غدیر خم نام ناحیه‌ای میان مکه و مدینه است که پیامبر اسلام در حجهالوداع، علی بن ابی طالب را «ولی» پس از خود اعلام کرد. ۱۸ ذی‌الحجه سال ۱۰ هجری قمری (مطابق با ۲۸ اسفند سال ۱۰ خورشیدی[۱])، سال روز این واقعه میان شیعیان به عید غدیر خم شهرت دارد.
مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّکُمْ أَکْثَرُ مِنْ أَنْ تُصافِقُونی بِکَفٍّ واحِدٍ فی وَقْتٍ واحِدٍ، وَقَدْ أَمَرَنِی الله عَزَّوَجَلَّ أَنْ آخُذَ مِنْ أَلْسِنَتِکُمُ الْإِقْرارَ بِما عَقَّدْتُ لِعَلِی أَمیرِالْمُؤْمنینَ، وَلِمَنْ جاءَ بَعْدَهُ مِنَ الْأَئِمَّهِ مِنّی وَ مِنْهُ، عَلی ما أَعْلَمْتُکُمْ أَنَّ ذُرِّیَّتی مِنْ صُلْبِهِ. فَقُولُوا بِأَجْمَعِکُمْ: «إِنّا سامِعُونَ مُطیعُونَ راضُونَ مُنْقادُونَ لِما بَلَّغْتَ عَنْ رَبِّنا
مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّ الْحَجَّ وَالْعمْرَهَ مِنْ شَعائرِالله، (فَمَنْ حَجَّ الْبَیْتَ أَوِاعْتَمَرَ فَلاجناحَ عَلَیْهِ أَنْ یَطَّوَّفَ بِهِما) الآیَه. مَعاشِرَالنّاسِ، حجّواالْبَیْتَ، فَماوَرَدَه أَهْل بَیْتٍ إِلاَّ اسْتَغْنَوْا وَ أبْشِروا، وَلاتَخَلَّفوا عَنْه إِلاّبَتَروا وَ افْتَقَروا. مَعاشِرَالنّاسِ، ماوَقَفَ بِالْمَوْقِفِ مؤْمِنٌ إِلاَّغَفَرَالله لَه ماسَلَفَ مِنْ ذَنْبِهِ إِلی وَقْتِهِ ذالِکَ، فَإِذا انْقَضَتْ حَجَّته اسْتَأْنَفَ عَمَلَه. مَعاشِرَالنَّاسِ، الْحجّاج معانونَ
مَعاشِرَالنّاسِ، إِنّی قَدْبَیَّنْتُ لَکُمْ وَأَفْهَمْتُکُمْ، وَ هذا عَلِی یُفْهِمُکُمْ بَعْدی. أَلاوَإِنِّی عِنْدَ انْقِضاءِ خُطْبَتی أَدْعُوکُمْ إِلی مُصافَقَتی عَلی بَیْعَتِهِ وَ الإِقْرارِبِهِ، ثُمَّ مُصافَقَتِهِ بَعْدی. أَلاوَإِنَّی قَدْ بایَعْتُ الله وَ عَلِی قَدْ بایَعَنی. وَأَنَا آخِذُکُمْ بِالْبَیْعَهِ لَهُ عَنِ الله عَزَّوَجَلَّ. (إِنَّ الَّذینَ یُبایِعُونَکَ إِنَّما یُبایِعُونَ الله، یَدُالله فَوْقَ أَیْدیهِمْ. فَمَنْ نَکَثَ
أَلا إِنَّ خاتَمَ الْأَئِمَهِ مِنَّا الْقائِمَ الْمَهْدِی. أَلا إِنَّه الظّاهِر عَلَی الدِّینِ. أَلا إِنَّه الْمنْتَقِم مِنَ الظّالِمینَ. أَلا إِنَّه فاتِح الْحصونِ وَهادِمها. أَلا إِنَّه غالِب کلِّ قَبیلَهٍ مِنْ أَهْلِ الشِّرْکِ وَهادیها. أَلاإِنَّه الْمدْرِک بِکلِّ ثارٍ لاَِوْلِیاءِالله. أَلا إِنَّه النّاصِر لِدینِ الله. أَلا إِنَّه الْغَرّاف مِنْ بَحْرٍ عَمیقٍ. أَلا إِنَّه یَسِم
