پرسش . چه تفاوت هایی بین عالم دنیا و عالم برزخ وجود دارد؟
پاسخ: در بحث قبلی دیدیم که روح انسان بعد از مرگ به قالب دیگری شبیه همین قالب مادی، به نام «قالب برزخی» و یا «جسم مثالی» منتقل میشود. حال باید دید این دو قالب چه شباهتها و چه تفاوتهایی دارند؟ همچنین قالب مثالی از کجا میآید؟ اگر بپذیریم روح پس از مرگ به قالب دیگری منتقل میشود، آیا این اقتضاء همان «تناسخ» باطل نیست؟ و خلاصه چه تفاوتهایی بین عالم طبیعت و عالم برزخ وجود دارد؟
چنانکه در بحث گذشته ملاحظه شد واژه «قالب مثالی» در روایات آمده است. در یک جا امام علیه السلام فرمود: « و لکن فی ابدان کابدانهم» (کافی ج ۳ ص ۲۴۴. ) ارواح در بدنی مثل بدنهای آنها قرار میگیرند و در جای دیگر فرمود: «فی قالب کقالبه فی الدنیا» ( همان ص ۲۴۵.) در قالبی همانند قالب دنیوی او. نتیجه اینکه بین بدن برزخی و بدن دنیوی شباهت تامی وجود دارد؛ طوری که اهل برزخ افراد را همان مییابند که در دنیا بود. البته بدن برزخی تکثف بدن مادی را ندارد؛ بلکه رقیقتر و شفافتر از این بدن است؛ طوری که میتواند از دیوار عبور کند؛ زمان و مکان را در نوردد و در روایات عالم برزخ به عالم رؤا تشبیه شده است.
عالم برزخ از جهاتی با عالم ماده شباهت دارد و از جهاتی تفاوت. جهات افتراق آن دو عبارت است: از جرم، زمان، مکان، عدم انطباق کوچک بر بزرگ، فرسودگی و پیری و… و جهات اشتراک و شباهت آن دو عبات است از: کمیت، کیفیتها یی همانند، بعد، رنگ، بو، و… به این معنی که موجودات برزخی دارای تجرد محض از امور مادی نیستند؛ امّا از بعضی ابعاد مادّه مانند محدودیتهای جرم، زمان، و مکان و… مجرد هستند؛ ولی در عین حال دارای شکل، صورت، مقدار، رنگ، بو، و… میباشند. به همین دلیل در چهره انسانهای برزخی خوشحالی و سرور و یا آثار ترس و اندوه و عذاب را میتوان مشاهده کرد. گر چه صورت جسمانی دارند، امّا فاقد وزن و سنگینی مادی هستند.
