پرسش ـ چرا گاهی پدر ومادر در زندگی کارهایبدی را انجام میدهند، ولی خودشان سزای عملشان را نمیبینند، بلکه باید تاوان کارهای بد آنان را فرزندان بدهند و به بلاها و مصیبت هایی گرفتار شوند؟
پاسخ ـ نظام هستی به گونه ای خلق شده که هر عملی ـ اعم از خیر یا شر ـ در مرحله اول قطعاً در فرد انجام دهنده آن، اثر خواهد گذاشت. چنین نیست که بین عمل و رفتار آدمی با آثار وضعی آن در روح مرتکب شونده ملازمهای نباشد. عمل بد (گناه) هر قدر هم کوچک باشد، اثر شومش را در مرحله اول در گناهکار خواهد گذاشت و در مراحل بعدی ممکن است به دیگران نیز سرایت کند. البته ممکن است اثر گناهان در افراد مختلف باشد؛ مثلاً فرد گناهکار به مشکلات روحی شدید و اضطراب مبتلا شود و دیگران ـ که در اثر گناه او اذیت شدهاند ـ به مشکلات جسمی و… مبتلا گردند، اما این امر سبب نقض قانون «ملازمه عمل و اثر وضعی آن در عامل» نخواهد بود.
نکته دیگر آنکه هر انسانی مسؤول اعمال و رفتار خویش است و هیچ کس نمیتواند بار گناه دیگران را بر دوش گیرد؛ چنان که خداوند متعال فرموده است: وَ لا تَزِرُ وازِرَهٌ وِزْرَ اُخْری ( انعام ۶، آیه ۱۶۴.)
و هیچ باربرداری، بار [گناه] دیگری را بر نمیدارد.
بنابراین، کار بد پدر و مادر هیچ گاه نباید دلیل گناه فرزندان آنان گردد. فرزندان درصورتی که به حدّ تکلیف رسیده باشند، مسؤول اعمال خویشاند و لازم است با تدبیر و اندیشیدن صحیح، خود را در مسیر هدایت قرار دهند و از انجام اعمالی که سبب انحطاط آنان میگردد، پرهیز کنند.
این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت که هرگونه نقص به وجود آمده در روح یا جسم فرزندان بر اثر گناه پدر و مادر، اولین عذاب برای پدر و مادر گناهکار است. هر پدر و مادری دوست دارد فرزندانی سالم و موفق در زندگی داشته باشد و با دیدن فرزند ناقص، دچار عذاب وجدان میگردد.
امّا خداوند از هر کس به اندازه تواناییاش تکلیف خواسته و همه میتوانند بهاندازه استعداد خود، در راه کسب معرفت و تکامل و پیشرفت بکوشند. همچنین طبق روایاتی، در روز قیامت به چنین افرادی، توفیقات خاصی عنایت میگردد.
در این باره میتوانید به کتاب «عدل الهی» از شهید مرتضی مطهری، مراجعه بفرمایید.
به امید آنکه همه والدین محترم، رسالت عظیم خویش را در تربیت فرزندانشان به طور شایسته انجام داده، فرزندان نیز با رعایت شأن و منزلت والای آنان به وظایف خویش جامه عمل پوشند و جایگاه واقعیشان را دریابند.
