روانشناسی ازدواج (ازدواج، شباهت‌ها و تفاوت‌ها)

 از زمان‌های خیلی دور همواره این سؤال بین روانشناسان خانواده مطرح بوده است که آیا شباهت‌ها باعث به وجود آمدن ازدواج موفق می‌شود یا تفاوت‌ها؟
پژوهش‌های به عمل آمده نشان می‌دهد که باثبات‌ترین ازدواج‌ها آن‌هایی هستند که زن و شوهر بیشترین شباهت‌ها را باهم داشته‌اند.
استفن وایت معتقد است: «با توجه به بررسی‌های بالینی، شباهت‌های اخلاقی و شخصیتی زن و شوهر روی موفقیت ازدواج آن‌ها نقش تعیین کننده‌ای دارد.»
میزان بی‌ثباتی و طلاق در زوج‌های به هم شبیه، کمتر مشاهده می‌شود.
با توجه به نتایج به دست آمده، نداشتن شباهت با بی‌ثباتی و طلاق همراه است.
بعضی از روانشناسان شباهت‌های موجود بین زوجین را در حکم سپرده بانکی تلقی می‌کنند و اشاره می‌کنند اگر میزان سپرده بانکی شما رقم بزرگی باشد و میزان بدهی بانکی شما کم باشد در آن صورت در مقابل نوسان‌های اقتصادی بهتر می‌توانید مقاومت کنید و به نحو احسن می‌توانید احساس امنیت نمایید، ولی اگر میزان بدهی‌های شما نسبت به سپرده بانکی کم باشد به همان نسبت احتمال اینکه دچار مشکل شوید زیاد خواهد بود.
این تشابه نشان می‌دهد که هر قدر تشابه بین زوجین بیشتر باشد به همان نسبت ازدواج آنان از استحکام و دوام بیشتری برخوردار خواهد بود و هر قدر تفاوت آن‌ها بیشتر باشد به همان نسبت احتمال اینکه دچار بحران شوند زیاد خواهد شد، سؤالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که وجود کدام یک از تشابهات مطلقاً برای ازدواج لازم هستند؟
هوش: اگر هوش زن و شوهر به یک اندازه باشد رابطه زناشویی با گرفتاری کمتری روبه رو می‌شود.
توجه داشته باشید که «تحصیلات» ملاک نظر نیست چرا که بعضی از اشخاص بسیار باهوش، به هر دلیل ممکن است به کالج و دانشگاه راه پیدا نکنند.
منظور این است که زن و شوهر به لحاظ بهره هوشی باید در یک ردیف قرار داشته باشند، باید بتوانند اشیاء و امور را به یک شکل ببینند و درباره آن‌ها به یک شکل صحبت کنند.
اگر یکی از طرفین ازدواج اغلب گمان می‌کند که همسرش متوجه منظور او نشده است، شرایط خوشایندی بین آن‌ها برقرار نمی‌شود.
بررسی‌های به عمل آمده نیز نشان می‌دهند، اگر بهره هوشی زن و شوهر در یک ردیف یا نزدیک به هم باشد ثبات ازدواج بیشتر می‌شود.
ارزش‌ها: لازم است که زن و شوهر درباره بسیاری از ارزش‌ها وحدت نظر داشته باشند.
مثلاً مهم است که زن و شوهر درباره معنویات و یا زندگی خانوادگی اختلاف نداشته باشند.
اگر در این زمینه‌ها وحدت نظری وجود نداشته باشد، بروز اصطکاک میان آن‌ها حتمی است.
علایق: اگر زن و شوهر در بسیاری از زمینه‌ها علایق مشترک داشته باشند، زندگی به کامشان شیرین می‌شود.
در این میان هر چه تنوع علایق مشترک بیشتر باشد بهتر است.
توقع از نظامات خانوادگی: زن و شوهر بایستی درباره وظایف و مسئولیت‌های یکدیگر در رابطه زناشویی وحدت نظر داشته باشند.
طرز فکر افراد در این زمینه کلاً به دو نوع تقسیم می‌شود.
بعضی از افراد در مورد وظایف و مسئولیت‌های زن و شوهر به‌طور سنتی فکر می‌کنند، بدین معنا که مدیریت داخلی منزل به عهده زن است و مرد نیز به‌عنوان مدیر بیرونی منزل، یا نان آور خانواده تلقی می‌شود.
فردی که در این زمینه به‌طور سنتی فکر می‌کند باید با فردی ازدواج کند که با او همفکر است.
اما در حال حاضر که نقش‌های زن و مرد دستخوش تغییرات زیادی شده است، عده‌ای معتقد به تساوی حقوق بین زن و مرد هستند و وظایف و مسئولیت‌های مشابهی نیز برای آنان قائل می‌شوند.
افرادی که این اعتقاد را دارند باید با همفکران خود ازدواج کنند.
سؤال دیگری که مطرح می‌شود این است: تفاوت‌های مسئله ساز کدام​ها هستند؟ یا به عبارت دیگر، چه تفاوت‌هایی می‌توانند به خوشبختی زندگی زناشویی آسیب برسانند؟
در پاسخ به این سؤال باید گفت وجود اختلافاتی که می‌توانند به خوشبختی زندگی زناشویی لطمه بزنند عبارت‌اند از:
میزان انرژی: وقتی یکی از طرفین ازدواج پر انرژی باشد و در مقابل همسر او کم انرژی، اینان با مشکلات عدیده‌ای برخورد می‌کنند.
اختلاف در میزان انرژی در زمینه‌های مختلف خود نمایان می‌شود که از جمله می‌توان به معاشرت‌های اجتماعی، فعالیت‌های مذهبی و غیره اشاره کرد.
در انجام فعالیت‌های مربوط به خانه نیز سطح انرژی میان زن و شوهر اغلب مسئله ساز می‌شود، مثلاً ممکن است زن بخواهد کارهایی را در روزهای تعطیل آخر هفته در منزل انجام دهد و شوهر علاقه‌مند به این باشد که روبه روی تلویزیون بنشیند و یا روزنامه بخواند.
عادات شخصی: وقتی زن و شوهر عادت‌های شخصی متفاوتی داشته باشند، به‌تدریج وحدت میان آن‌ها رو به نقصان می‌رود.
از جمله عادت‌های مسئله ساز می‌توان به این موارد اشاره کرد: وقت شناسی، نظم و ترتیب، وابستگی مسئولیت … می‌توان به عادات شخصی متعددی اشاره کرد که زن و مرد باید قبل از ازدواج به آن توجه داشته باشند.
مثلاً اگر یکی از آن‌ها سیگار بکشد و دیگری نکشد، این اختلاف می‌تواند در رابطه زناشویی آن‌ها دردسر ساز شود.اگر یکی از آن‌ها به خوردن غذاهای مقوی و مغذی علاقه‌مند باشد و دیگری به اینکه چه می‌خورد بها ندهد، مشکلاتی در زندگی زناشویی ایجاد می‌کند.
استفاده از پول: بسیاری از زوج‌ها در اثر نداشتن توافق بر سر مسائل مالی دچار مشکل می‌شوند.
یکی به فکر آینده است و می‌خواهد پولش را پس انداز کند و دیگری به خرج کردن پول و خوش بودن در لحظه حال علاقه‌مند است.
یکی معتقد به ریسک کردن است و دیگری فکر می‌کند که باید به‌تدریج و با ضریب اطمینان بالا بر دارایی‌های خود بیفزاید.
یکی می‌گوید که درآمد را باید خرج فرزندان کرد و دیگری می‌خواهد پول را نگه دارد.
اختلافاتی از این قبیل می‌تواند شیرازه زندگی زناشویی را تحت تأثیر قرار دهد، به همین دلیل لازم است که قبل از ازدواج در این موارد بیشتر موشکافی شود.
علایق و مهارت‌های کلامی: اگر یکی از طرفین ازدواج زیاد حرف بزند و دیگری کم حرف باشد چه مشکلی پیش می‌آید؟ اگر زن یا مرد علاقه‌مند به گفت‌وگو و دیگری خواهان سکوت باشد، استرس فراوانی ایجاد می‌شود.
اگر کسی به هنگام صرف غذا علاقه‌مند به صحبت باشد و همسرش بخواهد هنگام صرف غذا سکوت کند و یا اگر یکی از طرفین ازدواج به صحبت تلفنی طولانی علاقه‌مند باشد زمینه‌های اختلاف را پایه ریزی کرده‌اند.
سؤالی که با توجه به مسائل فوق مطرح می‌شود این است اگر افرادی با هم ازدواج کنند که در موارد فوق اختلاف داشته باشند چه ویژگی را باید در خود بپرورانند تا بتوانند به زندگی زناشویی ادامه دهند؟ در پاسخ باید اشاره کرد، اگر زوجین دارای ویژگی انعطاف پذیری باشند می‌توانند به‌جای اینکه تحت تأثیر اختلافات قرار بگیرند، با تفاوت‌ها کنار بیایند و برای حل مشکلات راه حل‌های مناسب پیدا کنند.