اگر عصبانی شد سکوت کن.

مرد در خارج منزل با صدها مشکل و گرفتاری مواجه میشود،باافراد مختلف سر و کار پیدامیکند،آنگاه با افکار پریشان و اعصاب خسته‏وارد منزل میگردد،چنین شخصی اگر باکوچکترین حادثه ناگواری‏برخورد کند عصبانی میشود،در آن حال ممکن است از خود بیخودشده به‏زن و فرزندانش توهین کند.خانمی که فهمیده و با هوش باشد گرفتاریها ومشکلاتشوهرش را در نظر مجسم نموده به حال زار او ترحم میکند، دندان بر سر جگر گذاشته درمقابل عصبانیتها و داد و فریادهای او سکوت‏میکند.وقتی مرد عکس العملی ندید به زودی ازعصبانیت می‏افتد.و ازکردار خویش پشیمان میشود.بلکه در صدد عذرخواهی و تلافی برمیآید.
ساعتی بعد کدورتها رفع شده زن و شوهر به حالت اول باز میگردند.باهمان مهر و صفایسابق بلکه زیادتر به زندگی ادامه میدهند.
اما اگر خانم موقعیت‏حساس و خطرناک شوهرش را درک نکرد ودر مقابل عصبانیت اوعکس العمل نشان داد،جوابش را داد،داد زد،جیغ‏کشید،دشنام داد،نفرین کرد،در اینصورتآتش خشم مرد شعله‏ور میگردد.
از خود بیخود شده درجه فحش و ناسزاگویی را بالا میبرد.کم کم زن و مردمانند دو گرگدرنده به جان هم می‏افتند.ممکن است در اثر یک حادثه‏جزئی طلاق و جدایی بمیان آید،وکانون گرم خانوادگی از هم بپاشد،بسیاری از طلاقها در اثر همین حوادث کوچک بوجودآمده است،حتی‏ممکن است مرد در اثر شدت عصبانیت که خودش یک نوع جنون است‏مانندکوه آتش‏فشان یک دفعه منفجر گردد و جنایت و قتل فجیعی ببارآورد.به داستان زیر توجه فرمایید:
«مردی…خود و همسر و نادختریش را با گلوله کشت،زندگی این‏زن و شوهر از همان آغاززناشویی با اختلاف و تلخ کامی توام بود.هربامداد و شامگاه به علت عدم توافق و همآهنگی بهمشاجره میپرداختند.
شوهر که خسته از سر کار به خانه آمده بود،اعصابش ناراحت‏بود.
مشاجره بینشان شروع شد.مرد همسرش را کتک زد.زن میخواست‏به‏کلانتری برود که مرد باگلوله،خود و او و نادختریش را کشت‏». (۱)
آیا بهتر نیست‏خانم در این موقع،موقعیت‏خطرناک و حساس‏شوهرش را در نظر بگیرد وچند دقیقه دندان بر سر جگر بگذارد وعکس العملی از خویش نشان ندهد؟و بدینوسیله ازانحلال پیمان مقدس‏ازدواج و خطرات احتمالی و قتل و جنایت جلوگیری کند؟
آیا سکوت چند دقیقه مشکل‏تر است‏یا تن دادن به این همه نتائج وآثار تلخ؟!مبادا خیال کنیدما میخواهیم بدینوسیله از مرد دفاع کنیم و او رابی‏تقصیر معرفی نماییم.نه هرگز چنینقصدی نداریم.البته مرد هم تقصیردارد.نباید دق و دل دیگران را به سر خانواده بیگناهشخالی کند-دربخش آینده در این باره بحث‏خواهد شد-بلکه منظور این است:اکنون که‏مردنتوانسته اعصابش را کنترل کند و با جهت‏یا بی‏جهت عصبانی شده‏همسرش باید با عقل وفراست موقعیت‏خطرناک او را درک کند و برای‏حفظ کانون مقدس زناشویی و جلوگیری ازخطرات احتمالی،فداکاری‏نموده دندان بر سر جگر بگذارد و سکوت اختیار کند.
