مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّ الْحَجَّ وَالْعمْرَهَ مِنْ شَعائرِالله، (فَمَنْ حَجَّ الْبَیْتَ أَوِاعْتَمَرَ فَلاجناحَ عَلَیْهِ أَنْ یَطَّوَّفَ بِهِما) الآیَه.
مَعاشِرَالنّاسِ، حجّواالْبَیْتَ، فَماوَرَدَه أَهْل بَیْتٍ إِلاَّ اسْتَغْنَوْا وَ أبْشِروا، وَلاتَخَلَّفوا عَنْه إِلاّبَتَروا وَ افْتَقَروا.
مَعاشِرَالنّاسِ، ماوَقَفَ بِالْمَوْقِفِ مؤْمِنٌ إِلاَّغَفَرَالله لَه ماسَلَفَ مِنْ ذَنْبِهِ إِلی وَقْتِهِ ذالِکَ، فَإِذا انْقَضَتْ حَجَّته اسْتَأْنَفَ عَمَلَه.
مَعاشِرَالنَّاسِ، الْحجّاج معانونَ وَ نَفَقاتهمْ مخَلَّفَهٌ عَلَیْهِمْ وَالله لایضیع أَجْرَالْمحْسِنینَ.
مَعاشِرَالنّاسِ، حجّوا الْبَیْتَ بِکَمالِ الدّینِ وَالتَّفَقّهِ، وَلاتَنْصَرِفوا عَنِ الْمشَاهِدِإِلاّ بِتَوْبَهٍ وَ إِقْلاعٍ.
مَعاشِرَالنّاسِ، أَقیموا الصَّلاهَ وَ آتوا الزَّکاهَ کَما أَمَرَکم الله عَزَّوَجَلَّ، فَإِنْ طالَ عَلَیْکم الْأَمَد فَقَصَّرْتمْ أَوْنَسِیتمْ فَعَلِی وَلِیّکمْ وَمبَیِّنٌ لَکمْ، الَّذی نَصَبَه الله عَزَّوَجَلَّ لَکمْ بَعْدی أَمینَ خَلْقِهِ. إِنَّه مِنِّی وَ أَنَا مِنْه، وَ هوَ وَ مَنْ تَخْلف مِنْ ذرِّیَّتی یخْبِرونَکمْ بِماتَسْأَلونَ عَنْه وَیبَیِّنونَ لَکمْ ما لاتَعْلَمونَ.
هان مردمان! همانا حج و عمره از شعائر و آداب و رسوم خدایی است. پس زائران خانه ی خدا و عمره کنندگان بر صفا و مروه بسیار طواف کنند.
هان مردمان! در خانه ی خدا حج گزارید؛ که هیچ خاندانی داخل آن نشد مگر بی نیاز شد و مژده گرفت، و کسی از آن روی برنگردانید مگر بی بهره و نیازمند گردید.
هان مردمان! مؤمنی در موقف (عرفات، مشعر، منا) نمانَد مگر این که خدا گناهان گذشته ی او را بیامرزد و بایسته است که پس از پایان اعمال حج [با پرونده ی پاک ] کار خود را از سر گیرد.
هان مردمان! حاجیان دستگیری شده اند و هزینه هی سفرشان جبران می شود و جایگزین آن به آنان خواهد رسید. و البته خداوند پاداش نیکوکاران را تباه نخواهد کرد.
هان مردمان! خانه ی خدا را با دین کامل و دانش ژرفی آن دیدار کنید و از زیارتگاهها جز با توبه و بازایستادن [از گناهان ] برنگردید.
هان مردمان! نماز را به پا دارید و زکات بپردازید همان سان که خداوند عزّوجل امر فرموده. پس اگر زمان بر شما دراز شد و کوتاهی کردید یا از یاد بردید، علی صاحب اختیار و تبیین کننده ی بر شماست. خداوند عزّوجل او راپس از من امانتدار خویش در میان آفریدگانش نهاده. همانا او از من و من از اویم. و او و فرزندان من از جانشینان او، پرسش هی شما راپاسخ دهند و آن چه را نمی دانید به شما می آموزند.
أَلا إِنَّ الْحَلالَ وَالْحَرامَ أَکْثَرمِنْ أَنْ أحصِیَهما وَأعَرِّفَهما فَآمرَ بِالْحَلالِ وَ اَنهَی عَنِ الْحَرامِ فی مَقامٍ واحِدٍ، فَأمِرْت أَنْ آخذَ الْبَیْعَهَ مِنْکمْ وَالصَّفْقَهَ لَکمْ بِقَبولِ ماجِئْت بِهِ عَنِ الله عَزَّوَجَلَّ فی عَلِی أمیرِالْمؤْمِنینَ وَالأَوْصِیاءِ مِنْ بَعْدِهِ الَّذینَ همْ مِنِّی وَمِنْه إمامَهٌ فیهِمْ قائِمَهٌ، خاتِمها الْمَهْدی إِلی یَوْمٍ یَلْقَی الله الَّذی یقَدِّر وَ یَقْضی.
