آداب دعا

آداب دعا امام صادق (ع) فرمود: شرایط دعا را نگاه دار، و بنگر که چه کسی را می خوانی و چگونه می خوانی و برای چه می خوانی. و حق عظمت و کبریای خداوند را به جای آور و با قلب خویش علم او به باطنت و آگاهی اش از درونت و مکنونات قلبی ات از حق و باطل بنگر و راه های نجات وهلاک خویش را بشناس ، که مبادا از خدا چیزی بخواهی که هلاکتت در آن است و تو نجات خود را در آن می پنداری. خدای تعالی می فرماید: (و انسان {همان گونه که} خیر را جزا می خواند، [ پیشامد] بد را می خواند و انسان همواره شتابزده است). و بیندیش که چه می خواهی و برای چه می خواهی. و دعا آن است که در همه چیز خدا را استجابت گویی و خون خود را در راه مشاهده پروردگار نثار کنی و امیال نفسانی را ترک کنی و همه امور را ظاهر و باطن به خدای تعالی واگذاری. پس چون شرط دعا را مراعات نمی کنی، انتظار اجابت نیز نداشته باش؛ چون که او آشکار وخفا را می داند؛ وبسا او را به چیزی بخوانی و نهانت ، خلاف آن را گوید (در دعا، زبان و دلت یکی نباشد). یکی از صحابه، به بعضی دیگر از آنان گفت: شما در انتظار بارانید و من به دلیل اعمال ناشایست خود) در انتظار سنگ. و بدان که اگر خدا ما را به دعا امر نفرموده بود، چون خالصانه او را می خواندیم، بر ما به اجابتش تفضل می فرمود. پس حال که خود اجابت دعا را که همراه با شرایطش باشد ضامن گشته، چگونه ناامید باشیم؟ از رسول خدا (ص) درباره اسم اعظم پرسیدند، فرمود: هر اسمی از اسم های خدا، اعظم است . پس قلب خویش را از ماسوایش فارغ گردان و خدای تعالی را با هر اسمی که خواهی بخوان، که در حقیقت، او چنین نیست که دارای اسمی باشد و فاقد اسمی دیگر، بلکه او خدای واحد قرار است. رسول خدا (ص) فرمود: خداوند تعالی دعای کسی را که با دل مشغولی به غیر خدا دعا کند مستجاب نمی فرماید. امام صادق (ع) فرمود: چون کسی از شما اراده می کند که از پروردگارش حاجتی بخواهد، باید از جمیع مردمان ماءیوس گردد و امید به کسی جز خدای عز وجل نبندد. پس چون خدای تعالی این امر را در دل بنده اش ببیند، هر چه را که او بخواهد، بدو عطا کند. بنابراین، چون شرایطی را که برایت ذکر گشت در دعا مراعات کنی و باطن خویش را برای خدا خالص گردانی، تو را به یکی از سه چیز مژده باد: ۱ در برآورده شدن حاجتت، تعجیل می ورزد؛ ۲ چیزی بهتر از آنچه خواسته ای، برایت ذخیره می کند؛ ۳ یا بلایایی را از تو باز می گرداند که اگر به تو رسند، به هلاکت در افتی. پیامبر (ص) فرمود: خداوند تعالی می فرماید: آن کس که ذکر من، او را از حاجت خواستن از من باز دارد، بهترین چیزی که به حاجت خواهانم می دهم، بدو خواهم داد. امام صادق (ع) فرمود: خدای را یک بار خواندم، فرمود: لبیک بنده من. حاجت خویش از یادم بردم، زیرا پاسخ او بسی بزرگ تر و والاتر است از آنچه که بنده از او خواسته است؛ اگر چه حاجتش، بهشت و نعمت جاودان باشد و لذت آن را جز عاملان محب و عارفان برگزیده و خواص خدا ندانند.