مرحوم شهید قدّس سرّه در کتاب قواعدشان درباره ی حقوق والدین قاعده ای بیان نموده اند و آن این است که : در اسلام آنچه که نسبت به دیگران انجامش واجب یا حرام است نسبت به والدین نیز همان گونه است ولی چند حکم خاصِّ والدین است که در زیر بیان می گردد :
اوّل : سفرهای جایز حتّی مستحب بدون رضایت و اجازه ی آنان حرام است .
دوم : بعضی از فقها فرموده اند : اطاعتِ از آنان واجب است حتّی در شبهات ؛ بنابراین اگر از او بخواهند که از غذای شبهه ناکی بخورد براو واجب است که اطاعت نماید ؛ زیرا ترکِ شبهه ، مستحب و اطاعت از آنان واجب است .
سوم : در زمانی که وقت نماز وسعت دارد اگر کاری از او بخواهند باید دستور آنان را اجرا نماید و نماز را با تأخیر در وقت بخواند ؛ زیرا اطاعتِ از آنان واجب و خواندن نماز حتّی در اوّلِ وقت ، مستحب است .
چهارم : اگر رفتن به نماز جماعت سببِ نگرانی والدین گردد مثل اینکه در تاریکی می خواهد برود حق دارند او را منع نمایند .
پنجم : حق دارند اورا از رفتن به جهاد منع نمایند در صورتی که نیروی کافی باشد .
ششم : در تمامی واجبات کفایی که نیرو به اندازه ی کافی برای انجام آن عمل وجود و حضوردارد ، حق دارند منع نمایند .
هفتم : بعضی از علما فرموده اند : اگر پدر و مادر او را صدا زدند و او مشغول نمازِ نافله است ، نماز نافله اش را قطع کرده و پاسخِ آنان را بدهد بخلاف نماز واجب .
هشتم : به مقدار توانش از رسیدنِ اذیّت و آزار به آنان جلوگیری نماید .
نهم : بدون اجازه ی پدر روزه ی مستحب نگیرد و امّا نسبت مادر مدرکی پیدا نکردم ( لم اقف علی نص فی الام ) .
دهم : ترک نمودنِ عهد و قسم مگر با اجازه ی او مگر در جایی که عهد وقسمِِ فرزند به انجام واجب یا ترکِ حرامی تعلّق گرفته باشد که نیازی به اذن او ندارد و امّا در مورد نذر دلیل خاصّی نیافتیم مگر آن که گفته شود نذر هم یک مصداق قسم و تعهّد است .
بحارالأنوار ، ج ۷۱ ، ص : ۳۷
حسن ختام
عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله و سلم : مَنْ أَصْبَحَ وَ لَمْ یَذْکُرْ أَرْبَعَهً أَخَافُ عَلَیْهِ زَوَالَ النِّعْمَهِ ؛ أَوَّلُهَا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی عَرَّفَنِی نَفْسَهُ وَ لَمْ یَتْرُکْنِی عُمْیَانَ الْقَلْبِ وَ الثَّانِی یَقُولُ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَنِی مِنْ أُمَّهِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله وَ الثَّالِثُ یَقُولُ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَ رِزْقِی فِی یَدَیْهِ وَ لَمْ یَجْعَلْهُ فِی أَیْدِی النَّاسِ وَ الرَّابِعُ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی سَتَرَ ذُنُوبِی وَ عُیُوبِِی وَ لَمْ یَفْضَحْنِی بَیْنَ الْخَلَائِقِ .
مستدرکالوسائل ، ج ۵ ، ص ۳۹۲
الدعوات ، ص ۸۱ فصل فی صحه البدن و العافیه
حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند : پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرمودند : هرکس صبح کند وچهار نعمتِ خداوند را یاد نکرده و قدر شناسی ننماید می ترسم از او گرفته شود :
۱. نعمتِ آشنایی با خداوند
۲ . نعمتِ امّتِ برترین پیامبر قرار گرفتن
۳ . نعمتِ روزیِ محترمانه و آبرومندانه
۴ . نعمتِ پرده پوشی خداوند نسبت به گناهان و عیوب ؛
یعنی هرروز صبح با توجّه بگوید :
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی عَرَّفَنِی نَفْسَهُ وَ لَمْ یَتْرُکْنِی عُمْیَانَ الْقَلْبِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَنِی مِنْ أُمَّهِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَ رِزْقِی فِی یَدَیْهِ وَ لَمْ یَجْعَلْهُ فِی أَیْدِی النَّاسِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی سَتَرَ ذُنُوبِی وَ عُیُوبِِی وَ لَمْ یَفْضَحْنِی بَیْنَ الْخَلَائِقِ .
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذی هَدانا لِهذا وَ ما کُنَّا لِنَهْتَدِیَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللَّه
