پسر ۴ ساله‏ ام براى عمل دفع مقاومت مى‏کند و دیر به دیر به دستشویى مى‏رود. آیا علت خاصى دارد؟

 اگر این رفتار کودک مقطعى باشد، جاى نگرانى نیست.
گاهى کودکان به علل مقطعى مانند قرار گرفتن در محیطى جدید یا در جاهایى که توالت برایشان ناآشنا است. (ر. ک ص ۲۵ و ۲۶)، ممکن است تا ۴۸ ساعت هم عمل دفع را انجام ندهند که ضررى ندارد؛ اما اگر همیشگى است، باید علت‏یابى و مشکل حل شود. علل احتمالى این رفتار عبارتند از:
۱. یبوست مزمن: یبوست، عامل مهمى در خوددارى از دفع است (ر. ک: ص ۳۱).
۲. زحم در محل مخرج دفع: در صورتى که نشانه‏هایى بر احساس ناراحتى او در این محل مى‏بینید، به پزشک مراجعه کنید.
۳. ترس از توالت: به این دلیل که مى‏ترسد داخل منفذ توالت بیفتد، از عمل دفع خوددارى مى‏کند. تا مدتى گوشه حمام را براى عمل دفع او آماده سازید و با رسم خطوطى بر روى کاغذ، برایش توضیح دهید که زیر منفذ توالت چاه نیست؛ بلکه لوله‏اى است که به بیرون مى‏رود.
۴. عدم آگاهى: برخى از کودکان گمان مى‏کنند که با عمل دفع، قسمتى از بدنشان از آن‏ها جدا مى‏شود! با استفاده از آبمیوه‏گیرى، عمل دفع را برایش توضیح دهید که مدفوع او مانند پوره‏هاى سیب یا هویج است که دور ریخته مى‏شود.
۵. اثبات استقلال: احتمالا با این کار مى‏خواهد استقلال خود را تثبیت کند و به شما بفهماند که در امورى، فقط او تصمیم گیرنده است و دیگران به ویژه والدین نمى‏توانند جلو تصمیمش را بگیرند. در این صورت بکوشید زمینه‏هاى تثبیت استقلالش را (براى مثال با واگذارى امور شخصى به او) به شکل درست فراهم آورید.
۶. انتقامجویى: احتمال دارد این رفتار، نوعى مقاومت و مبارزه با والدین باشد. اگر در این مورد با او خوب برخورد نکرده، و از اهرم فشار استفاده کرده‏اید، تا مدتى فشارها را بردارید.
۷. سرگرمى: گاهى کودکان آن قدر سرگرم بازى مى‏شوند که به علایم دفع بى‏توجهى مى‏کنند. شما باید در موقعیت‏هاى مناسب (به طور معمول پس از صرف غذا یا پس از بیدار شدن از خواب) او را به دستشویى ببرید.
۸. احساس لذت: گاهى خارش ناشى از نگهدارى مدفوع یا سنگینى ناشى از آن، باعث احساس لذت کودک مى‏شود که لازم است با استفاده از راهکارهاى پیش گفته، جلو این رفتار گرفته شود تا در آینده به انحرافات جنسى و اخلاقى نینجامد.