چرا بچهها دوست ندارند به رختخواب بروند و بخوابند؟ شاید غرق بازی هستند، شاید زیاد غذا خوردهاند ، دوست دارند در کنار سایر بیدارها نشسته، تلویزیون نگاه کنند. بعدازظهر زیاد خوابیدهاند و خوابشان نمیآید ، دهها شاید و نباید و بایدهای دیگر.
در دوران کودکی، عادت خوابیدن، معمولاً با سختی صورت میگیرد. اما در هر حال والدین روشی را بر میگزینند ، چون آنها خوب میدانند که خواب بهموقع و به مدت زمان لازم، میتواند روز بهتری را به ارمغان آورده و فرد را هوشیارتر و تمرکزشان را افزایش دهد.
تحقیقات نشان داده حتی یک ساعت کم خوابی در سنین دبستان، بازدهی بچه را بسیار پایین آورده و توانائی تمرکز را حدود ۲ سال کمتر از سن اصلی آنها تخمین زده است.
هم چنین کم خوابی در سنین ۳ سال و کمتر از آن میتواند باعث ضایعات ادراکی جبران ناپذیر و ماندنی چون نشان دادن رفتارهای ناهنجار بدخوئی در شخصیت و رفتار، بهخصوص در سالهای شروع مدرسه شود.
شما جزو کدام دسته از والدین هستید؟ فرزندتان را بهزور توی تختش گذاشته و اتاق را ترک میکنید. میلههای تخت خواب او را در تختش نگاه خواهد داشت؟ یا چنانچه از رختخواب بیرون بیاید خیلی جدی به او میگویید برگردد و بخوابد. گریه و فریاد کودک تصمیم شما را تغییر نخواهد داد.
شاید فرزندتان را در رختخواب میگذارید و به او یادآور میشوید که بعداً به او سر خواهید زد. به قولتان عمل میکنید، بعد کمکم زمان را طولانی و طولانیتر میکنید ، نهایتاً فرزندتان از انتظار خسته میشود و بخواب میرود. روش بدی نیست، اغلب شما این روش را اعمال میکنید؟ شاید هم در کنار بستر او میمانید، شب اول روی یک صندلی کنار تخت مینشنید ، شبهای بعد ، فاصله را بیشتر و بیشتر میکنید با این امیدواری و آرزو که وقتی به در رسیدید او هم به خوابیدن بدون شما عادت کرده است.
ممکن است قوانینی که وضع میکنید ، خشک و سرد باشد اما ارزش تکرار و آموزشش را دارد. با داشتن قوانین، بچهها خیلی آرام و راحت ذهن خود را آمادهی به رختخواب رفتن و خوابیدن میکنند.
وقتی فرزند شما بداند که از او چه انتظاراتی دارید به او کمک کردهاید که حس کند همه چیز تحت کنترل اوست. در غیر این صورت بچهها دچار سردرگمی شده و این خود ، موجب بیخوابی و یا بدخوابی آنها میشود.
برای آموزش هر رفتاری به کودک برای او نردبانی بسازید که پلهپله آن را طی کند و بهجایی برسد که میخواهید و میخواهد برسد. تشویق و برنامه ریزی درست از اضطراب و دلهره میکاهد و مسیر را آماده میسازد. بیایید امتحان کنیم.
* – اسباب بازیها را قبل از خوابیدن جمع کنید.
* – لباس راحت و مخصوص خواب به کودک بپوشانید.
* – شستن دندانها با آرامش و حوصله فراموش نشود.
* – یک لیوان کوچک آب کنارش قرار دهید تا به بهانه آب خوردن از رختخواب بیرون نیاید.
* – اگر احساس میکنید دوست دارد از مسائل روزش با شما صحبت کند به او ۵ دقیقه فرصت اضافه بدهید سعی کنید صحبت پیرامون مسائل مهم و هیجان انگیز را به فردا موکول کنید. به او قول بدهید و فردا قولتان را اجرا کنید.
* – کتاب خواندن را در برنامه بگذارید. اما از قبل به او بگوئید که چه مدت کتاب خواهید خواند، حتماً اگر او تمایل داشته باشد آن را ادامه دهید.
* – از یک چراغ خواب استفاده کنید. تاریکی باعث ترشح Melatonin میشود. هورمونی که باعث بیخوابی است.
* – چنانچه علاقهمند به شنیدن لالائی یا نوار قصه ایست که قبلاً با هم شنیدهاید به او این فرصت را بدهید.
* – دعا خواندن با هم را فراموش نکنید.
و بالاخره شب بخیر را فراموش نکنید، شب بخیر بالش، شب بخیر خرس کوچولو، کیف، صندلی شب بخیر، شب بخیر. شب بخیر.
شب بخیر پسر و یا دختر نازنینم، خوابهای خوش ببینی….
فرشته مجیب (عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی)