وسواس

حتما شما هم تا به حال با افراد وسواسی سر و کار داشته‌اید یا حتی با آنها زندگی می‌کنید. کسانی که آنقدر به شستشو اهمیت می‌دهند که دیگر قطره‌های آب روی اعصاب و روان انسان هم چکه می‌کند چه برسد به باز بودن شیر آب آن هم یک ساعت یا حتی بیشتر که علاوه برمصرف بی‌رویه و اسراف یک فیش ۲۰۰ هزار تومانی را نیز به هزینه‌های گزاف و سرسام‌آور اضافه می‌کند اما تازه این آغاز مشکل است.
 
«اما قبل از شستن دست‌ها نباید دستت به وسیله‌ای بخوره، هرجای خونه پا بذاری تذکر پشت تذکر، دستاتو شستی؟ دوباره آب بکش، خودم میارم، تو دست نزن، و صدای شیر آب که همچنان سوهان اعصابت می‌شه…»
بیان این جملا‌ت از سوی فرد وسواسی نشانه یک بیماری است که اگر درمان نشود مشکلات فراوان برای بیمار ایجاد می‌کند.
دکتر فرزاد ناظمی دارای بورد تخصصی اعصاب و روان در گفتگو با «جام‌جم» درخصوص عوامل ایجاد و تشدید بیماری وسواس می‌گوید: وسواس یک اختلال روانی است که در نتیجه هجوم فکرها، تصورات، اندیشه و حس مزاحم بروز می‌کند که فرد برای کاهش استرس و اضطراب حاصل از آن با وقت تلف کردن که اغلب به صورت وسواس پدید می‌آید با افکار منفی خود مقابله می‌کند.
به گفته این متخصص، اختلال وسواس بعد از هراس، سوءمصرف مواد و افسردگی چهارمین و عمده‌ترین اختلال روانی محسوب می‌شود و شیوع آن ۲ تا ۳ درصد بوده و در مواردی از انواع وسواس به ۱۰ درصد نیز می‌رسد، همچنین در بین زنان نسبت شیوع آن دو برابر مردان است.
دکتر ناظمی با بیان این‌که وسواس انواع مختلف دارد، تصریح می‌کند: الگوی شستشوی زیاد، چک کردن بیش از حد و افکار منفی که در آن نوعی توهین به مقدسات و آسیب رساندن به افراد خانواده از جمله فرزند یا همسر نیز دیده می‌شود، از مهم‌ترین و شایع‌ترین انواع این اختلال محسوب می‌شود البته در نوع افکار منفی فرد وسواس هرگز به کسی آسیب نمی‌زند و تنها اندیشه آن در ذهنش به صورت وسواسی پدید می‌آید. در مواردی هم عدم نظم و ترتیب در برخی افراد موجب اختلال وسواس می‌شود.
وی می‌گوید: شیوع وسواس در شستن ۳۵‌درصد است که عواملی همچون استرس خانوادگی، مشکلات روابط فردی، حاملگی و زایمان از مهم‌ترین موارد ایجاد و تشدید کننده این اختلال روانی است. وسواسی‌ها در معرض افسردگی و پرخاشگری
به اعتقاد این متخصص اعصاب و روان، معمولا خود وسواس همرا ه با اختلال دیگر همراه است که اثرات آن نه تنها در عملکرد فردی بیمار بلکه در عملکرد اجتماعی و تعاملات وی با خانواده، همسر، فرزند و اطرافیان نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد به طوری که پس از مدتی فرد دچار افسردگی و پرخاشگری می‌شود که ناشی از واکنش‌های بیمار و اطرافیان وی در برابر اختلال وسواسی اوست.
به گفته دکتر ناظمی، اختلال وسواس زمینه ژنتیکی دارد و زمانی که برخی مواد شیمیایی در مغز تغییر می‌کند، این اختلال بروز می‌کند لذا چنانچه گذشته بیماران به دقت بررسی شوند خواهیم دید که یکی از اقوام درجه یک وی نیز دارای اختلال وسواس بوده است.درمان
وسواس هم مانند بیماری‌های جسمی قابل درمان است اگر جدی گرفته شود.
این متخصص اعصاب و روان با انتقاد از نوع نگاه جامعه به اختلالات روانی یادآور می‌شود: همان‌گونه که بیماری جسمی بدون دخالت بیمار بروز می‌کند ، اختلالات روحی نیز بدون دخالت و خواسته فرد اتفاق می‌افتد در حالی که ما از بیماران جسمی تا بهبودی کامل بشدت مراقبت می‌کنیم، اما بیماران روحی نه تنها مراقبت و حمایت نمی‌شوند بلکه با رفتارهای غلط و حتی عدم حمایت، روند و مدت بیماری آنها را به تعویق می‌اندازیم.
دکتر ناظمی تصریح می‌کند: اختلالات روانی از جمله وسواس از طریق روش دارویی و رفتاری قابل درمان است، برای بهبودی کامل یک روش به تنهایی کافی نیست و باید این دو روش در کنار هم و به صورت مکمل برای بیمار استفاده شود لذا با توجه به درجه اضطراب و استرس و نوع اختلال باید ابتدا از درمان دارویی آغاز کرد تا با کاهش میزان اضطراب، فرد برای درمان رفتاری آماده شود.
وی معتقد است: در بیماری وسواس بسیار مهم است که فرد این بیماری را به عنوان یک اختلال بپذیرد و برای درمان آن اقدام کند؛ چرا که درمان اختلالات روانی بسیار مهم‌تر از بیماری‌های جسمی است.
به گفته این متخصص، در بیماری‌های روانی بر خلاف بیماری‌های جسمی دامنه بیشتری تحت تاثیر قرار می‌گیرد؛ چون علاوه برعملکرد فردی و اجتماعی، خانواده نیز تحت تاثیرات منفی آن قرار می‌گیرد و آسیب‌های حاصل از آن به مراتب بیشتر از بیماری‌های جسمی است.
دکتر ناظمی توصیه می‌کند: وسواس یک اختلال و یک بیماری است که باید هرچه سریع‌تر درمان شود و هرچه زمان اختلالات روانی طولانی‌تر شود همانند بیماری‌های جسمانی مزمن‌تر شده و به درمان طولانی‌تری نیاز دارد همچنین مهم‌ترین عامل در تسریع بیماری‌های روانی حمایت از آنها بویژه حمایت خانواده است؛ چرا که در مواردی رفتار خانواده‌ها خود به‌عنوان یک عامل تشدیدکننده اختلال وسواسی است.