پایگاه بصیرت
نشریه اخبار و تحلیل‌ها wordنشریه اخبار و تحلیل‌ها pdf
▼حرف روز
انتفاع اقتصادی ایران در شانگهای
با توجه به مختصات نظم نوین بین‌المللی و ایجاد چندجانبه‌گرایی در آینده نزدیک، کشورهایی در معادلات بین‌المللی آتی تأثیرگذارتر خواهند بود که بتوانند در سازمان‌های منسجم‌تر و مؤثرتری عضو باشند. یکی از این سازمان‌ها، سازمان همکاری‌های شانگهای است که ایران به‌عنوان نهمین عضو اصلی آن پذیرفته شد؛ اما عضویت در این سازمان چه منافع اقتصادی برای ایران دارد؟
نکات تحلیلی: ۱-چینی‌ها تصمیم به بازسازی جاده ابریشم در چارچوب طرح «ابتکار کمربند-راه» گرفته‌اند که حدود ۹۰۰۰ پروژه در آن تعریف شده است که از مجموع این پروژه‌ها، حدود ۳۰۰۰ طرح کلید خورده، ۶۶۶ طرح تمام شده و ۲۰۰۰ طرح در دست اجراست. چینی‌ها برای ایران نیز در این مگاپروژه‌ها جایگاه، نقش و سهم سرمایه‌گذاری دیده‌اند، خصوصاً در زمینه ترانزیتِ کالا، برق و دیتا، بین چین و اتحادیه اروپا از مسیر چابهار به طرف آسیای میانه و روسیه و از طریق بندرعباس به آستارا و سن‌پترزبورگ و بندر پوتی در گرجستان، ایران در اولویت طرح‌های چین قرار دارد. ۲- دو کشور اصلی سازمان شانگهای یعنی روسیه و چین، همچون ایران مرتباً در معرض تحریم‌های ایالات‌متحده هستند. قرار گرفتن کشورهایِ در معرض تحریم، در یک بلوک، بسترهای لازم را برای همکاری‌های فی‌مابین در زمینه‌های ناسازگار با تحریم فراهم می‌کند. این موضوع برای ایران که بیشترین تحریم‌ها متوجه اوست، می‌تواند بسترهای لازم را برای دور زدن تحریم‌ها فراهم کند. ۳- همچنان که امریکا در پی محدود کردن منابع تأمین انرژی چین است، چین به دنبال تعدد این منابع می‌شد. درواقع کشورهای عضو این سازمان مانند چین، به انرژی و ترانزیت از ایران وابسته هستند و لذا ایران می‌تواند از ظرفیت سرمایه‌گذاری کشورهای عضو در این حوزه‌ها نیز استفاده کند. وقتی وابستگی متقابل بین کشورها وجود داشته باشد، انگیزه‌ای ایجاد می‌کند که کشورهای عضو با دور زدن تحریم، روابط تجاری خود را با ایران گسترش دهند. ۴- بانک زیربنایی سرمایه‌گذاری آسیا که در سال ۲۰۱۴ تأسیس شده، تسهیل‌کننده مبادلات تجاری بر مبنای ارزهای غیر دلار است. بهره‌گیری از این موضوع می‌تواند نقش دلار را در اقتصاد کشور کاهش دهد.
نکته راهبردی: سازمان بین دولتی شانگهای با ظرفیت‌های عظیم اقتصادی می‌تواند تسهیل‌کننده روابط تجاری ایران با شرق، با تمرکز بر وابستگی متقابل در حوزه ترانزیت و انرژی شود. همچنین متأثر بودن کشورهای عضو سازمان از تحریم‌های امریکا، آن‌ها را به سمت ایجاد سازوکار مالی غیرآمریکایی، با تکیه‌بر ارزهای ملی ترغیب می‌کند و از این حیث نیز برای اقتصاد تحریمی ایران، نقطه اتکا و توجه است. (نویسنده: علی محمدی)
▼گزارش روز
بازی خطرناک آذربایجان و ترکیه در مرزهای شمالی ایران
در هفته‌های اخیر هم‌زمان با برگزاری رزمایش مشترک نظامی ترکیه با آذربایجان، شاهد بروز رفتارها و اظهارات نامتعارف از جانب مقامات باکو علیه کشورمان بودیم.
گزاره خبری: این اظهارات غیردوستانه با درج تیتر «ایران باید از روی نقشه محو شود!» توسط روزنامه ینی شفق وابسته به دولت ترکیه از قول یک نماینده آذربایجان شروع شد و با اظهارات خلاف واقع رئیس‌جمهور آذربایجان در خصوص مداخله جمهوری اسلامی ایران در منطقه قفقاز و تهدید شمردن رزمایش ایران در مرزهای شمال غربی، شدت گرفت.
گزاره‌های تحلیلی: ۱- قفقاز منطقه‌ای است که دارای «گسل‌های ژئوپلیتیکی» متعددی است؛ یکی از سیاست‌هایی که در سال‌های اخیر در این منطقه برجسته‌تر شده است، تشدید این گسل‌ها با اهداف متعدد سیاسی، امنیتی و نظامی است که رژیم صهیونیستی از دست‌های مهم پشت‌پرده در این زمینه است. جمهوری اسلامی ایران از دیرباز در این منطقه خود را متعهد به رعایت حسن هم‌جواری با کشورهای همسایه می‌داند. در خصوص جمهوری آذربایجان و ترکیه، سیاست جمهوری اسلامی ایران از یک روند «منطقی، واقع‌بینانه و صادقانه» پیروی می‌کند. با توجه به اینکه در بسط و توسعه مناسبات در ابعاد گوناگون نیز کشورهای همسایه، اولویت اول روابط خارجی ایران را تشکیل می‌دهند، لذا در قفقاز جنوبی نیز همواره به این مهم توجه شده و «دوستانه» در این راه گام برداشته شده است؛ اما این رفتار صادقانه نباید به‌منزله دادن «چک سفید امضا» برای دیگران تلقی شود. ۲- اینکه جمهوری اسلامی ایران با آذربایجان که زمانی نه‌چندان دور «جزو سرزمین ایران» بود و حتی دولت ترکیه که در کودتای سال ۲۰۱۶ او را از مخمصه‌ای که فرجامش سرنگونی بود، نجات داد، در برخی موضوعات سیاست خارجی و بعضاً داخلی اختلاف‌نظر دارد، یک امر طبیعی است؛ اما اختلاف‌نظرهای موجود در مقابل «علائق مشترکی» که در عرصه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی و بخصوص فرهنگی و تمدنی وجود دارد، بسیار ناچیز است. تهران مواضع و رفتارهای تحریک‌آمیز و مشکوک دولت باکو را دلیل بر قدرت نمی‌داند، بلکه آن را «نشانه عدم پختگی سیاسی» و محاسبات غلط در مواجهه با ایران می‌داند؛ محاسباتی که عمدتاً توسط صهیونیست‌ها طراحی شده است. همچنان که در هفته‌های اخیر و در رابطه با بمباران مقر عناصر معاند و تروریست در کردستان عراق هم مشاهده شد، جمهوری اسلامی ایران در عین تعهد بنیادین به «عدم دخالت در امور داخلی دیگران»، در مواجهه با تهدیداتی که متوجه امنیت ملی و تمامیت ارضی خود باشد، اجازه هیچ‌گونه تحرک نظامی و روانی را به کشورهای خارجی ولو همسایگان نمی‌دهد.