مَعاشِرَالنّاسِ، وَ کلّ حَلالٍ دَلَلْتکمْ عَلَیْهِ وَکلّ حَرامٍ نَهَیْتکمْ عَنْه فَإِنِّی لَمْ أَرْجِعْ عَنْ ذالِکَ وَ لَمْ أبَدِّلْ. أَلا فَاذْکروا ذالِکَ وَاحْفَظوه وَ تَواصَوْابِهِ، وَلا تبَدِّلوه وَلاتغَیِّروه. أَلا وَ إِنِّی اجَدِّدالْقَوْلَ: أَلا فَأَقیموا الصَّلاهَ وَآتوا الزَّکاهَ وَأْمروا بِالْمَعْروفِ وَانْهَوْا عَنِ الْمنْکَرِ.
هان! روا و ناروا بیش از آن است که من شمارش کنم و بشناسانم و در این جا یکباره به روا فرمان دهم و از ناروا بازدارم. از این روی مأمورم از شما بیعت بگیرم که دست در دست من نهید در مورد پذیرش آن چه از سوی خداوند آورده ام درباری علی امیرالمؤمنین و اوصیای پس از او که آنان از من و اویند. و این امامت به وراثت پایدار است و فرجام امامان، مهدی است و استواری امامت تا روزی است که او با خداوند قدر و قضا دیدار کند.
هان مردمان! شما را به هرگونه روا و ناروا راهنمایی کردم و از آن هرگز برنمی گردم. بدانید و آگاه باشید! آن ها را یاد کنید و نگه دارید و یکدیگر را به آن توصیه نمایید و در آن [احکام خدا] دگرگونی راه ندهید. هشدار که دوباره می گویم: بیدار باشید! نماز را به پا دارید. و زکات بپردازید. و امر به معروف کنید و از منکر بازدارید.
أَلاوَإِنَّ رَأْسَ الْأَمْرِ بِالْمَعْروفِ أَنْ تَنْتَهوا إِلی قَوْلی وَتبَلِّغوه مَنْ لَمْ یَحْضرْ وَ تَأْمروه بِقَبولِهِ عَنِّی وَتَنْهَوْه عَنْ مخالَفَتِهِ، فَإِنَّه أَمْرٌ مِنَ الله عَزَّوَجَلَّ وَمِنِّی. وَلا أَمْرَ بِمَعْروفٍ وَلا نَهْی عَنْ منْکَرٍ إِلاَّمَعَ إِمامٍ مَعْصومٍ.
مَعاشِرَالنّاسِ، الْقرْآن یعَرِّفکمْ أَنَّ الْأَئِمَّهَ مِنْ بَعْدِهِ ولْده، وَعَرَّفْتکمْ إِنَّهمْ مِنِّی وَمِنْه، حَیْث یَقول الله فی کِتابِهِ: (وَ جَعَلَها کَلِمَهً باقِیَهً فی عَقِبِهِ). وَقلْت: «لَنْ تَضِلّوا ما إِنْ تَمَسَّکْتمْ بِهِما»
مَعاشِرَالنّاسِ، التَّقْوی، التَّقْوی، وَاحْذَروا السّاعَهَ کَما قالَ الله عَزَّوَجَلَّ: (إِنَّ زَلْزَلَهَ السّاعَهِ شَیءٌ عَظیمٌ). اذْکروا الْمَماتَ (وَالْمَعادَ) وَالْحِسابَ وَالْمَوازینَ وَالْمحاسَبَهَ بَیْنَ یَدَی رَبِّ الْعالَمینَ وَالثَّوابَ وَالْعِقابَ. فَمَنْ جاءَ بِالْحَسَنَهِ أثیبَ عَلَیْها وَ مَنْ جاءَ بِالسَّیِّئَهِ فَلَیْسَ لَه فِی الجِنانِ نَصیبٌ.
و بدانید که ریشه ی امر به معروف این است که به گفته ی من [درباره ی امامت ] برسید و سخن مرا به دیگران برسانید و غایبان را به پذیرش فرمان من توصیه کنید و آنان را از ناسازگاری سخنان من بازدارید؛ همانا سخن من فرمان خدا و من است و هیچ امر به معروف و نهی از منکری جز با امام معصوم تحقق و کمال نمی یابد.
هان مردمان! قرآن بر شما روشن می کند که امامان پس از علی فرزندان اویند و من به شما شناساندم که آنان از او و از من اند. چرا که خداوند در کتاب خود می گوید: «امامت را فرمانی پایدار در نسل او قرار داد…» و من نیز گفته ام که: «مادام که به قرآن و امامان تمسک کنید، گمراه نخواهید شد.»
هان مردمان! تقوا را، تقوا را رعایت کرده از سختی رستخیز بهراسید همان گونه که خداوند عزّوجل فرمود: «البته زمین لرزه ی روز رستاخیز حادثه ی بزرگ است…»
مرگ، قیامت، و حساب و میزان و محاسبه ی در برابر پروردگار جهانیان و پاداش کیفر را یاد کنید. آن که نیکی آورد، پاداش گیرد. و آن که بدی کرد، بهره ی از بهشت نخواهد برد.
