ضرورت اصلاح کارگزاران حکومتی
پشتوانه این نظر و ادعا دلایلی عقلی و نقلی وجود دارد که مختصراً به آنها اشاره می شود:
۱- در روایات متعدد از نبی مکرم اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع) آمده است: اصلاح و فساد جامعه ارتباط مستقیم با اصلاح و فساد علما و حکمرانان دارد، از جمله پیامبر گرامی فرمود: دو گروه از امت من هستند که اگر اصلاح شوند امت من اصلاح می شود و اگر فاسد گردند امت من نیز فاسد می گردند، یکی علما و دیگری دولتمردان.
و در جای دیگری فرموده است: مردم بر آیین و مذهب حکمرانان خویشند.
همچنین فرزند برومند ایشان حضرت امام صادق(ع) فرمود: مردم را به غیراز زبانتان به خدا دعوت کنید زیرا هرگاه آنان از شما تقوی و تلاش در راه خدا و اقامه نماز و… را ببینند به راه حق گرایش پیدا خواهند کرد.
۲- حضرت امام خمینی(ره) بنیانگذار و معمار نظام مقدس جمهوری اسلامی در ماه های اول پیروزی انقلاب اسلامی طی فرمانی خطاب به شورای عالی انقلاب، خواستار تشکیل اداره ای مستقل از دولت بنام «اداره امر به معروف و نهی از منکر» گردید که یکی از وظایف مهم آن نظارت بر اعمال دولت و ادارات دولتی است، متن آن فرمان به شرح زیر است:
«شورای انقلاب اسلامی به موجب این مرقوم مأموریت دارد که اداره ای به اسم امر به معروف و نهی از منکر در مرکز تاسیس نماید و شعبه های آن در کنار دولت انقلابی اسلامی است و ناظر به اعمال دولت و ادارات دولتی و تمام اقشار ملت است و دولت انقلاب اسلامی مأمور است که اوامر صادره از این اداره را اجرا نماید که در سراسر کشور از منکرات به هر صورت که باشد جلوگیری نماید و حدود شرعیه را تحت نظر حاکم شرعی یا منصوب از قبل او، اجرا نماید و احدی از اعضای دولت و قوای انتظامی حق مزاحمت با متصدیان این اداره را ندارند و در اجرای حکم و حدود الهی، احدی مستثنی نیست، حتی اگر خدای نخواسته رهبر انقلاب یا رئیس دولت مرتکب چیزی شد که موجب حد شرعی است باید در مورد او اجرا شود.» (۳)
۳- رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز در سخنان خویش در خطبه های نماز جمعه مهمترین حوزه امر به معروف و نهی از منکر را حوزه مسئولان و دولتمردان دانسته اند:
«البته امر به معروف و نهی از منکر حوزه های گوناگون دارد که باز مهمترینش حوزه مسئولان است، یعنی شما باید ما را به معروف امر و از منکر نهی کنید، مردم باید از مسئولان کار بخواهند، این مهمترین حوزه است.» (۴)
۴- جای دوری نرویم، تجربه ۲۸ ساله نظام مقدس جمهوری اسلامی پیش روی ماست. یادمان نمی رود در مقاطعی که مسئولان و کارگزاران این نظام، روحیه مردمی پررنگی داشتند، مثل مردم زندگی می کردند، خود را قشر ممتاز جامعه حساب نمی کردند و از افتادن در ورطه تجمل گرایی پرهیز داشتند. آثار پربرکت این رفتار مردمی و ارزشی در خانه های مردم، در سیمای کوچه ها و خیابان های این مرز و بوم کاملا محسوس بوده و در عوض آمار جرائم و منکرات در سطح جامعه روبه کاهش گذاشته است.
تجمل گرایی، بروز برخی منکرات و بازگشت به مظاهر قبل از انقلاب، از زمانی دراین جامعه خود را نشان داد که بسیاری از مسئولان از آن «زی مردمی و انقلابی خویش» فاصله گرفته و در استفاده از امکانات و بهره مندی از لذایذ دنیا با یکدیگر به رقابت افتاده و برای خود حد و مرزی نشناخته اند.
ب- در شیوه انتخاب:
در انتخاب شیوه ها و روش های اجرای این فریضه نیز با غفلت ها و عدم دقت هایی روبرو هستیم. علی رغم اینکه جامعه به سرعت در حال تغییر و تحول است و فاصله گفتمانی نسلها روز به روز بیشتر می شود و بسیاری از روابط اجتماعی دگرگون گردیده است، ما همچنان با روش های سنتی و قدیمی، امر به معروف و نهی از منکر می کنیم.تذکر لسانی آن هم با شرایط و ظرافت های خاص خود یکی از روش های انجام این فریضه است. امروزه آمر به معروف و ناهی از منکر نباید از شیوه های دیگر همچون شیوه های هنری، نوشتاری، مستقیم و غیرمستقیم، فردی و اجتماعی و ارایه جایگزین ها که هر کدام بحث مفصلی را می طلبد، غفلت کند.
ضمن اینکه آمرین به معروف و ناهیان از منکر در بکارگیری هر کدام از شیوه ها چنانچه به اصولی همچون منطقی بودن، دلسوز بودن، پندآمیز بودن، ملایمت به خرج دادن، ظرفیت افراد را در نظر داشتن توجه نکنند، نمی توانند انتظار تاثیر را در مخاطب خویش داشته باشند.
شیوه های صحیح اجرای فریضه مهم
همچنین عملا دیده شده است که از میان همه اقشار جامعه، فعالیت آمرین به معروف و ناهیان از منکر فقط روی جوانان متمرکز گردیده و آنها را به عنوان یک «جامعه هدف» قرار داده که آن هم به دلیل عدم شناخت کافی از روحیه جوانان، با موفقیتی همراه نبوده است.
در امر به معروف و نهی از منکر این قشر از جامعه، معمولا از موضع قدرت و تحکم وارد می شویم و این چیزی است که جوان با غروری که دارد در مقابل آن مقاومت می کند. در صورتی که در مواجهه با جوانان باید با «اقتدار» که همانا «قوت استدلال»، «منطق» و «عظمت شخصیت» آمر به معروف و ناهی از منکر است، برخورد نماییم.
جلب محبت جوانان نیز عامل مهمی است که کمتر به این نکته توجه می شود که البته این مهم بستگی زیاد به میزان مقبولیت و محبوبیت آمر به معروف و ناهی از منکر دارد. او باید از چنان شخصیتی برخوردار باشد که کلام او بر روح و جان مخاطب بنشیند و او را دگرگون نماید.