نکته پایانی: جمهوری اسلامی هیچ دخالتی در اینکه دولت باکو روابط خارجی خود را چگونه طراحی و تنظیم می‌کند، ندارد. این یک موضوع داخلی است؛ اما این روابط نباید به تهدید امنیت ملی، منافع ملی و تمامیت ارضی ایران بینجامد. تهران هرگز حضور تهدیدآمیز رژیم صهیونیستی در مرزهای شمالی خود را برنمی‌تابد. حساسیتی که جمهوری اسلامی در قبال امنیت ملی خود دارد، از اصول و مبانی منطقی و محکمی برخوردار است. ابزارهای لازم برای مقابله با عوامل مخل امنیت و منافع ملی و تمامیت ارضی خود را هم دارد؛ فرقی نمی‌کند از جانب آمریکا باشد یا یک کشور کوچک منطقه‌ای. (حمید خوش‌آیند)
▼ خبر ویژه
واکنش وزارت خارجه به سخنان رئیس‌جمهور آذربایجان
سخنگوی وزارت خارجه کشورمان گفت: «ایران همواره مخالفت خود با هرگونه اشغال سرزمینی را اعلام داشته و بر لزوم احترام به تمامیت ارضی کشورها و مرزهای شناخته‌شده بین‌المللی تأکید کرده است. مانور انجام‌شده از سوی کشورمان در مناطق مرزی شمال‌غرب، یک موضوع حاکمیتی است و برای آرامش و ثبات کل منطقه انجام می‌شود. ایران حضور هرچند نمایشی رژیم صهیونیستی در نزدیکی مرزهای خود را تحمل نخواهد کرد. در این رابطه هر اقدامی را که برای امنیت ملی خود لازم بدانیم انجام خواهیم داد».
▼ اخبار
مواضع رهبر معظم انقلاب در خصوص جهاد روشنگری در فضای مجازی
نزدیک به ۳ سال‌ونیم از انتشار بیانیه گام دوم انقلاب می‌گذرد. در آن بیانیه، ۲ بار به رسانه و فضای مجازی اشاره شده و معظم له دستور جهاد با ۲ هدف؛ ۱- شکستن محاصره تبلیغاتی، ۲- امیدآفرینی به‌عنوان نخستین جهاد را صادر کردند. پس‌ازآن بارها ایشان نسبت به تهدیدات و خطرات فضای مجازی هشدارهایی با کلیدواژه‌هایی نظیر فضای مجازی ول (فروردین۱۴۰۰) یا فضای بی‌بندوبار و رهای اینترنت و … داده‌اند؛ اما در اربعین ۱۴۰۰ امام خامنه‌ای ۲ مأموریت اصلی برای جوانان و دانشجویان تعریف کردند: ۱- جهاد در میدان تبیین و افشاگری با انتشار افکار درست، افکار صحیح، پاسخ به اشکالات و ابهام‌آفرینی‌ها؛ ۲- اجتناب از دشنام، با تهمت و فریب و دروغ با افکار عمومی و انتشار حقایق با منطق قوی، سخن متین و عقلانیت کامل، همراه با زینت عاطفه و عواطف انسانی و بکارگیری اخلاق؛ اما راهکارهای تجهیز و وارد شدن به میدان تبیین و روشنگری در فضای مجازی چیست: ۱- ارتقای سواد رسانه‌ای و فضای مجازی در سطح مدیران، مسئولان و مردم (ارتقاء تاب‌آوری شناختی)؛ ۲- مطالبه گری برای قطع ید دشمن از تسلط بر افکار عمومی در فضای مجازی ول به‌عنوان بستر جنگ شناختی ادراکی با راهبرد حاکمیت سایبری؛ ۳- مطالبه گری برای راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات و سرویس‌های بومی؛ ۴- تشکیل جبهه و کمپین‌های ضدآمریکایی و ضدصهیونیستی در فضای سایبر؛ ۵- طراحی حملات شناختی آفندی به دشمن؛ ۶- تواصی به صبر و بصیرت به‌عنوان ۲ راهکار مهم مقابله با جنگ شناختی ادراکی تحمیلی دشمن در جبهه انقلاب؛ ۷- حضور هوشمندانه در پلتفرم‌ها (ورود افراد تأثیرگذار و تأثیرناپذیر). (سید علیرضا آل داود- کارشناس فضای مجازی)
اجرای مدل سودان در کردستان عراق!
