پیامبر مکرم اسلام در سال پایانی عمرش در حجه الوداع موظف به تبلیغ امری شد که در صورت فقدان آن امر، رسالت ایشان ناقص می ماند.
«اى پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوى تو فرستاده شده است برسان و اگر اینکار را انجام ندهی پیام او را نرساندهاى، خداوند تو را از (خطرات احتمالى) مردم، نگاه مى دارد.»[۱]
پیامبر در آن روز مهم فرمود: «مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ فَهذا عَلِی مَوْلاهُ[۲] هر کس من مولای اویم، این علی (علیه السلام) مولا و سرپرست اوست.»
لفظ مولا در این حدیث، عمده اختلاف میان شیعیان و اهل سنت است، آنها مولا را به معنی دوست و یار و یاور معنی می کنند؛ در حالی که مولا به معنی سرپرست و صاحب اختیار است.[۳]
در آیه ۶۷ مائده، خداوند، پیامبر خود را به نترسیدن از خطراتِ اعلام جانشینی علی (علیه السلام) دعوت می کند.[۴] این نکته (عدم ترس از مخالفت دیگران) یکی از
درس های غدیر است. در این مقاله به دو شاخصه مهم پیروان غدیر اشاره می کنیم.
۱ـــ نترسیدن از سرزنش دیگران
پیامبر اسلام شخصیتی بود که مثل پیامبران دیگر و بلکه بیشتر، برای پیشبرد دینش سختی های زیادی را به جان خرید، به طوری که پیامبر در خطبه غدیر، بعد از ذکر آزارهای منافقان می فرماید: «مرا اُذُن [سخن شنو و زودباور] نامیدند، به خاطر همراهی علی (علیه السلام) با من، و رویکرد من به او و تمایل و پذیرش او از من، تا بدانجا که خداوند در این موضوع آیه ای فرستاد: «و از آنانند کسانی که پیامبر خدا را می آزارند و می گویند: او سخن شنو و زودباور است. بگو: او در جهت مصلحت شما زود باور خوبى است.»[۵]
سپس پیامبر اسلام ضمن اشاره به کرامت خود در مورد آنان، و تاکید بر نگفتن اسامی آنها به مردم می فرماید: «لیکن سوگند به خدا در کارشان کرامت نموده لب فرو بستم. با این حال خداوند از من خشنود نخواهد گشت مگر این که آن چه در حق علی (علیه السّلام) فرو فرستاده به گوش شما برسانم.»[۶] و بعد از آن، آیه تبلیغ را خواند.
حدیث فوق، این پیام را به ما پیروان اهلبیت می رساند که؛ پیامبر اسلام در مسیر حق و برای پیشرفت اسلام از آزارهای منافقان، با کرامت در گذشت و تنها به فکر خوشنودی خدا که همانا انتصاب مولا علی (علیه السلام بود) می اندیشید. ما پیروان آن رسول مهربانی نیز اگر خواستار دینداری قابل قبولی هستیم، در مسیر حق باید از سرزنش ها نترسیده و به فکر خوشنودی خدا باشیم. خدا می فرماید: «اى اهل ایمان! هر کس از شما از دینش برگردد [زیانى به خدا نمى رساند] خدا به زودى گروهى را مى آورد که آنان خدا را دوست دارد، و آنان هم خدا را دوست دارند؛ در برابر مؤمنان فروتن و در برابر کافران سرسخت و قدرتمندند، همواره در راه خدا جهاد مى کنند، و از سرزنش هیچ سرزنش کننده اى نمى ترسند.[۷]
این آیه بر این نکته دلالت دارد که پیشبرد مسلمانی با نترسیدن از مشکلات و موانع و زخم زبان های دیگران میسر است. وگرنه اسلامی که گوشه عافیت را بر خواست خدا ترجیح دهد، همان حکایت برخی از دولت های مسلمان است که هم آبروی خود و هم اعتبار اسلام را برده اند؛ در حالی که ملت مسلمان ایران با تاسی از مولای غدیر، و با تحمل زخم زبان های دشمنان اسلام، و سختی ها و مشکلات، اسلام ناب را به جهانیان معرفی کرده اند. ذکر این نکته هم لازم است که یکی از شأن نزول های آیه فوق، در باره ایرانیان است.[۸]
۲ـــ انتقال مفاهیم غدیر به آیندگان
خداوند در سوره عصر بعد از اشاره به خسران انسان ها می فرماید: «مگر کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته انجام می دهند و یکدیگر را به حق توصیه نموده و به شکیبایى سفارش می کنند.»[۹] در خطبه غدیر بیان گردیده که این سوره در وصف مولا علی(علیه السلام) است.[۱۰] بنابراین حق جو بودن و حق گو بودن(توصیه به حق) باید از شاخه های پیروان مولا علی(علیه السلام) باشد.