معمولا خانمها چنین فکر میکنند:اگر در مقابل خشم شوهرم‏سکوت کنم احترام ووقعیت‏خودم را از دست میدهم و خوار و خفیف‏میشوم.در صورتیکه قضیه کاملا بر عکساست.اگر مرد در حال عصبانیت‏همسرش را مورد توهین و دشنام قرار داد و از او عکس العملیندید بعدا به‏طور حتم پشیمان خواهد شد.سکوت او را یک نوع فداکاری و ادب‏زندگیمیشمارد،و علاقه‏اش چند برابر خواهد شد.در حال عادی فکرمیکند که با اینکه به همسرمتوهین کردم و میتوانست پاسخ دهد لیکن‏بردباری نمود و سکوت اختیار کرد معلوم میشودزن فهمیده و دانایی است،به من و زندگی علاقه‏مند است. در اینصورت یقینا از کردار خویشپشیمان خواهد شد.اگرهمسرش را مقصر بداند عفوش میکند و اگر بیخود عصبانی شدهدرمحکمه وجدان محکوم میگردد و عذرخواهی مینماید.پس چنین زن‏فداکاری نه تنهاکوچک نمیشود بلکه شخصیت و بزرگی او برای شوهرش‏و دیگران باثبات خواهد رسید.
پیغمبر اسلام فرمود:«هر زنیکه در مقابل بد اخلاقی‏های شوهرش‏بردباری کند خدا ثوابآسیه دختر«مزاحم‏»را به وی عطا خواهد کرد» (۲) .
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:«بهترین زنان شما زنی است‏که هر گاه شوهرش راخشمناک دید بگوید:در مقابل خواسته‏های تو تسلیم‏هستم.تا از من راضی نشوی خواب بهچشمم نخواهد رفت‏» (۳) .
رسول خدا فرمود:«عفو و بخشش عزت و بزرگی صاحبش رازیادتر میکند.عفو داشته باشید تاخدا شما را عزیز گرداند» (۴) .سرگرمیهای مرد
بعضی از مردها دوست دارند در خانه اشتغالات و سرگرمیهای‏مخصوصی داشته باشند،یاانواع تمبرها را جمع‏آوری میکنند.یا عکسهای‏مختلف را جمع‏آوری میکنند،یا نمونه خطها وامضاها را تهیه مینمایند،یاکتابهای خطی و چاپی را جمع میکنند،یا به پرورش حیوانات ازقبیل مرغ‏و بلبل و قناری ابراز علاقه میکنند،یا به نقاشی و کارهای هنری می‏پردازند،یا بهگلکاری علاقه نشان میدهند،یا به خواندن کتاب و مجلات‏مشغول میشوند.
این قبیل سرگرمیها را میتوان از بهترین تفریحات سالم شمرد.نه‏تنها ضرری ندارند بلکهمنافعی هم در بر دارند.مرد را به خانه مانوس وعلاقه‏مند می‏سازند،نگرانیهای روحی وخستگیهای اعصاب را برطرف‏میسازند،بیکاری و فراغت غم و غصه تولید میکند،و اشتغال بهکار یکی‏از طرق معالجه بیماران روانی بشمار میرود.کسانیکه همیشه مشغولیاتی‏داشتهباشند کمتر به ضعف اعصاب و بیماریهای روانی مبتلا میشوند،چون‏به خانه علاقه‏مندهستند و اشتغالات دائمی دارند از ولگردی در خیابانها وآلوده شدن به عادتهای خطرناک و پانهادن به مراکز فساد تا حدی‏مصونیت دارند.
