ادا کننده زکوه از پل نجات مى گذرد:
در اسلام زکات از نظر اقتصادى و ارزشهاى مادى ، از موضع قابل اهمیتى برخوردار است ، بطوریکه پیامبر مکرم اسلام آن را به پل و قنطره نجات تشبیه کرده است ، هر کس که زکات را اداء کرده از آن پل بخوبى مى گذرد.
وجود مقدس امیرالمؤ منین علیه السلام نیز ضمن توصیه به زکات مى فرماید:
علیکم با الزکوه فانى سمعت نبیکم یقول : الزکوه قنطره الاسلام ، فمن اداها جار القنطره و من منع احتبس دونها وهى تطفى ء غضب الرب على علیه السلام فرمود:
بر شما باد به اداء زکات که براستى من از پیامبر شما شنیدم که فرمود: زکات پل اسلام است ، پس کسى که ادا کند آن را از پل مى گذرد و آن کسى که منع کند و زکات مالش را نپردازد، پل نجاتى ندارد و در ابتداى پل متوقف مى گردد. پس زکات بدهید که زکات آتش غضب پروردگار قهار را خاموش مى گرداند.
زکات آتش خشم خدا را خاموش مى گرداند
در اینکه اداء زکات آتش غضب پروردگار عالم را خاموش مى گرداند امیرالمؤ منین علیه السلام مى فرماید:
الله الله ، فى الزکوه فانها تطفى ء غضب ربکم .(۲۲)
خدا را، خدا را، زکات بدهید، پس براستى زکات آتش غضب پروردگارتان را خاموش مى گرداند.
دودى که با آه و ناله پیر زنى ، یتیمى ، مسکینى و بیچاره اى بلند مى گردد، به شکل شعله اى از آتش خشم و غضب خداوند قهار است که تو زکات دهنده مى توانى آن آتش خشم پروردگار را خاموش گردانى .
بهترین محصول خود را به زکات بدهید
زکات به معنى رشد و نمو و برکت اموال است ، باید بهترین اموال در راه خداوند و با قصد قربت پرداخت گردد، هرگاه چنین شود آن اموال برکت خواهد داشت و از کلیه آفات و زیان و ضرر محفوظ و مصون مى ماند و هرگاه مؤ دى زکات از بدترین اموال خویش به عنوان زکات پرداخت کند مورد نهى خداوند قرار مى گیرد و براى اموال چنین کسى خیر و برکت هم نیست ، در آیه شریفه اى از قرآن چنین مى خوانیم :
یا ایها الذین آمنوا انفقوا من طیبات ما کسبتم و مما اخرجنا لکم من الا رض و لا تیمممووا الخبیث منه تنفقون .(۲۳)
اى کسانیکه ایمان آورده اید، انفاق از خوبها و طیبات از آنچه را کسب کرده اید و از آنچه که ما بیرون آوردیم براى شما از زمین و قصد نکنید که بدترین آن را انفاق کنید.
ابى بصیر، صحابى معروف از امام صادق علیه السلام در مورد تفسیر آیه شریفه پرسید:
قال : کان رسول الله صلى الله علیه و آله اذا امر بالنخل ان یزکى ، یجیى ء قوم با لوان من تمر و هو من ارادى التمر یؤ دونه من زکوتهم تمرا. یقال له الجعرور و المعافاره قلیله اللحاء، عظیمه النوى و کان بعضهم یجیى ء بها عن التمر الجید. فقال رسول الله صلى الله علیه و آله لا تخرصوا هاتین التمرتین و لا تجیئوا منها بشى ء و فى ذلک نزل و لا تیممموا الخبیث منه تنفقون و لستم بآخذیه الا ان تغمضوا فیه و الا غماض ان تاءخذ هاتین التمرتین .(۲۴)
حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:
پیامبر اکر. هرگاه امر به تزکیه و پرداخت زکات خرما مى فرمود، گروهى از اقوام مى آمدند که خرماهاى رنگارنگ داشتند و پست ترین خرما را بعنوان زکات آورده بودند و خرمایى که بعنوان زکات مى دادند بنام جعرور و معافاره بود که کم گوشت و داراى هسته بزرگ بود و بعضى از مسلمانان هم خرماى خوب را براى زکات مى آوردند، پس پیامبر اکرم
صلى الله علیه و آله مى فرمود: مخلوط نکنید این هر دو نوع خرما را و چیزى از آن را نیاورید. و در این رابطه آیه نازل شد که فرمود: و قصد نکنید که این نوع خرمایتان که بدترین از خرمایتان را بعنوان زکات بپردازید و شما فقراء نگیرید آن را، مگر آنکه اگر گرفتید و قبول کردید، دیگر از بدیهاى آن چشم پوشى کنید، که چشم پوشى آن ، گرفتن این دو نوع خرما بعنوان زکات است .