مَعاشِرَالنّاسِ، أَنَا صِراطُ الله الْمُسْتَقیمُ الَّذی أَمَرَکُمْ بِاتِّباعِهِ، ثُمَّ عَلِی مِنْ بَعْدی. ثُمَّ وُلْدی مِنْ صُلْبِهِ أَئِمَّهُ (الْهُدی)، یَهْدونَ إِلَی الْحَقِّ وَ بِهِ یَعْدِلونَ. ثُمَّ قَرَأَ: «بِسْمِ الله الرَّحْمانِ الرَّحیمِ الْحَمْدُلِلَّهِ رَبِ الْعالَمینَ…» إِلی آخِرِها، هان مردمان! صراط مستقیم خداوند منم که شما را به پیروی آن امر فرموده. و
معاشِرالنّاسِ، (آمِنوا بِالله و رسولِهِ والنّورِ الّذی أنْزِل معه مِنْ قبْلِ أنْ نطْمِس وجوهاً فنردّها علی أدْبارِها أوْ نلْعنهمْ کما لعنّا أصْحاب السّبْتِ). (بالله ما عنی بِهذِهِ الْآیهِ إِلاّ قوْماً مِنْ أصْحابی أعْرِفهمْ بِأسْمائِهِمْ وأنْسابِهِمْ، وقدْ أمِرْت بِالصّفْحِ عنْهمْ فلْیعْملْ کلّ امْرِئٍ علی مایجِد لِعلِی فی قلْبِهِ مِن الْحبِّ والْبغْضِ).
مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّما أَکْمَلَ الله عَزَّوَجَلَّ دینَکُمْ بِإِمامَتِهِ. فَمَنْ لَمْ یَأْتَمَّ بِهِ وَبِمَنْ یَقُومُ مَقامَهُ مِنْ وُلْدی مِنْ صُلْبِهِ إِلی یَوْمِ الْقِیامَهِ وَالْعَرْضِ عَلَی الله عَزَّوَجَلَّ فَأُولئِکَ الَّذینَ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ (فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَهِ) وَ فِی النّارِهُمْ خالِدُونَ، (لایُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَلاهُمْ یُنْظَرونَ). هان مردمان! خداوند عزّوجلّ دین را با امامت علی
فاعْلموا معاشِر النّاسِ (ذالِک فیهِ وافْهموه واعْلموا) أنّ الله قدْ نصبه لکمْ ولِیّاً وإِماماً فرض طاعته علی الْمهاجِرین والْأنْصارِ و علی التّابِعین لهمْ بِإِحْسانٍ، و علی الْبادی والْحاضِرِ، و علی الْعجمِی والْعربی، والْحرِّ والْممْلوکِ والصّغیرِ والْکبیرِ، و علی الْأبْیضِ والأسْودِ، و علی کلِّ موحِّدٍ. ماضٍ حکْمه، جازٍ قوْله، نافِذٌ
وَأُقِرُّلَهُ عَلی نَفْسی بِالْعُبُودِیَّهِ وَ أَشْهَدُ لَهُ بِالرُّبُوبِیَّهِ، وَأُؤَدّی ما أَوْحی بِهِ إِلَی حَذَراً مِنْ أَنْ لا أَفْعَلَ فَتَحِلَّ بی مِنْهُ قارِعَهٌ لایَدْفَعُها عَنّی أَحَدٌ وَإِنْ عَظُمَتْ حیلَتُهُ وَصَفَتْ خُلَّتُهُ- لاإِلاهَ إِلاَّهُوَ – لاِنَّهُ قَدْأَعْلَمَنی أَنِّی إِنْ لَمْ أُبَلِّغْ ما أَنْزَلَ إِلَی (فی حَقِّ عَلِی) فَما بَلَّغْتُ رِسالَتَهُ، وَقَدْ ضَمِنَ
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذی عَلا فی تَوَحُّدِهِ وَ دَنا فی تَفَرُّدِهِ وَجَلَّ فی سُلْطانِهِ وَعَظُمَ فی اَرْکانِهِ، وَاَحاطَ بِکُلِّ شَیءٍ عِلْماً وَ هُوَ فی مَکانِهِ وَ قَهَرَ جَمیعَ الْخَلْقِ بِقُدْرَتِهِ وَ بُرْهانِهِ، حَمیداً لَمْ یَزَلْ، مَحْموداً لایَزالُ (وَ مَجیداً لایَزولُ، وَمُبْدِئاً وَمُعیداً وَ کُلُّ أَمْرٍ إِلَیْهِ یَعُودُ). بارِئُ الْمَسْمُوکاتِ وَداحِی الْمَدْحُوّاتِ