بنابراین،خانمها باید این قبیل اشتغالات را محترم بشمارند،مردرا مورد تحقیر و سرزنش قرارندهند و کارهایش را احمقانه و بیفائده‏نشمارند،بلکه تشویقش کنند،و در موارد لازم با اوهمکاری نمایند.خانه‏داری
خانه محیط کوچکی بیش نیست لیکن نعمت‏بسیار گرانبهایی‏است.وقتی مرد از کارهایروزانه و سر و صداهای خارج خسته شد به‏خانه پناه میبرد،وقتی از کشمکشها و تزاحمات وناملایمات زندگی بتنگ‏آمد برای استراحت‏به خانه میرود،حتی وقتی از گردش و تفریح همخسته‏شد بدانجا پناه میبرد،آری خانه بهترین آسایشگاهی است که انسان‏می‏تواند بدون هیچقید و بندی در آنجا استراحت نماید،جای انس و مودت،صفا و صمیمیت،آرامش و استراحتاست،پرورشگاه مردان وزنان با فضیلت است.کارخانه شخصیت‏سازی و کلاس تعلیم وتربیت‏کودکان است،اجتماع کوچکی است که اجتماع بزرگ انسانها را بوجودمی‏آورد،ترقی وتنزل و صلاح و فساد اجتماع بزرگ مربوط به همین‏اجتماع کوچک است،اجتماع کوچکخانوادگی با اینکه جزء اجتماع‏بزرگ محسوب میشود.در عین حال،از یک نوع استقلالداخلی‏برخوردار است،بدین جهت اصلاح اجتماع را باید از اصلاح خانواده‏هاشروع کرد.
اداره این پایگاه حساس زندگی و کلاس تعلیم و تربیت اجتماعی به‏عهده بانوان است.یعنیترقی و تنزل و صلاح و فساد اجتماع در اختیاربانوان و به اراده آنهاست،بنابراین،خانه‏داریشغل بسیار آبرومند وپر افتخاری است.
کسانیکه محیط خانه را کوچک می‏شمارند و از شغل شریف‏خانه‏داری عار دارند به حقیقتمعنای خانه‏داری و ارزش آن پی نبرده‏اند.
یک خانم خانه‏دار باید افتخار کند که در یک چنین پست‏حساسی‏قرار گرفته برای پیشرفت وترقی ملت فداکاری میکند.
خانمهای تحصیل کرده نیز در این میان مسؤولیت‏بیشتری دارند،باید برای دیگران سرمشقزندگی باشند و عملا به آنها درس خانه‏داری وشوهرداری بیاموزند،باید عملا اثبات کنند که باسواد بودن نه تنها به‏خانه‏داری و شوهرداری لطمه نمی‏زند بلکه راه و رسم زندگی را به آنهایادمیدهد.
یک خانم تحصیل کرده باید زندگی را با بهترین وجه اداره کند و به شغل شریف خانه‏داریافتخار نماید و بدین وسیله لیاقت و برتری‏خانمهای تحصیل کرده را اثبات کند،نه آنکه به عذربا سواد بودن دست‏به‏سیاه و سفید نگذارد و بدینوسیله بانوان با سواد را بدنام گرداند،درس‏خواندن برای بیکار گشتن و زیر بار مسؤولیت نرفتن نیست‏بلکه برای‏کدبانو شدن ودرس زندگی آموختن است.به داستان زیر توجه فرمایید:
«مردی که با دختر دیپلمه‏ای ازدواج نموده بود در دادگاه گفت:
همسرم در خانه دست‏به سیاه و سفید نمیگذارد و هر بار که باو اعتراض‏میکنم میگوید:ظرفشویی و رختشوئی و بچه‏داری کار یک زن دیپلمه‏نیست.اگر از رفتار من ناراحت هستیطلاقم بده و با یک کلفت ازدواج‏کن.گفت:پریشب عده‏ای از آشنایان و اقوام همسر دیپلمه‏ام رابه شام‏دعوت نمودم.موقع شام سفره را پهن کردم و دیپلم قاب گرفته همسرم را درسفرهنهادم و گفتم:ببخشید شام ناقابلی است که خانم حقیر هر شب بخوردبنده میدهد.صلاحدیدم از شما هم بدینوسیله پذیرایی کنم (۵) ».