«سیدرضا صدرالحسینی» در خصوص نشست صهیونیستی اخیر در اربیل کردستان که دولت مرکزی عراق آن را به‌شدت محکوم کرد، قائل به تلاش رژیم غاصب برای تجزیه این منطقه از عراق و دستیابی به ذخایر انرژی آن است. این کارشناس مسائل منطقه می‌گوید: «همه به یاد دارند در آخرین رفراندوم استقلال کردستان عراق اولین کسانی که از این همه‌پرسی و جدا شدن کردستان عراق استقبال کردند، صهیونیست‌ها بودند. نشست اخیر به‌شدت افکار عمومی این کشور و مقام‌های رسمی عراق را ناراحت کرده است و خطر تجزیه را به‌خوبی درک کرده‌اند. هدف اسرائیل از نفوذ در کردستان همانند تجزیه سودان است، یکی از دلایل حضور رژیم صهیونیستی در کردستان عراق به‌نوعی چشم‌داشت این رژیم به ذخایر انرژی اعم از نفت و گاز است. در سودان یکی از دلایل تجزیه این کشور به دو قسمت شمالی و جنوبی، وجود چاه‌های نفت در بخش جنوبی سودان بود. در کردستان عراق هم ذخایر نفتی عظیمی وجود دارد که صهیونیست‌ها به آن چشم دوخته‌اند».
تعجب سفیر کره جنوبی از پیشرفت‌های ایران
«یونکانگ هیون» در بازدید میدانی از یکی از کارخانه‌های تولید لوازم‌خانگی کشورمان، با ابراز تحیر از پیشرفت‌های ایران در حوزه تولید لوازم‌خانگی، گفت: «انتظار نداشتم ایران باوجود تحریم‌های آمریکا، در کارخانه‌های بزرگ، با این حجم و پیشرفت، لوازم‌خانگی تولید کند». لازم به ذکر است، تا قبل از تحریم‌های حداکثری آمریکا، بخش بزرگی از بازار لوازم‌خانگی کشور در دست دو برند مشهور کره‌ای بود، اما اکنون به برکت تحریم‌ها، در نبود این دو برند، تولید لوازم‌خانگی داخلی شدت گرفته و به اذعان سخنگوی اتحادیه تولیدکنندگان لوازم‌خانگی کشور، اگر اجازه بازگشت دوباره این دو شرکت کره‌ای به کشور داده نشود، ایران تا ۵ سال آینده قطب تولید لوازم‌خانگی در منطقه خواهد شد.
طرح جایگزین برای محدودیت‌های کرونایی!
وزیر بهداشت با اعلام طرح قرنطینه هوشمند در کشور به‌جای قرنطینه عادی طی چند هفته آینده، افزود: «در قالب طرح قرنطینه هوشمند، بسیاری از ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها در کشور برداشته می‌شود. افرادی که واکسینه شده‌اند، می‌توانند از مزایای آن استفاده کنند و دیگر لازم نیست همه افراد محدود شوند، چون مردم نیاز به تجارت و فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی دارند و جامعه با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی می‌تواند به زندگی عادی برگردد». دکتر عین‌اللهی همچنین از بازگشایی کامل دانشگاههای علوم پزشکی کشور از ۱۵ مهر و سایر دانشگاهها از آبان ماه خبر داد و اضافه کرد: «با توجه به اینکه موج اخیر کرونا در حال فروکش کردن است، بهترین زمان برای واکسیناسیون را در اختیار داریم. همه باید هرچه سریع‌تر نسبت به واکسیناسیون اقدام کنند».
اخبار کوتاه
◄ تورم؛ مسئله مهم و اولویت دولت/ رئیس‌جمهور در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت با اولویت شمردن مهار تورم در دولت گفت: «تورم خط قرمز دولت است، دستگاه‌های اجرایی از هرگونه اقدامی که منجر به افزایش تورم می‌شود، پرهیز کنند. بانک مرکزی سیاست‌های پولی را متناسب با مدیریت نقدینگی و کنترل تورم پیگیری کند. تدوین بودجه سال ۱۴۰۱ با تأکید بر اصلاح ساختار و حذف هزینه‌های غیرضرور لازم است. حمایت از تولید داخلی در اولویت سیاست‌ها و برنامه‌های اقتصادی دولت است».
◄ جایگاه موسیقی انقلابی در کشور/ «محمد گلریز»، خواننده سرشناس کشورمان در خصوص موسیقی انقلابی نکات قابل‌تأملی بیان می‌کند. وی معتقد است: «تعداد کم تولیدات موسیقی ایرانی در مقایسه با آهنگ‌های پاپ لس‌آنجلسی را وجود مافیا می‌دانم که علاوه بر داخل، از خارج از ایران هم حمایت می‌شود. متأسفانه الآن در برنامه‌های تلویزیونی هم از موسیقی انقلابی استفاده نمی‌شود درصورتی‌که امام خمینی با ترسیم مفهوم جدیدی از انقلاب همه دنیا را تحت تأثیر خود قرار داد. موسیقی انقلابی ما به زیر صفر رسیده است. بسیاری از مسئولان فرهنگی ما از انقلاب، ایران و حماسه صحبت می‌کنند؛ اما در عمل کاری نمی‌کنند».
◄ گروسی: سانتریفیوژهای ایران متوقف نمی‌شود!/ مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در واکنش به ادعاهای نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی مبنی بر ضرورت توقف برنامه هسته‌ای ایران، اعلام کرد «قرار نیست سانتریفیوژها در ایران متوقف شود». وی افزود، جامعه جهانی موافقت کرده که تهران می‌تواند تا حد مشخصی اورانیوم غنی کند.
◄ محکومیت ۶۰۷ میلیون دلاری برای ایران!/ شرکت اماراتی «دانا گاز» مدعی شد، یک دادگاه بین‌المللی، شرکت ملی نفت ایران را به علت اختلاف بر سر تأمین گاز با این شرکت، به پرداخت جریمه به میزان ۶۰۷.۵ میلیون دلار محکوم کرده است. جریمه‌ای که قرار است به شرکت اماراتی پرداخت شود، مربوط به ۸.۵ سال اول توافقنامه ۲۵ ساله معروف به «کرسنت» است که در زمان دولت خاتمی و در دوره وزارت بیژن زنگنه امضا شد ولی به دلیل برخی سودجویی‌های شخصی و خلاف منافع ملی ارزیابی شدن برخی بندها در این قرارداد، اجرای آن از سوی کشورمان متوقف شد.
◄ تخلیه نخستین محموله قرارداد سوآپ ایران و ونزوئلا/ نشریه آمریکایی رویترز گزارش داد: «یک محموله ۲.۱ میلیون بشکه‌ای میعانات گازی ایران تحت قرارداد بزرگ سوآپ ایران و ونزوئلا، دیروز در آب‌های ونزوئلا تخلیه شده است. به گفته منابع آگاه، دومین محموله ۲.۱ میلیون بشکه‌ای بر اساس همین قرارداد، احتمالاً در هفته‌های آتی به آب‌های ونزوئلا می‌رسد.
◄ کمبود سوخت، ارتش را به حالت آماده‌باش درآورد/ رسانه‌های انگلیسی بامداد سه‌شنبه گزارش دادند که در پی خالی شدن پمپ‌های بنزین از سوخت و هجوم تعداد زیادی از خودروها به پمپ‌های بنزین برای ذخیره سوخت، دولت از ارتش خواسته که به حالت آماده‌باش در بیاید.
منبع: سایت بصیرت
