عزاداری
س ـ در مراسمات عزاداری افراد عریان شده و هروله میکنند. آیا این کار به عقیده شما درست است یا خیر؟ همچنین در مراسمات مولودی و عروسی ها کف زدن چه حکمی دارد؟
ج ـ به همان نحوی که مردم متعهد و متدین به مذهب شیعه انجام میدهند، به طوری که موجب وهن مذهب هم نشود اشکال ندارد. (پرسش از دفتر مقام معظم رهبری. )
کف زدن به نحو متعارف اگر مفسده ای بر آن مترتب نشود اشکال ندارد. به طور کلی کف زدن فی نفسه به نحو متعارف در جشنها و اعیاد یا برای تشویق و تأیید و مانند آن اشکال ندارد، ولی بهتراست فضای مجالس دینی به خصوص مراسمی که در مساجد و حسینیه ها و نمازخانه ها برگزار میشود با ذکر صلوات و تکبیر معطر شود تا انسان به ثواب آنها برسد. (اجوبه، ص ۲۵۸.)
تراشیدن صورت
س ـ تراشیدن صورت به گونه ای که فقط محاسن چانه و زیر آن بماند (پرفسوری) چه حکمی دارد؟
ج ـ تراشیدن ریش بنابر احتیاط حرام است و تراشیدن مقداری از ریش حکم تراشیدن تمام آن را دارد. ( اجوبه، مسئله ۱۴۱۳ و ۱۴۱۴.)
مجسمه سازی
س ـ مجسمه سازی،نگهداری وخرید وفروش آن چه حکمی دارد؟
ج ـ ساخت مجسمه و نقاشی و ترسیم موجودات بیروح اشکال ندارد و همچنین نقاشی و ترسیم چهره موجودات صاحب روح اگر بدون برجستگی باشد و یا مجسمه آنها به صورت غیر کامل باشد، اشکال ندارد، ولی ساخت مجسمه انسان یا سایر حیوانات به صورت کامل اشکال دارد. خرید و فروش و نگهداری نقاشی و مجسمه جایز است. (اجوبه، ج ۲، ص ۴۷.)
موسیقی
س ـ آیا گوش دادن به ترانه و موسیقی حرام است یا رقصیدن زنان در مجالس زنانه،مگر منبع و ارتباط ما قرآن وکتاب آسمانی نیست؟ ما چندین بار از اول تا انتها قرآن را خواندیم و در این مورد صحبتی نشده است.
ج ـ الف) در تفسیر آیه شریفه «وَاجْتَنِبُوا قولَالزور؛ (حج ۲۲، آیه ۳۰.) از گفتار باطل و ناروا بپرهیزید»، امام صادق(ع) فرمود: مراد از قول زور در آیه شریفه غناست. ( وسائل الشیعه، ج ۱۷، ص ۳۰۳.)
حضرت علی(ع) میفرماید:
وَ کَثرَهُ الاِسْتِماع اِلی الغِناءِ یُورِثُ الفَقر؛ (وسائل الشیعه، ج ۱۵، ص ۳۴۷.)
زیاد گوش دادن غنا، فقر را در پی دارد.
امام صادق(ع) فرمود:اَلغِناءُ یُورِثُ النِّفاقَ وَ یُعَقِّبُ الفَقرَ؛ (همان، ج ۱۷، ص ۳۰۹. )
غنا در دل روح نفاق را پرورش میدهد و بدنبال خود بدبختی و فقر می آورد.
همچنین غافل شدن از یاد خدا و فراموش کردن خدا نیز یکی دیگر از آثار زیان بار غنا و موسیقی است.
امام صادق(ع) فرمود:اَلْغِناءُ مَجْلسٌ لایَنْظُرُاللّهُ الی اَهْلِهِ ( همان.) وَ هُوَ مِما قالَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ: «وَمِنَ النّاسِ مَنْ یَشْتَری لَهْوَ الحدیثِ لِیُضِلَّ عَنْ سَبیلِ اللّه؛ (العروسی الحویزی، تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۱۹۴. )
مجلس غنا و خوانندگی مجلسی است که خدا به اهل آن نمینگرد و آنها را مشمول لطفش قرار نمیدهد. و این مصداق همان چیزی است که خداوند عزوجل فرموده: بعضی از مردم هستند که سخنان بیهوده را خریداری میکنند تا مردم را از راه خدا گمراه سازند.
