ترغیب فرزندان به نماز

پرسش. چه کنیم که فرزندان ما به نماز علاقه‏ مند شوند؟

پاسخ: اینکه در روایت آمده است باید بچه‏ ها را از هفت سالگی وادار به نماز خواندن کرد، به این معنا نیست که نماز بر آنها واجب باشد تا اینکه به بلوغ برسد.
یکی از بهترین راه‏ های تربیتی روش الگودهی است. روش الگودهی حتی در بزرگترها هم تأثیر می‏گذارد؛ چنان‏که در روایت آمده است:
کُونُوا دُعاهً للنّاسِ بغَیْرِ أَلْسِنَتِکُمْ.   ( الکافی، ج۲، ص ۷۹.)

مردم را دعوت کنید به غیر زبانتان [یعنی در عمل و با ارائه الگو].
اگر پدر و مادر، اهل عمل باشند، فرزند آنها را اسوه خود قرار می‏دهد. وقت نماز که می‏شود باید همه اعضای خانواده همه کارها را رها کنند و سریع به سراغ نماز بروند و نیز برای نماز مقدمه‏چینی کنند به گونه‏ای که نشان دهد برای نماز جایگاه خاصی قائلند. ولی اگر خودشان سهل‏انگار در نماز هستند یا گاهی به گاهی می‏خوانند، نمی‏توان انتظار داشت که فرزند مقید به نماز باشد.

قدم دوم در تبلیغ نماز برای فرزندان، تشویق است؛ حتی اگر تشویق زبانی باشد نیز مؤثر است. سیره‏ای که بزرگان برای وادار کردن بچه‏ ها به نماز استفاده می‏کردند تا وقتی که فرزندان یواش یواش به نماز عادت کنند.

دست بر شانه آنها گذاشتن و لبخند زدن تا خریدن شکلات، پول توجیبی دادن و… انواع تشویق‏هایی است که می‏توان به کار برد.

روش دیگر استفاده از تنبیه است. اخم کردن، تشر زدن تا… تنبیه بدنی در نهادینه کردن نماز بین فرزندان مؤثر است که باید در صورت لزوم و ضرورت و با توجه به افراد مختلف، به نحو مناسب اعمال گردد. البته تشویق مقدم بر تنبیه است؛ زیرا تنبیه، کودک را از امور مذهبی دور می‏کند یا او را نسبت به امور مذهبی بدبین می‏کند؛ چنان که امام موسی کاظم علیه‏السلام به کسی که از پسرش گله می‏کرد، فرمود:لا تَضْرِبْهُ وَ اهْجُرْهُ وَ لا تُطِلْ؛ او را نزن بلکه او را از خودت دور کن (و با او قهر کن) ولی طولانی نکن. پس بهتر آن است که در امور مذهبی از تشویق استفاده شود.  

قدم سوم کنترل است؛ مراقبت شود تا فرزندان بر اثر معاشرت با دوستان نامناسب از نماز خواندن فاصله نگیرند و اینکه فرزندان خود را به اماکن مذهبی مثل مسجد ببریم؛ چنان‏که در قرآن آمده است:یـبَنی ءادَمَ خُذوا زینَتَکُم عِندَ کُلِّ مَسجِدٍ (اعراف: ۳۱)    
ای فرزندان آدم! زینت‏تان را به هنگام رفتن به مسجد با خود بردارید.
و از سویی دیگر می‏فرماید:اَلمالُ والبَنونَ زینَهُ الحَیوهِ الدُّنیا (کهف: ۴۶)    

مال و فرزندان زینت حیات دنیاست.
جمع ذوقی این دو  آیه به این است که به بردن بچه ‏ها به مسجد و شرکت دادن آنها در نماز سفارش شده است. می‏توان برای همراهی فرزند با پدر و مادر، او را برای رفتن به مسجد یا حضور در نماز جمعه و غیر آن تشویق کرد.