از دادن پست ترین محصول به زکات جدا خوددارى نمائید
کسب و تجارت باید از جمیع شوائب و محرمات پاک باشد و زکات مال باید از عالیترین و شایسته ترین آن پرداخت گردد، معاملات ربوى مال را کلا آلوده نموده که حتى با زکات هم قابل تزکیه نیست . بنابراین از هر مالى ، باید بهتر ینش را در اختصاص زکات قرار داد، نه از بدترین آن .
وقتى از امام جعفر صادق علیه السلام از تفسیر آیه شریفه :
یا ایها الذین آمنوا انفقوا من طیبات ما کسبتم و مما اخرجنا لکم من الارض و لا تیممموا الخبیث منه تنفقون …(۲۵)، را پرسیدند. حضرت علیه السلام فرمود:
کانت عند الناس حین اسلموا مکاسب من الربوا و من اموال خبیثه ، کان الرجل یتعدها من بین یدى ماله فیتصدق بها، فنها هم الله عن ذلک .(۲۶)
در هنگام اسلام آوردن مردم ، مکاسب حرامى از ربا وجود داشت و از بدترین اموال خود، مسلمان آن روز براى زکات انتخاب مى نمود، پس خداوند در این آیه آنان را از زکات چنین اموالى بر حذر داشت و نهیشان فرمود.
روشن است مال ربوى با زکات پاک نمى شود و از گاو و گوسفند، گندم بهترینشان را براى زکات باید انتخاب نمود. چیزى که به فقرا داده مى شود به امر خدا و در راه خداست ، لذا باید بهترین اموال را براى زکات اختصاص داد نه بدترینش را.
بهترین اموالتان را به زکات بپردازید:
در حدیثى از پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله نقل است که خداوند به بنده شایسته اش توسط ملکى سخاوت و کرامت نفس مى دهد تا او سریعتر و با رغبتى بیشتر بتواند زکات مالش را بپردازد.
حضرت امام على علیه السلام از پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله نقل نمود که :
ان رسول الله صلى الله علیه و آله قال : اذا اراد الله بعبد خیرا بعث الله الیه ملکا من خزان الجنه فیمسح صدره فتسفخوا نفسه بالزکوه .(۲۷)
براستى رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
هرگاه خداوند اراده کند خیرى را براى بنده اى ، فرشته اى را از خزان بهشت موکل مى کند به او، پس آن فرشته سینه اش را مسح مى کند و آن شخص سخاوت پیدا مى نماید و زکات مالش را با طیب خاطر مى پردازد.
تشویق و ترغیب امام صادق علیه السلام به عمار ساباطى ، به اداء غیر زکات :
عمل به اسلام در جمیع احکام و امور عبادى راهگشاى به صراط خوشبختى و رسیدن به تمامى منازل عزت و عظمت است ، یک انسان موفق و متعهد و مسئول در جامعه ، تمام جنبه هاى اقتصادى و مادى معنوى را باید در نظر بگیرد و از راه مالى و اقتصادى ، فرهنگى و عبادى و سیاسى و جنبه هاى عاطفى را در نظر بگیرد و خط فکرى نظرى و عملى صحیحى را انتخاب کند، در مسیر این طرز تفکر، به یکى از اصحاب و یاران حضرت امام جعفر صادق علیه السلام بر مى خوریم که داستان زندگیش مى تواند الگوئى براى همه پویندگان راه بر حق خدا و پیامبران و امامان معصوم علیه السلام باشد.
۲۲) ثواب الاعمال ص ۴۲ به نقل از بحار ج ۹۳ ص ۱۷.
۲۳) بقره آیه ۲۶۷.
۲۴) فروع کافى ج ۴ ص ۴۸
۲۵) بقره آیه ۲۶۷ قبلا ترجمه آن گذشت ص ۸۱.
۲۶) بحارالانوار ج ۹۳ ۲۱
۲۷) بحار الانوار ج ۹۳ ۲۱.
