد. این دارو توسط سازمان غذا و داروی ایالات‌متحده FDA به‌عنوان یک داروی بدون نسخه برای درمان یبوست تائید شده است. برگ سنا عضلات روده بزرگ را تحریک می‌کند تا مدفوع سریع‌تر از روده‌ها عبور کنند.۸. سنا پاک‌کننده فوق‌العاده‌ای برای روده‌ی بزرگ (کولون) است:
برگ سنا به علت خواص ملینی که دارد به‌عنوان یک گیاه دارویی پاک‌کننده شناخته‌شده است. این گیاه در طب سنتی چینی برای پاک کردن گرمای انباشته‌شده در روده‌ی بزرگ استفاده می‌شود، و به بدن کمک می‌کند که از شر مواد غذایی راکد که در معده انباشته‌شده‌اند، خلاص شود. امروزه از این گیاه دارویی به‌طور گسترد‌ه‌ای برای پاک‌سازی روده قبل از کولونوسکوپی و سایر انواع عمل‌های جراحی کولون استفاده می‌شود.۹. سنا هموروئید را درمان می‌کند:
برگ سنا در درمان زخم‌های مقعدی و هموروئید مؤثر است زیرا به کاهش تورم کمک می‌کند و باعث تسریع فرآیند بهبودی می‌شود. علاوه بر این، ازآنجایی‌که این گیاه دارویی مدفوع را نرم می‌کند، سبب از بین رفتن ناخالصی‌ها در اختلالات پاتولوژیک مانند شکاف‌های مقعدی می‌شود. چنین تأثیری به خاطر این واقعیت است که پس از مصرف خوراکی این گیاه دارویی، ترکیبات موجود در برگ سنا جذب دستگاه گوارش می‌شوند و به جداسازی مواد غیر قندی در روده‌ها کمک می‌کنند. این اجزای غیر قندی توسط تحریک دستگاه گوارش، باعث افزایش حرکات لوله‌ی گوارش می‌شوند. به‌این‌ترتیب، عبور مدفوع از دستگاه رودگانی سرعت بیشتری پیدا می‌کند.۱۰. سناکرم روده را درمان می‌کند:
خواص ملین برگ سنا برای از بین بردن کرم‌های موجود در معده و روده‌ی بزرگ مفید است.
۲۱ خاصیت شگفت انگیز سنا برای سلامتی
۱۱. دمنوش برگ سنا برای از دست دادن وزن مفید است:
این خاصیت سنا نیز به دلیل خواص ملین بسیار قدرتمند آن است. دمنوش برگ سنا به‌ویژه در این زمینه مفید است. در مرحله‌ی اول، یبوست گاه‌به‌گاه را که اغلب در رژیم‌های کاهش وزن حاوی فیبر کم رخ می‌دهد، کاهش می‌دهد. در مرحله‌ی دوم، ازآنجایی‌که یک محلول بودار و کم‌کالری است، کمک می‌کند تا میزان مصرف مایعات خود را افزایش دهید. خوردن مایعات بیشتر باعث می‌شود که شما کمتر غذا بخورید. سوم، این گیاه دارویی به حذف سموم و مواد غذایی از روده‌ی بزرگ (کولون) کمک می‌کند. این پاک‌سازی و سم‌زدایی از جذب مواد مغذی مناسب و متابولیسم مطلوب حمایت می‌کند و باعث کاهش وزن می‌شود.۱۲. سنا دارای خواص ضد باکتری است:
روغن‌های معطر، تانن‌ها و سایر ترکیبات موجود در برگ سنا دارای خواص ضد باکتری هستند. این خواص می‌توانند رشد و تکثیر میکروارگانیسم‌ها را مانند باکتری‌ها، قارچ‌ها و انگل‌ها، مهار کنند. جویدن برگ‌های سنا مانند تنباکو می‌تواند عفونت‌های دهان و ژنژیویت (التهاب لثه) را درمان کند. این گیاه دارویی همچنین دارای خواص التهابی خفیف است که می‌تواند تورم داخلی و خارجی را تسکین دهد.۱۳. سنا سوءهاضمه را درمان می‌کند:
برگ سنا در مواجهه با سوزش سر دل، تهوع، گاز، التهاب و ترشح ناشی از اختلالات گوارشی مؤثر بوده است. این گیاه دارویی، هنگامی‌که با گیاهان معطر مانند هل، رازیانه، زنجبیل و نعناع فلفلی مصرف شود، می‌تواند از طریق خواص ملین قدرتمندی که دارد، تشکیل گاز در معده را کاهش دهد.۱۴. برگ سنا تصفیه‌کننده خون میباشد.
۱۵. برگ سنا دم‌کرده‌اش گیاهی قاعده آور است.
۱۶. سنا مسهل بلغم، صفرا و اخلاط سوخته میباشد به خاطر همین درخشان کننده پوست میباشد.
۱۷. برای بیماری صرع مفید میباشد.
۱۸ .جهت میگرن و سردرد کهنه نیز مؤثر است.
۱۹ .برای درمان سیاتیک و نقرس از دم‌کرده سنا می‌توان استفاده نمود.
۲۰ .جهت تسکین درد مفاصل و درد کمر برگ سنا را در روغن زیتون جوشانده بعد صاف نموده میل فرمایید و به محل درد بمالند
۲۱ .جهت تنگی نفس از دم‌کرده این گیاه می‌توان استفاده نمود.
۲۱ خاصیت شگفت انگیز سنا برای سلامتی
نکات احتیاطی که باید در هنگام استفاده از گیاه دارویی سنا رعایت کنید
سنا ممکن است باعث اسهال شود، و درنتیجه سبب بروز کم آبی و عدم تعادل الکترولیتی شود.
بعضی از افراد ممکن است به برگ سنا آلرژی داشته باشند که به‌صورت تغییر رنگ ادرار مشخص می‌شود. در چنین مواردی، استفاده از این گیاه باید بلافاصله متوقف شود تا بدن به حالت عادی برگردد.
استفاده طولانی‌مدت از آنتراکینونها با رشد توسعه‌ی کولورکتال و سرطان همراه است. دیگر عوارض جانبی این گیاه دارویی که کمتر شایع هستند، عبارتند از تهوع و استفراغ.
استفاده از این گیاه به مدت طولانی نیز می‌تواند خطر ضعف عضلانی، بروز اختلال در عملکرد قلب و آسیب کبدی را افزایش دهد.
مصرف بیش از حد دمنوش برگ سنا می‌تواند برای کبد شما سمی باشد.
حتی استفاده کوتاه‌مدت از آن می‌تواند عوارض جانبی مانند ناراحتی معده، اسهال و گرفتگی شکم را ایجاد کند.
موسسه ملی بهداشت توصیه می‌کند که برگ سنا را نباید بیش از ۲ هفته استفاده کنید چون ممکن است عملکرد طبیعی کولون (روده‌ی بزرگ) را مختل کند.
مکانیسم اثر برگ سنا برای لاغری
سنا با تاثیرات متقابلی که بر باکتری‌های مجاری گوارشی دارد، منجر به بروز انقباضات روده‌ای می‌شود. این انقباضات در اثر آنتراکینونها به وجود می‌آید که در سنا وجود دارند. همچنین برگ سنا حاوی گلیکوزیدها (گروهی از ترکیبات ارگانیک) میباشد، این ترکیبات با نرم کردن ماهیچه‌ها به هنگام عبور غذاهای هضم شده از روده‌ها، در قالب ملین عمل می‌کنند و بدین ترتیب به افزایش حجم مدفوع و خروج آن از روده کمک می‌کنند. پروسه مذکور به‌واسطه زنجیره‌ای از اسیدهای چرب انجام می‌گیرد که باعث بهتر شدن عمل گوارش، تخمیر و نیز تبدیل موفقیت‌آمیز گلیکوزیدها به عوامل ملینی می‌شود و از این طریق به کاهش وزن و لاغر شدن کمک می‌کند.
طریقه مصرف برگ سنا برای لاغری
۱- امروزه تنوع زیادی از برگ سنا در بازار موجود است. اطمینان حاصل نمایید که دمنوش شما بدون کافئین باشد تا بر روی الگوی خواب شما تأثیری نگذارد. درحالی‌که شکل کپسولی سنا هم در دسترس است اما توجه داشته باشید که دمنوش سنا با سرعت بیشتری جذب بدن شما می‌شود.
۲- در ابتدا آب را بجوش آورید. چای سنا را در آب جوش ریخته و بگذارید به مدت حداقل ۵ دقیقه دم بکشد. بعضی از افراد از آب‌لیمو هم به‌عنوان یک طمع دهنده استفاده می‌کنند. شما ممکن است مقداری عسل هم برای بهبود بیشتر طمع به آن اضافه کنید.