به هر حال،خانه‏داری و کدبانوگری شغل شریف و آبرومندی است‏که مراتب لیاقت وهنرنمایی بانوان را باثبات میرساند.بد نیست در این‏باره قضاوت خود بانوان تحصیل کرده رابشنوید:
خانم…عقیده داشت:کدبانوی واقعی زنی است که سازگار باشد واز نظر مادی اهل افراط وتفریط نباشد.یک زن کدبانو موقعی می‏تواندبگوید که دارای صفت‏خاص یک کدبانو است کهاز وضع درآمد شوهر ووضع خانوادگی خود اطلاع کامل داشته باشد.به نظر من یک زن اداریهم‏میتواند کدبانوی خوبی باشد».
خانم فریده نوروز شمیرانی لیسانسیه میگفت:کدبانو باید علاوه براینکه به امور خانه واردباشد همراه خوبی برای همسرش،مادر خوبی‏برای فرزندانش و مهماندار خوبی برای خانه‏اشباشد.
خانم دکتر محترم فصیحی پزشک اطفال میگفت:به نظر من‏کدبانوی واقعی کسی است کهکار اداری نداشته باشد.زیرا در کشور ماسرویسهای اداری از نظر وضع غذا و کمبود مهدکودک و غیره نمی‏تواندنیاز کارمندان را برآورده سازد.یک مادر کارمند نگران اینست کهغذای‏شوهرش دیر شده یا کودکش تنها مانده است.
خانم صغری یکتا ناظمه فنی دانشکده پزشکی میگفت:زن کدبانو بابودجه کم میتواندخانه‏ای تمیز و آراسته داشته باشد.با شوهرش در غم وشادی شریک باشد.از حال روحی واجتماعی شوهرش غافل نباشد.
خانم ایران نعیمی میگفت:کدبانو زنی است که از تفریحات‏غیر ضروری بکاهد و هدفش بهترکردن وضع خانه باشد و از تنظیم بودجه‏خانوادگی اطلاع داشته باشد. (۶)
پی‏نوشتها:
۱-اطلاعات ۱۷ تیر ماه ۱۳۴۹.
۲-بحار ج ۱۰۳ ص ۲۴۷.
۳-بحار ج ۱۰۳ ص ۲۳۹.
۴-بحار ج ۷۱ ص ۴۱۹
۵-اطلاعات ۳ آذر ماه ۱۳۵۰.
۶-اطلاعات ۲۸ فروردین ماه ۱۳۵۱نظافت
یکی از وظائف مهم خانه‏داری تمیز کردن منزل و اسباب و لوازم‏زندگی است.نظافت‏بهبهداشت و حفظ سلامتی اهل خانه کمک میکند وجلو بسیاری از بیماریها را میگیرد.زندگیکردن در خانه تمیز مسرت‏بخش‏و دل‏پذیر است،مرد را به سوی منزل متمایل میسازد،اسبابآبرو وسربلندی خانواده است،بدین جهت رسول خدا فرمود:«دین بر نظافت پایه‏گذاری شدهاست.» (۷)
باز هم رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:«اسلام نظیف است،شما هم در پاکیزگی کوششکنید،زیرا فقط پاکیزگان داخل بهشت‏میشوند. (۸) »
خانه را همیشه تمیز نگهدارید،روزی یک مرتبه جارو و گردگیری‏کنید،در طول شبانه‏روز اگرجایی کثیف شد فورا تمیزش کنید و نظافت‏آنرا برای موقع معین جارو کردن نگذارید،در ودیوار و سقف اتاقها راگردگیری کنید،تار عنکبوتها را بگیرید،میز و مبل و صندلی و سایراثاث‏خانه را گردگیری کنید،شیشه‏های در و پنجره را تمیز کنید،زباله وخاکروبه‏ها را درظرف سرپوشیده‏ای بریزید و از حدود اتاقها و آشپزخانه‏دور گردانید مبادا غذاهای شما راآلوده گرداند،زود بزود آنرا خالی کنیدمبادا متعفن گردد و تولید میکرب کند،کثافت وخاکروبه‏ها را در کوچه ودرب خانه نریزید زیرا به بهداشت عمومی لطمه میزند به علاوهتولیدمیکرب می‏کند و چه بسا به وسیله باد و مگس بشما منتقل شود و سلامت‏خودتان را درمعرض خطر قرار دهد،تا میتوانید نگذارید بچه‏ها در باغچه‏یا کنار حیاط بول کنند و اگر ازجهت ناچاری آنها را در گوشه‏ای از حیاطمی‏نشانید فورا آنجا را تمیز و با آب بشویید تا بد بو ومحل نشو و نمای‏میکربها نگردد،به طور کلی سعی کنید هیچ نقطه‏ای از منزل شمامحل‏کثافت و تولید میکرب واقع نشود.
ظرفهای کثیف و چرب را روی هم نریزید بلکه هر چه زودتر آنها را بشویید،زیرا اگر نشستهروی هم بماند ممکن است تولید میکرب کنند وسلامت‏شما را به خطر بیندازند،ظرفها را باآب تمیز دست نخورده بشوییدو اگر با آب راکد یا حوض می‏شویید بعدا آب پاکیزه روی آنهابریزید زیراممکن است آب حوض در اثر ماندن آلوده شده باشد و به سلامت‏شما لطمه‏بزند،بعد از شستن در جای محفوظی بگذارید یا پارچه تمیزی روی آنهابیندازید،لباسهای کثیفمخصوصا کهنه بچه‏ها را از حدود اتاقها وآشپزخانه دور کنید و در جای محفوظی نگهدارید تامگسها که حامل انواع‏میکرب هستند در آنجا اجتماع نکنند،و زود بزود آنها را بشویید.
لباسهای خودتان و فرزندانتان همیشه نظیف و پاکیزه باشدمخصوصا لباسهای زیرپوش کههمیشه با بدن تماس دارند.
گوشت و حبوبات و سایر پختنیها را قبل از طبخ خوب بشویید،مخصوصا سبزیجات راچندین مرتبه با دقت‏بشویید،زیرا ممکن است‏به‏میکرب و تخم انگل آلوده باشد و بهلامت‏شما لطمه بزند.
میوه‏ها را قبل از خوردن تمیز بشویید چون اکثر آنها سمپاشی‏میشوند و امکان دارد سمومآنها به شما سرایت کند،ممکن است اثر فوری‏نداشته باشند لیکن بدون شک بی‏تاثیر همنخواهند بود.
قبل از غذا خوردن دستهای خودتان و اطفالتان را تمیز بشویید،اگر با قاشق و چنگال همغذا میخورید،باز هم بهتر است دستتان رابشویید،مبادا آلوده باشد و به سلامت‏شما لطمهبزند،بعد از صرف غذادست و دهانتان را بشویید،دندان‏ها را خلال کنید زیرا ممکن استاجزاءغذا گوشه و کنار دهان و لابلای دندانها بماند و تولید میکرب نماید.
اگر بتوانید بعد از صرف هر غذا دندانها را مسواک کنید بسیار خوب است لیکن اگر برایتانمیسر نیست اقلا شبها قبل از خواب مسواک‏را از دست ندهید.بدینوسیله هم دندانهایتان رااز خطر پوسیدگی و فسادنجات میدهید هم به سلامتی خودتان کمک شایانی مینمایید.
ناخنهایتان را اقلا هفته‏ای یکبار کوتاه کنید،زیرا وقتی ناخن بلندشد محل نشو و نمایمیکربها میشود و سلامتی شما را جدا در معرض خطرقرار میدهد،اگر بتوانید یک روز درمیان برای شستشو به حمام برویدبسیار مهم است لیکن اگر نمی‏توانید اقلا هفته‏ای یکبار راترک نکنید.
موهای زیر بغل و سایر مواضع را به وسیله دارو و یا تراشیدن‏برطرف سازید زیرا ممکن استانواع میکربها در آنجا تولید و تکثیرنمایند و به سلامتی شما لطمه بزنند.