الحمدالله ایران اسلامی با تمسک به مولای غدیر و جانشین بلافصل پیامبر اسلام، پرچمدار اسلام ناب در جهان شده و روز به روز بر اقتدارش افزوده می شود. این اقتدار در سایه رساندن پیام غدیر به جهانیان و تلاش در این زمینه، محقق شده است.
چنانکه در خطبه غدیر می خوانیم: «فلیبلغ الحاضر الغائب و الوالد الولد إلى یوم القیامه[۱۱] پس حاضر به غائب و پدر به فرزند تا روز قیامت برساند.» شکی نیست که هر چه جامعه ایران اسلامی ما در این زمینه همت کند و برای رساندن پیام غدیر و برحق بودن مولا علی(علیه السلام) با حفظ وحدت و اخوت اسلامی تلاش کند، خداوند بر عزت و اقتدارش خواهد افزود؛ زیرا که فرمود: «و کسانى که براى [به دست آوردن خشنودى] ما [با جان و مال] کوشیدند، بى تردید آنان را به راه هاى خود [راه رشد، سعادت، کمال، کرامت، بهشت و مقام قرب] راهنمایى مى کنیم؛ و یقیناً خدا با نیکوکاران است.»[۱۲] و فرمود: «و (نیز به من وحى شده) بىتردید اگر (انس و جن) بر راه (راست اعتقاد و عمل) استقامت ورزند حتما آنها را از آب فراوان (و برکات مادى و معنوى) سیراب سازیم.»[۱۳]
خداوندا ملت ایران را در انتقال پیام غدیر به جهانیان موفق بدار. آمین.
سخن آخر
لفظ مولا در جمله من کنت مولاه فهذا علی مولاه، به معنی سرپرست و صاحب اختیار است. ایران اسلامی با تمسک به مولای غدیر، و نترسیدن از هجمه های دشمنان اسلام، راه خود را به سمت اقتدار و پیشرفت می پیماید.
پی نوشت ها:
۱ــ آیه ۶۷ مائده
۲ــ تفسیر قمی، ج۱، ص۱۷۴
۳ـــ تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج۵، صص ۱۶الی ۲۳
۴ـــ تردیدی نیست که نگرانى پیامبر براى شخص خود و جان خود نبوده بلکه براى کارشکنی ها و مخالفت هاى احتمالى منافقان بوده که نتیجه آن براى مسلمانان خطرات یا زیان هایى به بار مى آورد. همان، ص۴
۵ـــ بحار الأنوار (ط – بیروت)، ج۳۸، ص۳۰۰
۶ـــ الإحتجاج على أهل اللجاج (للطبرسی)، ج۱، ص ۵۹
۷ــ مائده۵۴
۸ــ تفسیر نمونه، ج۴، صص۴۱۷ الی۴۱۸
۹ــ آیه سوم سوره عصر
۱۰ــ العدد القویه لدفع المخاوف الیومیه، رضی الدین علی حلی (برادر علامه حلی)، ص ۱۷۶
۱۱ـــ تفسیر الصافی، فیض کاشانی، ج۲ ، ص۶۲
۱۲ـــ آیه ۶۹ عنکبوت، ترجمه انصاریان، ص۴۰۴
۱۳ــ آیه ۱۶ جن، ترجمه مشکینی، ص۵۷۳