۳- برای تأثیر بیشتر شما می‌توانید از این دمنوش روزانه دو بار استفاده کنید.
۴- زمانی که شما دمنوش سنا را می‌نوشید در کنار آن از غذاهای مناسب تغذیه کنید تا اثر حداکثری داشته باشد. شما بهتر است از غذاهایی نظیر مرغ، ماهی، سالاد سبز و میوه‌جات تغذیه کنید. نوشیدن مقدار زیادی آب در طول روز ضروری است. این کار باعث بهبود فرآیند گوارشی شما می‌شود.
۵- ورزش همراه با چای سنا توصیه می‌شود. هیچ‌گونه قانون و فرمول ثابتی وجود ندارد، اما روزانه ۳۰ دقیقه ورزش مناسب میباشد. شما ممکن است فرمی از ورزش را در نظر بگیرید که با آن راحت‌تر هستید.
مقدار مصرف سنا
میزان مصرف روزانه برگ گیاه سنا برای افراد بزرگسال، بین نیم تا یک گرم است که می‌توان بر روی آن حدود یک استکان آب ریخت و ۱۰ دقیقه جوشاند، سپس صاف کرد و میل نمود. بهترین زمان مصرف شب‌هنگام است.گرچه می‌توان این محلول تلخ را با نبات یا عسل شیرین کرد، ولی تلخی آن کاملاً از بین نمی‌رود.
۲۱ خاصیت شگفت انگیز سنا برای سلامتی
عوارض جانبی سنا
در مصرف سنا نباید زیاده‌روی کرد، چراکه ممکن است باعث اسهال شدید گردد.
همچنین نباید از سنا به‌طور ممتد و طولانی استفاده کرد، چون باعث تنبلی روده می‌گردد.
بهتر است پس از دو هفته استفاده، یک یا دو هفته مصرف آن را قطع نماییم.
نکته قابل توصیه دیگر این است که سنا نباید در افراد کمتر از ده سال مصرف شود.
از نوشیدن سنا به مدت بیشتر از ۷ روز متوالی خودداری کنید. سنا یک ملین نسبتاً قوی میباشد، ازاین‌رو می‌بایستی تنها به هنگام نیاز و به میزان متعادل مصرف شود.
مصرف مداوم سنا می‌تواند موجب وابستگی به آن شود، بنابراین نمی‌بایستی آن را به شکل روزانه مصرف کرد.
این نکته را به خاطر داشته باشید که یبوست‌های شدید نیازمند مراقبت‌های پزشکی می‌باشند.
لازم به ذکر است که نمی‌بایستی از سنا به‌منظور پیشگیری از بروز یبوست استفاده کرد.
هشدارها و موارد منع مصرف
افراد مبتلا به انسداد روده، بیماری کرون، کولیت لولسراتیو، هموروئید یا زخم معده می بایستی از مصرف سنا خودداری کنند.
در صورت مصرف داروهای قلبی، قبل از مصرف سنا حتماً با پزشک خود مشورت کنید، چراکه امکان بروز تداخلات دارویی وقوع اختلالات قلبی وجود دارد.
مصرف همزمان سنا با داروهای ادرارآور ممنوع میباشد چراکه این امر می‌تواند منجر به دفع بیش‌ازحد پتاسیم از بدن شود.
گاهی اوقات مصرف سنا با اسهال همراه میباشد، ازاین‌رو بهتر است که به‌منظور آگاهی از نحوه واکنش بدن به تأثیرات این ماده مصرف آن را با دوزهای پایین آغاز کنید.
مادران شیرده اگر گیاه سنا مصرف کنند به این دلیل که مواد مؤثر آن وارد شیر مادر می‌گردد طفل شیرخوار را وادار به تخلیه مدفوع می‌کند و گاهی ممکن است آن‌قدر شدید باشد که ایجاد دل‌درد و قولنج کند ازاین‌جهت در طب قدیم آن را با انیسون یا تخم گشنیز و با دارچین و گل سرخ دم می کردند و مصرف می‌کردند .
مصرف سنا در زنان باردار و کودکان
سنا در حاملگی و شیردهی منع مصرف دارد چراکه مدارکی مبنی بر اثرات موتاژنیک و ژنوتوکسیک گزارش‌شده است.
همچنین میوه سنا برای کودکان مناسب است و اثری ملایم‌تر از برگ دارد و مقدار مصرف آن همانند برگ سنا است.