خوردنیها را در دسترس مگسها قرار ندهید زیرا ممکن است آنهارا آلوده سازند.

شارع مقدس اسلام درباره نظافت‏سفارشهای زیادی نموده که به‏پاره‏ای از آنها از باب نمونهاشاره میشود:
امام صادق علیه السلام فرمود:«خدا زیبا بودن و زینت کردن رادوست دارد.و تظاهر به نداریو فقر را مکروه دارد.دوست دارد آثارنعمتهایش را بر بنده‏اش ببیند.لباسش نظیف و پاکیزهباشد،بوی خوش‏استعمال کند.خانه‏اش را زینت نماید.خانه و اطرافش را جاروب کند.قبل‏ازغروب چراغ را روشن کند.زیرا این عمل فقر را از خانه دور میکند وروزی را زیاد میگرداند (۹) ».
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:«آدم کثیف بد بنده‏ای است‏» (۱۰) .
حضرت علی علیه السلام فرمود:«تارهای عنکبوت را ازخانه‏هایتان بگیرید زیرا ترک کردن آنهاباعث نداری میشود» (۱۱) .
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:«خاکروبه‏ها را شب در خانه‏نگذارید بماند زیرا جایگاهشیطان میشود» (۱۲) .
پیغمبر اسلام فرمود:«خاکروبه‏ها را پشت درب منزل نریزید زیراجایگاه شیطان میشود» (۱۳) .
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:«لباس انسان باید همیشه‏پاکیزه و تمیز باشد» (۱۴) .
پیغمبر اکرم فرمود:«دستمال چرب را در خانه نیندازید زیرا جایگاه‏شیطان میشود» (۱۵) .
حضرت صادق علیه السلام فرمود:«شستن ظرفها و تمیز کردن‏اطراف خانه روزی را زیادمیکند» (۱۶) .
حضرت صادق علیه السلام فرمود:«ظرفها را بدون روپوش‏نگذارید زیرا شیطان آب دهن درآنها انداخته از آنها استفاده میکند» (۱۷) .
حضرت صادق علیه السلام فرمود:«میوه‏ها دارای سمومی هستند.
آنها را خوب بشویید آنگاه میل کنید» (۱۸) .
حضرت کاظم علیه السلام فرمود:«یک روز در میان،به حمام رفتن‏انسان را فربه میکند» (۱۹) .
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:«اگر بر امتم دشوار نمیشدواجب میکردم در موقع هروضویی مسواک کنند» (۲۰) .
حضرت صادق علیه السلام فرمود:«ناخن گرفتن در روز جمعه ازبیماری جذام و جنون وپیسی و کوری جلوگیری میکند» (۲۱) .
روایت‏شده که:«زیر ناخنها خوابگاه شیطان است‏».
حضرت علی علیه السلام فرمود:«شستن دستها قبل از غذا و بعد ازآن عمر را زیاد میگرداند واز چرکین شدن لباسها مانع میشود و چشم رانورانی میگرداند» (۲۲) .
۷-محجه البیضاء ج ۱ ص ۱۶۶
۸مجمع الزوائد ج ۵ ص ۱۳۲
۹-بحار ج ۷۹ ص ۳۰۰
۱۰-بحار ج ۷۶ ص ۱۷۵
۱۱-شافی ج ۱ ص ۲۰۸
۱۲-بحار ج ۷۶ ص ۱۷۵
۱۳-بحار ج ۷۶ ص ۱۷۷
۱۴-شافی ج ۱ ص ۲۰۸
۱۵-شافی ج ۱ ص ۲۱۵
۱۶-بحار ج ۷۶ ص ۱۷۶
۱۷-بحار ج ۷۶ ص ۱۷۶
۱۸-شافی ج ۲ ص ۱۲۴
۱۹-شافی ج ۱ ص ۲۰۹
۲۰-شافی ج ۱ ص ۲۱۰
۲۱-شافی ج ۱ ص ۲۱۱
۲۲-شافی ج ۲ ص ۱۲۳