▪ امام علی (ع) میفرماید:
وَ اللهِ لاَبْنُ اَبی طالِبٍ اَنَسُ بِالمَوتِ مِنَ الطِّفْلِ بِثَدیَ اُمِّهِ؛ به خدا سوگند،پسر ابوطالب به مرگ مشتقاق است بیش از آنچه کودک را به پستانمادر اشتیاق است.
● چرا شوک؟
اگر مرگ محمل انتقال از دنیای متغیّر و فانی به جهان ثابت و پایدار است،پس چرا بیصبرانه در انتظارش نباشیم.
آن سوی این جهان، جهانی ازلی و ابدی است که اگر آدمی با آگاهی وآمادگی در آن پای نهد، «آن جا را اسراری پایدار و محل امن و آسایشخواهد یافت. جایگاه پاکان و نیکان و اولیای برگزیده که قرآن کریم آن جا راستوده و ساکنانش را برگزیده و بزرگ داشته است و آدمی را بدان جافراخوانده و راه نموده است».
▪ علی (ع) در وصف بهشت میفرماید:
اگر به چشم دل، وصفی را که از بهشت برای تو میشود، بنگری، از آنچه در دنیا است ـ از خواهشها و لذّتها و منظرههای آراستهاش ـ دلبر خواهی کند و اندیشهات حیران ماند. چون در آواز به هم خوردنبرگهای درختانش بیندیشی؛ درختانی که بر کنارههای رودهایشروییدهاند و ریشه در تپههای مشک فرو بردهاند، خوشههای مرواریداز شاخههای نازک و درشت آنها آویزان است، میوههای گوناگون درغلاف گلها جای گرفتهاند و بی هیچ رنجی آنها را توان چید و همانگونه که چیننده را آرزو است، در دسترس قرار میگیرند.
مهمانداران و خدمتگزاران بهشت لحظهای از آن کاخها و ساکنانشغفلت نکنند و مدام با طعامهای لذیذ و شرابهای گوارا پذیراییمیکنند. ساکنان آن دیار در تکریم خداوندند و از هرگونه دگرگونی وجابهجایی در امانند. اگر دل به آن مناظر زیبا بسپاری، از دل و جان دراشتیاق آن سامان خواهی بود و چون مرگ، دروازه آن دیار است، آرزومیکنی از همین جا تو را بردارند و به گور سپارند.
کُلُّ شَیءٍ مِنَ الا´خِرَهِ عِی`انُهُ اَعْظَمُ مِن سَماعِهِ؛ هر چه در جهان آخرتاست، دیدنش بسی خوشتر از شنیدن است.
بنابراین، حتّی اگر آدمی به دنیای پس از مرگ یقین نیابد، با وجود احتمالنیز باید بسی بکوشد و سعی خویش را به کاربندد که اقتضای عقل سالم و خردناب جز این نیست. علی (ع) میفرماید:
راه و رسم فرزانگان و خردمندان آن است که از دنیای فانی رویبرتابند و به اندیشه سرای باقی فرو روند و شوک حیات جاودان بهشتیرا در سر کنند.
کسی که مرگ را دروازه زندگی جاودان میداند و از شرافت و شکوهجهان آخرت آگاه است، بیصبرانه انتظار مرگ میکشد. مرگ برای اورویدادی بسیار بزرگ و باشکوه است. حبّ بقای ازلی و شوک حیات معنوی وشادمانی رهایی از حیات حیوانی او را چونان میکند که مرگ را بهترین هدیهمیشمارد. از این رو علی (ع) میفرماید: برترین هدیه برای مؤمن مرگاست.
▪ البته مرگ برای بیایمانان نیز میتواند ارزشمند باشد؛ زیرا:
الف) آنان را از ادامه زندگی حیوانی و افزودن بر گناه و تبهکاری بازمیدارد. علی (ع) میفرماید: مرگ آسایش است برای کسی که بنده شهوت واسیر هوای خویش است؛ زیرا هر چه زندگیاش طولانی گردد، گناهانش افزونمیگردد و ستمکاریاش بر خویشتن بسیار میشود. اگر زندگی دنیا بیفرجامو بیهدف باشد، «ابتر» است و برای خردمندان تحمّلناپذیر میگردد.
● وصف شوک
امام علی از شوک خویش به مرگ چنین پرده برمیدارد.
وَ اِنَّ اَحَبَّ م`ا اَنَا لا`ٍِ اِلَیَّ الْمَوْتُ؛ محبوبترین چیزی که در انتظار آنم،مرگ است.
دلبستگی انسان به زندگی دنیوی، به میزان مرگ اندیشیاش وابسته است.اگر دنیا زده باشد، به مرگ نمیاندیشد و بدان سبب که برای حیات اخرویآماده نیست و ذخیره نیندوخته است، مرگ را بسیار سخت مییابد. علی درنامهای به حارث همدانی میفرماید: سخت بپرهیز از این که چون مرگ بهسراغت میآید، در جست و جوی دنیا از خدا گریخته باشی.
شوک مرگ محبّت دنیا را در دل انسان کاهش میدهد: هر که مرگ را دربرابر خود مجسّم کند، خویش را به امور دنیوی مشغول نمیسازد و از اینرو، فریب دنیا را نمیخورد؛ به آرزوها دل نمیبندد و بر نیکوکاری خودمیافزاید.
اشتیاق آدمی به مرگ بسیار شگفتانگیز است. وقتی انسان سودای مرگدر سر میپروراند، بیگمان به مقامی که دیگران از آن بیبهرهاند، رسیدهاست. قرآن کریم آرزوی مرگ را نشانه عشق انسان به خدا میداند:
بگو: ای یهودیان، اگر از میان مردم تنها خود را دوستان خدا میدانید،پس آرزوی مرگ کنید اگر راست میگویید.
▪ علی (ع) به حارث همدانی میفرماید: «مرگ را جز با شرایطش آرزو مکن».
▪ در جای دیگر میفرماید: من با بصیرتی از درون و یقینی که خدایمبخشیده است، درباره گمراهی آنان و راه راستی که برگزیدهام شک ندارم.مشتاق دیدار پروردگارم و به پاداش نیک او امیدوارم.
سازمان آموزش و پرورش استان خراسان