در این روایت امام(ع) غنا و موسیقی را یکی از مصداق های گفتار بیهوده ای دانسته که انسان ها را از راه خدا گمراه میکند. در مورد گوش دادن به هرگونه آواز و ترانه و آهنگ و امثال اینها یک معیار کلی وجود دارد و آن اینکه اگر مناسب با مجالس لهو باشد حرام است و مشروط به تأثیر یا عدم تأثیر روی شنونده خاصی نیست.
ب)به طور کلی اگر رقص به گونه ای باشد که منجر به تحریک شهوت شود یا مستلزم فعل حرام یا ترتب مفسدهای باشد، حرام است، ولی رقص زوج بر زوجه و بالعکس اگر همراه با محرمات دیگری نباشد اشکال ندارد. ( اجوبه، ج ۲ مسئله ۸۴ و ۸۵ . )
س ـ اگر نوارهای ترانه گوش بدهیم حرام است؟
ج ـ اگر نوارترانه مناسب با مجالس عیش ونوش و خوشگذرانی و دارای مطالب خلاف است، اشکال دارد.چنین موسیقیهایی انسان را از خداوند متعال و فضایل اخلاقی دور نموده و به سمت بی بندوباری و گناه میبرد. ( همان، ج ۲، ص ۱۹ ـ ۲۰.) س ـ با اینکه در دین ما گوش دادن به موسیقی اعم از محلی یا ترانه که موجب تهییج شهوت شود حرام است ولی میبینیم که در تمام عروسی ها از این نوارها رواج دارد ونیز رقصیدن در این مراسمات؛سؤال این است ما که دراین مراسمات شرکت میکنیم هم مرتکب گناه میشویم؟
ج ـ شرکت در اینگونه مراسم در صورتی که تأیید و یا تشویق گناه کار باشد حرام است. (مسائل جدید، ج ۱، ص ۵۷.)
خودکشی
س ـ خودکشی در اسلام چه حکمی دارد؟
ج ـ حرام است و فقها در این زمینه به آیه ۱۹۵ سوره بقره و ۲۹ سوره نساء و روایات استدلال کرده اند. ( ر.ک: محمد حسن نجفی، جواهر الکلام، ج ۵، ص ۱۰۲، ۱۰۴ و ۱۰۸.)
شکستن قفل نرم افزار و استفاده از آن
س ـ یک نرم افزار قفلدار برای یک دستگاه رایانه خریداری شده:
الف) آیا با صرف خرید و نصب این نرم افزار، میتوان از نوع قفل شکسته آن برای دستگاه های دیگر همان سازمان استفاده کرد؟
ب) اهدا و کپی و نصب قفل شکسته چه حکمی دارد؟
س ـ بعضی نرم افزارهای خارجی قفل دارد که در خارج از ایران خرید و فروش میشود. اگر در ایران قفل آن شکسته شود:
الف) کپی و خرید و فروش آن جایز است؟
ب) استفاده کاربر از آن چه حکمی دارد؟س ـ شکستن قفل نرمافزار بدون رضایت صاحب آن چه حکمی دارد؟س ـ کپی کردن از نرمافزاری که قفل آن شکسته است:
الف) برای استفاده شخصی چگونه است؟
ب) برای استفاده در سازمان یا نهاد چگونه است؟
س ـ آیا از قسمتی از برنامه تولیدی یک نرم افزار اختصاصی میتوان بهره برداری کرد؟
ج ـ احوط این است که در نسخه برداری و تکثیر نوارهای کامپیوتری که در داخل تولید شده است حقوق صاحبانشان از طریق کسب اجازه از آنان رعایت شود و در مورد خارج کشور تابع قرارداد است. ( اجوبه، مسئله ۱۳۴۳.)
احکام از طریق رایانه
س ـ آیا عمل به جواب استفتائاتی که از طریق پست الکترونیکی (E-mail) ارسال میشوند حجیت شرعی دارد؟
ج ـ اگر اطمینان پیدا کنید، حجت شرعی است. (استفتاء کتبی از دفتر مقام معظم رهبری. )
احضار روح
س ـ احضار روح چه حکمی دارد؟
ج ـ این کار فی نفسه اشکال ندارد، مشروط بر اینکه از راه هایی که شرعاً حلال هستند، اقدام شود. (آیه الله خامنه ای، رساله اجوبه الاستفتاءات، مترجم، ص ۲۷۰. )
